Содержание
-
Семей Мемлекеттік медицина университеті
СӨЖ Тақырыбы: “ Токсикалық гепатиттер. Бауырдың дәрілік заттардың және алкогольді зақымдануы”. Дайындаған:: Миниязова Ардақ 410-топ, ЖМФ СЕМЕЙ 2010
-
Жоспар:
Кіріспе бөлім. Гепатит. Этиотропты жіктелуі; Негізгі бөлім. Токсикалық гепатиттер: Дәрілік зақымдалу Алкогольды зақымдалуы : этиологиясы, патогенезі, клиникалық көріністері; Қорытынды бөлім. Жалпы токсикалық гепатиттің емдеуі, профилактикасы.
-
Гепатит – бауырдың полиэтиологиялық (гепатотропты факторлар) диффузды қабыну ауруы.
-
Гепатиттердіңэтиотроптыжіктелуі : Инфекциялы (вирусты) гепатит: Гепатит A Гепатит B Гепатит C Гепатит D Гепатит E Гепатит F Гепатит G Сарғыш гепатит, цитомегаловирусты инфекция, қызылша, эпидемиялық паротит, Эпштейна-Баррвирусыинфекциясыжәнеәртүрлівирустыинфекциялар:герпес, Лассақызбалықызылшасы, ЖҚТБсияқтыаурулардыңкомпонентітүріндегігепатиттер. Бактериалыгепатиттер: лептоспирозе, сифилискезінде. 2. Токсикалық гепатит: Дәрілік гепатит Әртүрліхимиялықзаттарменуланғанкездегігепатиттер Алкогольді гепатит 3. Сәулелі гепатит(сәулеліаурудыңкомпоненті) 4. Аутоиммундыауруларнегізіндегігепатиттер.
-
Токсикалық гепатиттің этиологиясы
-
-Бауырдыңдәрілікзақымдалуыкөбінеседәрілердіэнтеральдықолданғандадамиды, бұлбауырдыңқанменқамтамасызетілуініңерекшеліктерінежәнеондажүретіндәрілікзаттардыңметаболизмінебайланысты. Бауырдыңзақымдалуынтудыратындәрілердіңспектріжылданжылғаөсіпкеледі: 1991 жылыосындайдәрілердің саны 748 , 1992 ж. – 1808, 2000 ж. – о 1121. Бауыртінініңзақымдануытікелейдәрілердіңнемесеолардыңметаболиттерініңгепатоциттергеәсеріненпайдаболады. Сондай-ақдәрініңмөлшерінебайланыссызпайдаболатындәрілікзаттарғашарттыидиосинкразиясынанегізделгенбауырзақымдалуынбөліпкөрсетугеболады. Токсикалық гепатит– токсикалықагенттер: дәрілікзаттар, тұрмыстықхимиялықзаттар, пестицидтармен, кәсібизияндызаттармен т.б. шақырылатынбауырдыңзақымдалуы.
-
Бауырдың зақымданулары кезіндегі клиникалық улануларға гепататропты әсерлері бар улар жатады. Гепататропты әсерлері бар заттарға келесі топтың қосындылары жатады: Хлорлы көмірсутектер – хлороформ, дилоратан, тетрахлоэтан, дихлордифенин, трихлоэтан (ДДТ). Бұл заттар металды заттарды майсыздандыру үшін, пластмассаны шығаруда, май, тері, лакты бояғыш, текстилді, резиналы өндірістерді, смола, каучук, резиналарды еріту кездеріндегі еріткіш заттар ретінде кеңінен қолданылады. Хлорлы көмірсутектердің кейбір түрлері наркоз ретінде қолданылады. Төрт хлорлы көмірсутегі өрттерді сөндіру кезінде кеңінен қолданылады. Дихлорэтан химиялық фармацевтикалықөндірістерде кеңінен қолданылады. Сонымен қатар ауыл шаруашылығында зиянкестерді жоюда, дезинфекция және дезинсекцияда қолданылады. РБК метил хлориді үшін 5 мг/м3, метилен хлориді үшін 50 мг/м3, төрт хлорлы көмірсутегі үшін 20 мг/м3, дихлорэтан үшін 10 мг/м3, тетрахлоэтан үшін 5 мг/м3, трихлоэтилен үшін 10 мг/м3 құрайды.
