Презентация на тему "Симд-сокровище осетинского искусства" 8 класс

Содержание

• 
  Слайд 1
  
• 
  Слайд 2
  

  Темæ : « Симд-ирон аивады хæзна»

• 
  Слайд 3
  

  Проектонкуыст Пълан  1.Ирон-уырыссаг дзырдуатæй рафыссындзырд «Симд»-ынысаниуæг. 2.Интернеты тыгъдадыссарын «Симд»-ытыххæй æрмæг æмæ йæ рафыссын. https://ru.wikipedia.orghttps://dic.academic.ru/ 3.Номдар симд-æй саразынмивдисæг. 4.Цы нысанкæны мивдисæг «Симын»-ы этимологи ,уыйсбæрæг кæнын. 5.Саразын цыбырпрезентацисимдытыххæй.

• 
  Слайд 4
  

  1. Симд массовый осетинский танец; симды куы бацæуай, уæд дзы симын хъæуы погов. когда войдёшь в хоровод, то надо танцевать (соотв. назвался груздем, полезай в кузов). басимд (мн. басимдтытæ) процесс действия по гл. басимын расимд (мн. расимдтытæ) процесс действия по гл. расимын симæг (мн. симджытæ) танцующий, участвующий в массовом танце.

• 
  Слайд 5
  

  2. Ирон кæфтытæн сæ тæккæ рагондæр æмæ зындгонддæр у къайон-дзыллон кафт «Симд».Раджы заман Ирыстоны «Симд» кафыдысты дыууæ хуызы иу хуынди «Нæртон симд» иннæ та «Тымбыл симд». Нарт цы «Симд» кафыдысты, уый хуыдтой «Нæртон симд». Кафыдысты Ногбоны æхсæв æрыгон, тыхджын нæлгоймæгтæ «дыууæ уæладзыгæй», иутæ лæууыдысты иннæты уæхсчытыл æмæ афтæмæй симдтой. Хуыдтой ма йæ «æддæгуæлæ кафт» дæр. Кафджытæ сабыргай зылдысты арты алыварс куы рахиз, куы галиуæрдæм. Уыцы кафт-иу уыди, цалдæр хъæуы цæрджытæ-иу цы бæрæгбæттæм æрæмбырд сты, уыдоны кæронбæттæн. бон арæхдæр кафынц «Тымбыл симд». Кафты бацæуынц сылгоймæгтæ дæр, нæлгоймæгтæ дæр. Кафджыты нымæц хъуамæ уа къайон, уымæн æмæ чызджытæ æмæ лæппутæ фæкафынц къæйттæй. Симд фæкафынц сабыргай, кæрæдзи къухтыл хæцгæйæ. Тымбыл лæуд æркæнынц æмæ куы рахизырдæм, куы галиуæрдæм кафынц заргæйæ. Куыдфæстæмæ кафты темп фæтагъддæр вæййы.

• 
  Слайд 6
  

  3-4. «Симд» - «симын», нысан кæны «танцевать массовый осетинский танец»

• 
  Слайд 7
  

  «Симд» - «симын». «Симын»-ы этимологи та баст у араббаг дзырд «sama»-имæ æмæ нысан кæны «ритуальный танец дервишей».

• 
  Слайд 8
  

  Серж Лифарь

• 
  Слайд 9
  

  Дмитрий Алексидзе Осетинский народ – это народ, имеющий в своей природе по существу великую театральность, это музыкальный народ, пластичный народ, такой поэтичный народ, который имеет такой чудесный танец как „Симд“ – неповторимый танец в мире. Да здравствует „Симд“ – танец, который выражает рыцарство, чистоту чувств, мужество и благородство. Да здравствует такой народ, да здравствует такое искусство!»

• 
  Слайд 10
  

  Кайсын Кулиев «Даже если бы осетины создали  только один танец „Симд“,  они были бы великой нацией».

• 
  Слайд 11
  
• 
  Слайд 12
  

  Экспрессионизм-нывкæнынады аивадыстильтæй иу. Ахæм нывынывгæнæг раттыэмоционалон(æнкъарæнджын) характеристикæ фæлгонцтæн, уавæртæн.

• 
  Слайд 13
  

  V— зонынæй; + — нæ йæ зыдтон ,у мын ног информаци; - — æз æндæрхуызон æнхъæл уыдтæн; ?— нæ йæ æмбарын.

• 
  Слайд 14
  

  Нæртон симд Алы адæмыхатмæ дæр исбирæ диссаджыкæфтытæ, фæлæ йынуыдоныæхсæн æппæтæй уарзондæр вæййы йæ культурæ, цардыуаг, æгъдау æмæ историирддæрæй кæм разынынц, уый. Иронкæфтытæн сæ тæккæ рагондæр æмæ зындгонддæр у «Симд». РаджызаманИрыстоны «Симд» кафыдыстыдыууæ хуызы. Иухуындис«Нæртон симд». Симдæн уыдисритуалоннысаниуæг.Адæм афтæ нымадтой,цымаацыкафтæй фарнцæуы. «Дыууæуæладзыгон», «æддæгуæлæ» кæнæ «Нæртон симд» кафыдыстыНогбоныæхсæв æрыгон, тыхджыннæлгоймæгтæ дыууæ уæладзыгæй куывдыартыæмæ агтыалыварс. Кафджытынымæц –иухæццæ кодта 200 онг. Кафтымидæг уæллаг уæладзыг хъæр кодтафыццагуæладзыджы кафджытæм: «Бакувут!». Иннæты дзуаппуыди: «Дæлæмæ æрхаут!». Хистæртæ куыддзырдтой, афтæмæй раздæр нæ рагфыдæлтæ симдæртæ уæладзыгæй кафыдысы: æртыккаг уæладзыджы уыдыстыгалтæ кæнæ байрæгтæ. Туркагхæсты рæстæг 19-æм 70-æм азтыæфсады фенæн уыди, иронхæстон фæсивæд «æддæгуæлæ симд» куыдкафыдысты,уый.

