Презентация на тему "Люблiнская унія і ўтварэнне Рэчы Паспалітай"

Содержание

• 
  Слайд 1

  Тэма: ЛюблiнскаяуніяіўтварэннеРэчыПаспалітай

  Эвалюцыя форм дзяржаўнага і сацыяльна-палітычнага ладу на беларускіх землях : Выканала :Крывіцкая Таццяна Андрэеўна Группа : ЭУП – 161 ЗО

• 
  Слайд 2
  

  Люблiнскаяўнiя паклалапачатактрагiчнайстаронкiайчыннай гiсторыi. З гэтага часу незалежнаякраiна ВКЛ страцiла сваю самастойнасць, увайшлаў склад новайдзяржавы -- РэчПаспалiтую. Чаму так здарылася? Першая спробазлiць ВКЛ зПольшчай была зробленаЯгайлам паслязаключэння 1385 г. Крэўскайунii. Гэта была здрадаЯгайлы. ЁнабяцаўПольшчывярнуць усе землi страчаныя ей у час войнаў, перавесцiсваiхпадначаленыхз праваслаўных у католiкаў, далучыць ВКЛ да Польшчы.  Гэта была дынастычнаявунiя. Амаль два стагоддзiпамiж дзяржавамiзвязанымiсаюзнымiадносiнамiiшла барацьба: з боку Польшчы за iнкарпарацыюсаюзнiка, з боку ВКЛ за ______________________ самастойнасць.

• 
  Слайд 3
  

  Важнаезначэнне мелiзнешнепалiтычныяабставiны. На поўднiВКЛ вымушана было абараняццаiвесцiняспынныя войны зкрымскiмiтатарамi. З 1500 па 1569 г. апошнiя 45 разоўрабавалiбеларускiя землi,уводзячы палонных у рабства. У гэты ж час на ўсходзе ўзмацняеццамаскоўскаядзяржава.Яна iмкнулася да берагоўЧорнага мора iў 1568 г. вяла вайнуз Лiвонскiм ордэнам,якiзапрасiў дапамогiў ВКЛ. Расiя пачала баявыядзеяннiна тэрыторыiВКЛ. СпробызаключыцьмiрзIванам Грозным не мелiпоспеху. Адначасоваз боку Польшчыўзмацнялiсядзеяннi па ўключэнню ВКЛ у склад адзiнайдзяржавы.  У такiхумовах 10 студзеня 1569 г. пачаўпрацавацьЛюблiнскi Сейм. ВКЛ вымушаны былiiсцiна саюззПольшчай, алеiмкнулiсязахавацьнезалежнасць сваей краiны. Яны прапанавалiсвае ўмовыаб`яднання: адзiнкарольабiраецца роўнай колькасцюпаслоў ад Польшчы  iВКЛ, карануеццаў  КракавеiВiльнi,княстваiкаронабудуцьмець свае асобныя органы ўлады iкiравання, захоўваць сваю тэрытарыяльную  цэласнасць i недатыкальнасць.  Гэтыя прапановы не знайшлiпадтрымкiна сейме.   Гэтавыклiкалаабурэннекараля  i польскiхпаслоў. Падiхуцiскам, гвалтоўна, не маючы права без згоды сейма  i   рады прымацьрашэнне, ЖыгiмонтII Аўгустскасоўваеўсепапярэднiя прывiлеi,дадзеныя ВКЛ iшляхце.

• 
  Слайд 4
  

  Падпагрозайпазбаўленнямаёнткаўiвысылкiз краю ёнпрымушае паслоўгэтых зямельпадпiсацьунiю. У складзе ВКЛ засталiся Лiтваi Беларусь. Нягледзячы на ўсеiхсупрацьстаянне, янывымушаны былiтаксама падпiсацьунiю. Так 1 лiпеня 1569 г. згоднаЛюблiнскайунii ВКЛ i Польшчазлучылiсяўадзiны народ, адзiнуюдзяржаву – РП, феадальнуюрэспублiку. Быўабраныадзiныгаспадар – кароль польскiiвялiкiкнязь лiтоўскi, рускi, прускi,мазавецкi, жамойцкi, кiейскi, валынскi, падляшскi, лiфляндскi. Выбiраўсяадзiны сейм, якiпавiненбыўсклiкаццатолькiў Польшчы.

• 
  Слайд 5
  

  Уводзiласяадзiнаямэтнаяпрастора, грашоваяадзiнка, агульнаязнешня палiтыка. Усе жыхары РП мелiправа набывацьмаенткiIзямлю, уласнасць у любой частцыкраiны. Скасоўвалiсяўсепастановы, законы, палажэннi, якiя супярэцылiўнii, а таксама асобны сейм ВКЛ.Прысягацьможна было аднамуПольскаму каралейству. Унiя-вынiк цяжкагаiскладанагаўнутранагаiзнешнепалiтычнага становiшча ВКЛ : пагаршэннясацыяльна-эканамiчнагастану,пашырэннярэлiгiйнай барацьбы, здрадыкараля, аслабленне ВКЛ у вынiкувойнаўз крымскiм ханствам iбарацьбы ВКЛ за лiвонскуюспадчыну.

• 
  Слайд 6
  
• 
  Слайд 7
  

  У адпаведнасцізЛюблінскайуніяй, вышэйшыміорганамідзяржаўнайуладыў РП былікарольі парламент. Пасадакараляз’яўляласявыбарнай, а парламент (сейм) складаўсяздзвюх палат – сената іпасольскайізбы. Як вышэйшыкіруючы орган сенат (рада) фарміраваўсятэрмінам на два гады знайбольш знатных іўплывовыхпрадстаўнікоўдухоўныхісвецкіхфеадалаў, усяго да 150 чал. Больш за 200 дэпутатаўпавятовыхсеймікаўскладаліпасольскуюізбу. Папярэднеабмеркаваныяпастановыаднагалоснапрымаліся на агульнымпасяджэнні сейма іпаслязацвярджэнняіхкаралёмнабывалісілу закона. Іншая справа, штокалідэпутат, спасылаючыся на права liberum veto, галасаваўсупраць, то адхіляўсяўвесьзаканапраект.