-
Бензол резиналы, химиялық фармацевтикада, лакты бояу және өндірістің басқада салаларында қолданылады. Қазіргі кезде бензолдың жоғары улылығына байланысты оны ерігіш ретінде қолдану шектелген, РБК - 5 мг/м3 құрайды. Анилин - дәрілік заттармен анилинді бояғыш заттарды алу үшін қолданылатын зат. Анилинді бояғыш, фармацевтикалықөндірісте, смола өндірісінде, каучук вулканизациясын жеделдетуде қолданылады, РБК - 0,1 мг/м3 . Тринитротолуол (ТНТ) әртүрлі қосындыларда екіншілік жарылғыш зат ретінде қолданылады. РБК-1мг/м3. Стирол – синтетикалық каучукты дайындау өндірістерінде қолданылады. Полистирол өндірісініңбастапқы өнімі болып табылады. РБК- 5 мг/м3 Хлорланған нафталиндер – галовакс – смола, каучук, кабелді өндірістерді, электрлік өндірістерде қолданылады. Соңғы он жылдықта головаксты зияны аз заттармен қолдануға ауысқан. РБК-1 мг/м3.
-
Қорғасын – ауыр металл, өндірісте кеңінен қолданылады. РБК-0,01 мг/м3. Сынапты органикалыққосындылар – этилмеркурхлорид (гранозан), ауыл шаруашылығында пестицид түрінде қолданылады. РБК – 0,005 мг/м3 құрайды. Фосфор - минералды құнартқыштарды алуда өндірісте кеңінен қолданылады, жұмыс орнында фосфор буы түрінде бөлінудің, фосфорлы көміртегінің, әртүрлі фосфор қосындыларының түзілулерінде қолданылады. РБК - 0,03 мг/м3құрайды. Хлор және фосфорлы органикалыққосындылар пестицид түрінде қолданылады.
-
Патогенез: Қанға ферменттердің түсуімен, рибосома диссоциациясы және белок синтезінің бұзылуымен мембраналардыңөтімділігі бұзылады, ол бауыр клеткаларына химиялық заттардыңәсерлерінен болады. синтездің күрт төмендеуі бауырда бос май қышқылдарының, триглицеридтер, құрылымды липидтер жиналып, гепатоцидтерде майлы инфильтрацияның дамуына әсер етеді. Токсикалық заттардың метаболизмініңәсерінен бос радикалдар түзіледі, ол мембрананың перекисті қышқылдануына және белсенді ферменттердің босауына, белоктардың денатурациясына, клеткалардыңөліміне әкеледі. Гепатоциттердіңқұрлымы мен қызметтеріндегі өзгерістер биллирубиннің глюкуролизациясын және олардыңұстап қалу қызметін бұзады. Улардың клетка мембраналарымен әсер ету нәтижесінде лизолицетин түзіледі, ол клеткалардың зақымдануларының екінші этабын тудырады және оның дегенерациясы пайда болады. дегенерация процесі регенерация процесімен қатар жүреді. Дегенерация процесінің күшеюі бауыр клеткаларындағы некроз және бауырда цирроздың дамуымен қатар жүреді.
-
Бауырдың заымдануларыныңы сипаттары бойынша цитолиз, холестаз, экскреторлық билиарлы синдром басым болады. «Классикалық» гепатотропты улармен жедел уланулар кезінде бауыр ферменттерінің жоғарлауымен гиперферментемия жүреді. Сілтілі фосфатазаның белсенділігі жоғарлаған кезде холестаз дамиды, ал кейіннен қан сары суындағы билирубинглюкоронид фракциясының жоғарлауымен гипербилирубинемия дамиды. Көптеген жағдайларда бауырда қабынбалы өзгерістер пайда болады, өте сирек – гепатоцеллюлярлы жетіспеушілік дамиды. Бауырдың токсикалық экзогенді зақымданулары кезінде шынайы қабынудың нақты морфологиялық симптомдары болмайды немесе аздаған айқындылықта болады.
