Презентация на тему "ШиһабетдинМәрҗани"

Содержание

• 
  Слайд 1

  ШиһабетдинМәрҗани

  1818 -1889

• 
  Слайд 2
  

  Шиһабетдин Мәрҗани -мәшһүр татар мәгърифәтчесе, фәлсәфәче, тарихчы, дин әһеле, педагог, археолог, этнограф, көнчыгыш халыкларбелгече. 1818 елның 16 гыйнварында хәзерге Әтнә районы Ябынчыавылындаруханиларгаиләсеннән дөньяга килә.

• 
  Слайд 3
  

  Шиһабетдиннең әтисе Баһаветдин әл-Мәрҗани заманыөчен алдынгыкарашлыһәм төпле белемлешәхес була.

• 
  Слайд 4
  

  Шиһабетдин Мәрҗани ун ел укып, әтисе мәдрәсәсен тәмамлаган егетдүрт елдәвамында Ташкичү мәдрәсәсендә укыта. Белемгә сусауаны 1838 елдаБохарагаалыпкилә һәм уландатөрле мәдрәсәләрдә белеменбаета.

• 
  Слайд 5
  

  1843 елдаШиһабетдин Сәмәркандка килеп “Шердар” мәдрәсәсендә укый, тирә-юнь авылларгачыгып, балаларукыта, халыкбелән аралаша. Ике елданБохарагаяңадан әйләнеп кайтаһәм улвакыттаукяхшытанылган “Мир гарәп” мәдрәсәсендә белеменянә тирәнәйтә.

• 
  Слайд 6
  

  1848 елдатуганякларынаәйләнеп кайта, Казанның беренчемәчетендә имам (мулла) булып тора һәм аның янындагымәдрәсәдә балаларукыта. Гомеренең ахырынакадәр шундаэшли: руханилык, педагоглыкһәм гыйльми-тикшеренү эшләрен бергә үреп бара. 

• 
  Слайд 7
  

  1849 елдаМәрҗани Казан шәһәренең беренчемәчетенә имам һәм аның каршысындагымәдрәсәгә мөдәррис итепбилгеләнә. Биредә улүзен бөтенләе белән укытуһәм фән эшенә багышлый, мәдрәсәнең эштәртибен рәткә салыргаһәм андаукыту-тәрбия эшләренең торышынүзгәртергә тырыша. 

• 
  Слайд 8

  “Ширдәр” мәдрәсә.Сәмәркәнд.

• 
  Слайд 9
  

  Аның бөтен гомерешәкертләр тәрбияләүгә, гыйлем-мәгърифәт таратугаһәм фәнни эзләнүлбаруга багышланган.  Улүз укучыларынашәрекъ шагыйрьләренең һәм фикерияләренең бай мирасын, татар халкының әдәби ядкарьләрен һәм авызиҗаты әсәрләрен өйрәтә. әр алып.

• 
  Слайд 10
  

  Шиһабетдин хәзрәт (аныешкынашулайдипйөртәләр) – энциклопедикгалим, күпкырлы шәхес.Аның гыйльмиэшчәнлеге күптармаклы: тарих, фәлсәфә, филология, археология, нумизматика, этнография, география, халыкиҗаты һ.б.Мәрҗанинең утызданартыкхезмәт язуымәгълүм.

• 
  Слайд 11
  

  “Мөстәфадел-әхбар фи әхвали Казан вә Болгар” (“Казан һәм Болгар хәлләре турындафайдаланылганхәбәрләр”) – Мәрҗанинең иң танылганәсәре. Кыскартылган, хәзерге телгә тәрҗемә ителгән тексты 1989 елдабасылыпчыкты.

• 
  Слайд 12
  

  “Мөстәфадел-әхбар...” китабынкыскача татар тарихыдипатаргамөмкин. Анда татар халкының этниктарихы, мәгарифе, рухимирасы, күренекле шәхесләре, мәчет-мәдрәсәләре хакындакүп төрле мәгълүматлар бар.

• 
  Слайд 13
  

  1850 нчееллардаШиһабетдин Мәрҗанинең КаюмНасыйри, үзенең укучысыбулып, зургалимдәрәҗәсенә ирешкән Хөсәен Фәезхановлар белән аралашуымәгълүм.Мәрҗани В. Радлов, А. Казембек, И. Готвальд, В. Вельяминов-Зернов һәм башка профессорларбелән дә хезмәттәшлек итә. Казан университетындауздырылаторгангыйльмичаралардакатнаша.

• 
  Слайд 14
  

   1877 елда шушыҗәмгыятьнеңIV Бөтенроссия корылтаеуздырыла. Мәрҗани бумәртәбәле мәҗлестә татар телендә доклад ясый. 1884 елда “Труды IV археологического съезда в Казани” Казандабасыла. ШулайукШиһабетдин Мәрҗанинең 1879-1880 елларда Истанбул аркылыГарәбстанга хаҗга баруыбилгеле.

• 
  Слайд 15
  

  1867-1868 елларда Идел буе hәм Урал мөселманнарының Диния нәзарәтә Мәрҗанине Казанның ахуны hәм Мөхтәсибе итеп билгеле. Мәрҗанирәмсихакимиятбеләндәтыгызэлемтәләрурнаштыра. Ул Казан губернасыхакимиятнеңкайберйомышларынүти: Казан типографиямендәКоръән басылуына күзәтчелек итә җир тетрәүдән зыян күргән Каф тавы арты халыкларына ярдәм итү өчен акча җыюны оештыра. Дәүләт учрежденияләре өчен мөселманнарның тууы, нихакы hәм вафаты турындагы мәгълүмәтларны яза, мөселманнар ант иткәндә мәхкәмә утырышларында катнаша, мөселманнарны җәнлек-хайваннарга карата мәрхәмәтле булуга чакырып, “Китап ан-насаих” (Нәсихәт китабы.-Казан, 1869) өндәмәсен яза.

• 
  Слайд 16
  

  Ш.Мәрҗани кулы белән язып метрика дәфтәреннән өзомтә. ТР Милли архивында саклана.

• 
  Слайд 17
  

  Ш.Мәрҗанинең Казандагы йорты (хәзерге Каюм Насйри урамы, 10 йорты) hәм шәхси әйберләре

• 
  Слайд 18

  Мәрҗани торган йорты хәзерге күренеше

• 
  Слайд 19
  

  Мәрҗани исемен белән Казанда нәшрият йорты аталган.

• 
  Слайд 20
  

  Татарстан республикасында, Әтнә районында Коморузл авылында Мәрҗани исемендәге музей бар.

• 
  Слайд 21
  

  Казанда Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге 2 нче татар гимназиясе. ТР Мәгарифһәмфәнминистрлыгы ТР ФәннәракадемиясенеңШиһабетдин Мәрҗани исемендәгеТарих институты. Рәсемнәрярышын Татарстан РеспубликасыДәүләтсынлысәнгать музее Мәрҗани исемендәге фонд бар.

• 
  Слайд 22
  

  Казанның собор мәчете

• 
  Слайд 23
  

  1889 елда 18 апрелендә Шиһабетдин Мәрҗани үлгән. Шиһабетдин Мәрҗани Яңа Татар бистәсе зиратындаҗирләнгән (Казан).

• 
  Слайд 24
  

  Игътибар өчен Рәхмәт!