• 
  Слайд 8
  

  Вышэйшаявыканаўчаяўладаўскладалася на караля. ПаслясмерцiЖыгiмонтаII Аўгуста (1572) шляхта прад’явілановамукаралюГенрыху Валуа (15731574) пэўныяўмовы, якіязнайшліадбітак у двух актах – «Пакта канвента» і так званых «генрыкавыхартыкулах». Паводлепершагадакумента, карольабавязаўсяправодзіцьпалітыку, скіраваную на ўмацаваннезнешніхсувязяўзФранцыяй. Паводледругога, ёнбыўабавязанысклiкаць сеймы ў Варшаве празкожныя 2 гады, а ўасобныхвыпадках – часцей. Дзейнасцьманархакантралявалася 16 сенатарамірэзiдэнтамі. Ён не меў права склікацьапалчэннеіўсталёўвацьновыяпадаткі без згоды сейма. Шляхта набывала правы стварэнняаб’яднанняў (канфедэрацый). Адмовакаралявыконвацьпрад’яўленыяартыкулыіапраўдвалаўзброенае яму супраціўленне (рокаш). Такімчынам, РП уяўляласабоюканстытуцыйнуюсаслоўнуюманархію. Сам кароль лiчыўся «першымсяродроўных» i абавязваўсязахоўваць «залатыяшляхецкія вольнасці».

• 
  Слайд 9
  

  У 1673 г. сейм РП прыняўпастановуабскліканнікожнагатрэцягаагульнагазаканадаўчага органа ўГародні. Гэтаяўступкалітоўскабеларускайшляхцемагламецьканструктыўныпрацяг у справе ўмацаваннясамастойнасцікняства. Але яеасабістыяамбіцыіапынулісямацнейдзяржаўныхінтарэсаў. Яеімкненненабыцьтакія ж «залатыявольнасці», далучыцца да «польскага народу шляхецкага» ітымузняць свой прэстыж, прымушалаадмовіцца ад сваёй рэлігійнай (праваслаўнай) інацыянальнай (літоўскабеларускай) ідэнтычнасці на карысцькаталіцкайіпольскай. Аднойзвыразныхпрыкметгэтайз’явы стала пастановажнівеньскага сойму 1696 г., паводлеякой шляхта ВКЛ дамаглася ад караля РП увядзення на сваёй тэрыторыіпольскаймовызаместбеларускай. Тым самым дзяржаўнасць ВКЛ пазбавіласяаднагосасваіхважнейшыхатрыбутаў. У вынікупаміжсаслоўямі шляхты заднаго боку ісялянамізмяшчанаміздругога – паглыбіўся раскол па рэлігійнанацыянальнайпрыкмеце. Прыгэтым шляхта як вышэйшаесаслоўе па меры развіццяэканамічных, палітычных, духоўнакультурныхпрацэсаўгубляла былую еднасцьі распадалася на групоўкіна чале змагнатамі. Папершае, з 1610 г. карольперанёс сваю рэзідэнцыюў Варшаву, тамуіхуплыў у найбольшайступеніадчуваўсяменавітаўкнястве. Пасутнасці, мясцовыясейміківыконвалі волю магнатаў, як правіла ігнаруючыдзяржаўныяінтарэсы. У тыхумовахнават вышэйшызаканадаўчы орган – сейм – пачынаедавацьзбой. Так, за час з 1652 па 1764 гг. у вынiкуподкупаўмагнатаміягодэпутатаў 48 пасяджэнняўз 55 было сарваназзавыкарыстання «лiберумвета». У другой палове ХVІІ ст. слабасцькаралеўскайуладыінядзеездольнасць сейма выклікалісутыкненніпаміжмагнацкімігрупоўкаміПацаў, Агінскіх, Сапегаў, якіясуправаджалісяахвярамііразбурэннямі. У час Паўночнайвайныўшляхецкіх колах узнікла так званая Вялікакняжацкаяканфедэрацыя, якая падтрымалаПятра І.

• 
  Слайд 10
  

  У ХVІІІ ст. барацьбапаміжмагнацкімігрупоўкамі (ПатоцкiмiiБранiцкiмi, РадзiвiламiiЧартарыскiмi) іпрыхільнікамі розных канфедэрацыйатрымаладалейшаеразвіццёў той час, як усё грамадства РП чакалакардынальныхрэформ. Характэрна, штолітоўскабеларуская шляхта не патрабаваланіякіхпрывілеяўні для сябе, нідля ВКЛ. На яготэрыторыіпрацягвалідзейнічаць Статут 1588 г., мясцоваяадміністрацыя, ранейшыяшляхецкіятытулы, але разам зтым – і польская моваўякасцідзяржаўнай. Невыпадковаў другой палове ХУІІІ ст. у грамадскай думцы РП яшчэпрацягвалаіснаваць як дзяржава двух народаў – Кароныі ВКЛ. Наватапошніяекароль – ураджэнецмаёнткаВолчынБерасцейскага пав. СтаніслаўПанятоўскітытулаваўся як стольнiк ВКЛ, а ТадэвушКасцюшканазываўсябелітвінам.

• 
  Слайд 11
  

  Дзякуй за ўвагу !!!