-
Клиникасы: кәсіптік аурулар ағымы бойынша жедел және сүлелі болуы мүмкін. Жедел уланулар кезінде бауырдың ауыр зақымданулары токсикалық заттардың химиялыққасиеттеріне байланысты емес, ол әсер ету концентрациясымен анықталынады. Химиялық заттардың гепатотоксикалықәсерлері улануларға дейінгі бауырдыңқызмет ету жағдайларына байланысты. Бұрындары вирусты гепатитпен ауырған және ішімдікті көп қолданған адамдарда гепатотропты улармен жедел уланулар ауыр түрде өтеді.
-
Салыстырмалы түрдегі жоғары концентрациялы улардыңәсерлерінен бауырдағы жедел уланулар бірнеше күннің ішінде дамиды және ол бауырдың көлемінің жоғарлауымен, пальпация кезндегі ауырсынулар, өршімелі сарғаюлармен қатар жүреді. Уланулардың ауырлығына байланысты олардың айқындылық деңгейлері әртүрлі болады. қан сары суындағы клетка ішілік ферменттердің жоғарлауы тән: аланинаминотрансфераза (АЛТ), аспартатаминостранфераза(АСТ), фруктозомонофосфатальдолазаалар(Ф-1-ФА), лактатдегидрогеназа (ЛДГ). Сонымен қатар жедел токсикалық гепатитке билирубинглюкуронид фракциясының басымдылығымен гипербилирубинемия, уробилинурия және зәрде өт пигменттерінің пайда болулары тән. Ауыр жағдайларда гипоальбуминемиямен гипопротеинемия, қандағы фосфолипид және бета липопротеид мөлшерінің төмендеулері тән болады.
-
Жедел уланулар кезіндегі бауыр жетіспеушіліктеріне микрогемат-уриядан массивті қан кетулерге дейінгі геморрагиялық синдромдардың дамулары тән. Осы кезде қанныңұю және ұюға қарсы жүйелерінде өзгерістер анықталынады: фибринолитикалық белсенділіктің жоғарлауына байланысты гипокоагуляция және гепарин құрамының жоғарлауы байқалынады. Аз концентрациялы токсикалық заттармен жұмыс істеген кездері бауырдағы зақымданулар гепатобилиарлы синдром және функционалды жетіспеушілік түрлерінде көрінеді. Бауырдың зақымдану белгілері бұрыннан бері жұмыс істеген адамдарда және ауырсыну, диспепсиялық синдромдармен қатар жүреді. Науқастар ауыздарындағы ашты дәмге, тәбеттерінің төмендеулеріне, тұрақсыз нәжіс, оң жаққабырға астындағы тұйық ауырсынуларға, әсіресе ашты және майлы тамақтан кейін күшейе түсетін. Оң жаққабырға астындағы ауырсынулар ұстама тәрізді болуы мүмкін, ол оң жаққолға және оң жаққабырға астына таралуы мүмкін.
-
Алкогольді гепатит
Алкоголь(этил спирті) бауыр зақымдануының ең жиі себептерінің бірі болып табылады. Бұл келес механизм бойынша жүзеге асады: Гепатоциттер энергияны алкогольден ала бастайды май қышқылдарының қышқылдану процестері тоқтап(бұл қалыпты жағдайдағы энергия көзі болып табылады), май қышқылдары клеткаларда жинақтала бастайды, яғни майлы дистрофия дамиды токсин болып табылатын алкоголь клеткаларда жиналып, оны зақымдайды өлген жасуша маңында қабыну процесі дамиды алкоголь коллагеннің түзілуін белсендіреді қақпа жүйелері мен терминалды венулалардың фиброзы. Алкогольды цирроз дамиды: Егер ер адам 5 жыл бойы күніне 120 гр., әйел адам-90 гр. этил спиртін қолданса деп есептелген. Биопсия кезінде келесідей өзгерістер байқалады: Майлы дистрофия, әсіресе орталық вена маңында; Гепатоциттарда Мэллори гиалинінің жинақталуы.