• 
  Слайд 15
  

  Тымбыл симд. Симд у Ирыстоны уарзондæр кæфтытæй иу. Раджы заман Симд кафыдысты дыууæ хуызы. Иу хуындис «Нæртон симд», иннæ та «Тымбыл симд». Абон арæхдæр кафынц «Тымбыл симд». Кафты бацæуынц нæлгоймæгтæ дæр æмæ сылгоймæйгтæ дæр. Кафджыты нымæц хъуамæ уа къайон, уымæн æмæ лæппутæ æмæ чызджытæ фæкафынц къæйттæй. Фæсивæд рагацау райдайынц сæхи цæттæ кæнын хъазтмæ. Лæппутæ фæтырнынц, цæмæй акафой йæ зæрдæмæ цы чызг цæуы, уыйимæ. Кафты рæстæг лæппуйы змæлд вæййы цырд, рог æмæ арæхстджын. Сæхи дарынц сæрбæрзондæй. Кафгæ-кафын лæппу фæархайы, цæмæй ма фæрæдийа, цæмæй йæ кафт фæцæуа куыд хистæрты зæрдæмæ, афтæ йе ’мгæртты зæрдæмæ дæр. Февдисы йæ уæздан ахаст чызгмæ. Чызгæн та йæ къахайст кафты рæстæг вæййы ленкгæнæгау. Симды рæстæг лæппутыл вæййы цухъхъатæ, чызджытыл та разкъæрттæ. Сæ дыстæ вæййынц даргъ, цæмæй къухтæ æппындæр ма зыной. «Симд»-ы бындуры ис дыууæ элементы: æмраст (прямая) æмæ тымбыл (круг). Уыдон нысан кæнынц хур æмæ æнæкæрондзинад (бесконечность).

• 
  Слайд 16
  

  «Зилахары-быдырыхъазæн лæгъзы уыцыгуыппæмбырд сты Нарты фæсивæд. Симдсамадтойуыдонхъазæн лæгъзы.Симгæ та афтæ кодтой, æмæ хæхтæ згъæлыдысты, саухъæды бæлæстæ фæстытæ кодтой, зæхх сæ бынылæпп-лæпп кодта…»

• 
  Слайд 17
  

  Цæуы къæрццæмдзæгъд; У хъазтйæ тынгыл. Лæууынц æмгуыппæй Чызгæй, лæппуйæ. Æрлæууыд хъазтæн Йæ кæрон лæппу, Цырæгътæ судзынц Йæ цæсты бакæс, Тæмæнтæ калы Йæ цæсгом иууыл. Æрбауад уайтагъд Фацбаймæ чидæр Æмæ йæ симдмæ Фæкæны уартæ…

• 
  Слайд 18
  

  …Хъазтычегъреæваст Хуысинæйы раз февзæрд.Чызджытæм æй фæкæны. Хъуыдинæйы рад æрхауд. Чегърейæ разы æрлæууыд… Лæппуйы цонгссыгъд. Чызджыцæсгом фæсырх.Фыццагхаттсимдтойиумæ.Уарзæттæ симынц, зæххыл æндзæвы æрмæстдæр къахфындз, зæрдæтæ уæлæрвты тæхынц.Æмцыд, æмист кæнынц сæ къæхтæ.Зæрдæтæ риутыдугърауагътой. Сæ зæрдæты гуыпп-гуыппхъуысыкæрæдзимæ.Фæлæ мæнæ æрсабыр стыдугъæттæ.Фæндыры цагъдсæм тынгдæр сыхъуыст…

• 
  Слайд 19
  

  Бадилатæ– афтæ хуыдтой 18-19 æнусты Дыгуры æлдæртты, феодалты. Уыдоны къухы уыдысты царды хъæздыгдзинæдтæ.

• 
  Слайд 20
  

  Зилахар-Нарты хъазæн, тыхæвзарæн æмæ арæхст- дзинæдтæ æвдисæн фæзбыдыр. Нартæ  фат æмæ æрдынæй, кардæй æмæ  цирхъæй, бæхтыл дугътæ уадзынæй,  кафын æмæ зарынæй сæ кæрæдзи кæм  æвзæрстой,цуаны кæдæм цыдысты,  ахæм бынат.  Хъазæн фæз — афтæ дæр ма йæ хуыдтой.

• 
  Слайд 21
  

  Чегъре- кӕфтыты амонӕг бӕлвырд адӕймаг . Уый амыдта чи рацӕудзӕн кафынмӕ ,ӕнӕ уый амындӕй кафты фӕзмӕ рацӕуыны бар никӕмӕн уыд.

• 
  Слайд 22
  

  Симд иудзинад сœрыстырдзинад ныфс уарзондзинад хœлардзинад уœздандзинад

• 
  Слайд 23
  

  Синквейн 1.Симд 1.Симд 2.Красивый,осетинский 2.Рœсугъд,ирон 3.Танцевать,любить,учить 3.Симын,уарзын,ахуыр кœнын 4.Симд-символ осетинского народа 4.Симд-ирон адœмы символ 5.Единство 5.Иудзинад

• 
  Слайд 24