-
Алкогольді гепатиттің этиологиялық факторлары
-
жедел латентті Реактивация фазасы жедел Созылмалы Бауыр циррозы Басталуы жылдар Гепатиттің өршу фазалары:
-
Сүлелі токсикалық гепатит. Гепатотропты заттардың субтоксикалық дозаларыныңұзақ уақыт әсері кезінде сүлелі токсикалық гепатит дамиды. Сүлелі токсикалық гепатитке аурудың баяу дамуы тән, ол холецистит белгілерінсіз диспепсиялық шағымдармен, бауыр көлемініңұлғаюы, бауыр клеткаларыныңқызметтерінің бұзылуларымен жүреді. Осы бұзылыстарды анықтауда биохимиялық тексеру әдістерінің маңызы зор, және көбінесе энзимологиялық тестер. Бауыр үшін органоспецификалық немесе цитоплазмалық ферменттер белсенділіктерінің жоғарлауының маңызы зор, ол улы заттардың бауырға әсерлерінің ерте белгілері болып табылады. Оларға жатады: аланинаминотрансфераза (АЛТ), лактатдегидрогеназа (ЛДГ5). Пигментті алмасулардың зақымданулары аз мөлшерде көрінеді, бастапқы сүлелі түрлерінде айқын клиникалық сарғаюларға әкеледі.
-
Гепатиттің жеңіл түрінде билирубинніңтек бос фракциясы ұлғаюы мүмкін. Айқын түрінде билирубинніңқос фракциясыда жоғарлауы мүмкін. Аурудыңөршуі кезінде айқын клиникалық сарғаю, қан сары суындағы билирубин деңгейі біршама жоғарлауы мүмкін. Бауырдың арнайы қызметтерінің біріне белокты синтездеу қабілеті, соның ішінде альбуминді синтездеуде жатады. Токсикалық гепатиттің бастапқы түрлерінде қан сары суындағы альбумин деңгейі төмендейді, ал айқын түрінде осы төмендеу айқынырақ болады.
-
Қарап тексерген кезде склераныңәлсіз иктериялығы, сирек тері жабындыларының сарғаюлары байқалынады. Бауырдың көлемдерініңұлғаюы, пальпация кездерінде жиектерінің ауырсынулары, өт қабының тітіркену симптомы оң болады(Ортнер, Мерфи, френикус симптомы). «Тамырлар жұлдызшалары» және «алақандағы эритема» көкбауырдыңұлғаюларындай сирек анықталынады. Ауырсыну синдромы өт қабының және өт жолдарының дискинезиясымен байланысты, ол дуоденалды зондтау кезінде анықталынатынөт қабының жиырылу қызметтерінің бұзылуларымен байланысты, яғни рефлекс болмайды (В порциясы алынбайды) немесе баяулайды (В порциясы спазмолитиктерді қайта енгізгеннен кейін кешігіп шығады). Ұлтабарда қабыну элементтері анықталмайды.
-
Гепатомегалия (асқынуы) Бауыр аурулары кезіндегі сарғаю көрінісі
-
Лабораторлызерттеулер: міндетті:• қанныңжалпыанализі– ЭТЖ жоғарлауы, эозинофилия;жалпыақуыз– қалыпты;• ақуызфракциялары–альфа-2, γ-глобулин деңгейіжоғарлаған ;• қансарысуындағыбиллирубинжәнеоныңфракцияларындажалпы билирубин жоғарлаған;• АсАТ – белсенділігініңжоғарлауы;• АсАТ – белсенділігініңжоғарлауы;• ЩФ – жоғарлауы;• протромбин индекс і– төмендеуі;• вирустыгепатиттердіңсарысулықмаркерлері – жоқ.
-
Инструментальдызерттеуәдістері:міндетті:• құрсаққуысын УДЗ –гепатомегалия, паренхиманыңакустикалықтығыздығыныңұлғаюы, спленомегалия.Көрсеткіштерболса:• бауырбиопсиясы, гистологиялықзерттеужүргізу– строманыңқабынулықинфильтрациясы,гепатоциттердің некрозы, ацинустардың III немесеI зонасында.
-
Токсикалық гепатит кезіндегі бауырдың макроскопиялық көрінісі
-
Алкогольді гепатит
-
Фармакотерапияміндетті:негізгіпринцип – бауырзақымдануыншақырғандәрілердіберудідереутоқтату. Зақымдалудыңөршубелгілерібайқалса, арнайыантидоттардықолдану (мысалы, парацетамолменуланғандаN-ацетилцистеиндіпайдалану).Ұсынылады;мүмкіндігіншесәйкесдозадаөсімдіктектігепатопротекторлардықолдану.Емніңнәтижелілігініңкритерийлері:Науқастыңжалпыжағдайының , биохимиялықкөрсеткіштерініңқалыпқакелуі.Емніңұзақтығы 2-3 аптаданбірнешеайғасозылады.
-
Уланулардың жеңіл түрлерінде науқаста бауырының зақымданулары емнен кейін қалыптасқаннан соң бұрынғы жұмысына қайтып келуіне болады. бірақ уланудан кейін бір жыл бойы динамикада дәрігердің бақылауында болады. Айқын сарғаюмен, жоғары гиперферментемиямен, функционалды сынамалардың күрт төмендеуімен, жалпы ауырлық жағдайларына байланысты бауыр көлемініңұлғаюы болған кезде науқас ұзақ уақыт бойы емделеді. Стационардан шыққаннан кейін бауыр қызметтері толыққалыптаспаған кезде науқасты санаторлық курорттық емге бағыттама береміз және 1,5-2 ай бойы улы заттармен қатынасы жоқ жұмысқа ауыстырылады. Егер ауру сүлелі түрге ауысып, бауырдың зақымдануларыныңқалдық белгілері сақталынса, науқасты міндетті түрде улы заттармен қатыныспайтын жұмысқа орналастыру керек. Ал осы уақыт ішінде науқасты уақытша ІІІ топтың мүгедектігіне ауыстыруға болады. Жұмыс істеу қабілетінің жоғалту деңгейі аурудың ағымына, оның нәтижесіне байланысты.
-
Кезеңді түрдегі тексерулер кезінде бауырда зақымдану белгілерінсіз бауырдыңқызметтерінің жетіспеушіліктерінің жеке дара түрлері анықталынса, нгауқас міндетті түрде динамикалық бақылауға алынуы керек. Токсикалық гепатиттің диагнозы қойылған кезде, ДКК арқылы 2 ай мерзімінде улы заттармен қатынасы жоқ жұмысқа ауыстырылады, сонымен қатар барлық алдын алу және реабилитациялық шаралар жүргізіледі. Сүлелі токсикалық гепатиттің клинкалық латентті ағымы кезінде бауыр қызметтерінің тұрақты бұзылыстары болады,бұндай кезде улы заттармен қатынастары жоқжұмысқа ауыстырылады және кәсіптік ауруы бойынша мүгедектік тобы беріледі.
-
Профилактика•зияндыәдеттерденаулақ болу; полипрагмазияныжіберіпалмау(не допускать);• анамнезінде реакция анықталғандәрілердітағайындамау; • созылмалыбауырауруыболсагепатотоксикалықәсері бар дәрілердібермеу; • жекебасыныңдәрілергесезімталдығынтексеру(мүмкіндігінше). Токсикалық гепатиттердің алдын алу сұрақтарын шешу кезінде алдын ала және кезеңді түрдегі медициналық тексерулердің маңызы зор. Жұмысқа алар алдындағы алдын ала тексерулер үшін жұмысшының токсикалық гепатитпен және алкогализммен зардап шекпейтінін гепатотропты заттармен жұмыс істеудіңқарсы көрсеткіштерінің болмауына қатал түрде қадағалау жасау керек.
-
!!! Ағзамыздың “лабораториясы” – бауырымызды сақтайық
-
Назарларыңызғарахмет!!!
-
Қолданылған әдебиет:
Интернет желісі: http//www.Google.ru; http//www.Yandex.ru. Семашко Н.А Медицинский словарь-справочник”, Москва Кассирский И.А “Справочник терапевта”, Москва
Нет комментариев для данной презентации
Помогите другим пользователям — будьте первым, кто поделится своим мнением об этой презентации.