Содержание
-
Кыайыыны а5алсыбыт хатыҥнар
-
Чурапчы улууhа«Мугудай нэhилиэгэ» муниципальнай тэриллии
-
Хатыҥнардаах, чараҥнардаах, Хампа солко алаастардаах, Оттуун-мастыын нарын-намчы, Ол мин дойдум – Чурапчы!
-
Чурапчы улууhа
Тэриллибитэ – 25.03.1930с. Иэнэ – 12,6 тыh.кв.км. Нэhилиэнньэ – 19,5 тыh. киhи Киинэ – Чурапчы сэл. Нэhилиэгэ - 17 Сэлиэнньэтэ - 29
-
«Мугудай нэhилиэгэ» муниципальнай тэриллии
Тэриллибитэ – 1929с. Иэнэ – 51,273 тыh.га Нэhилиэнньэ – 837 киhи
-
Мин нэhилиэгим кыайыыны уhансыбыта «Мугудай нэhилиэгэ» муниципальнай тэриллии
-
Аҕа дойду Улуу сэриитигэр
-
Смирников Исаак Васильевич 1920 с.т., Мугудай нэhилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо
И.В. Смирников Тѳлѳйгѳ Тѳҥүргэстээх алааска тѳрѳѳбүтэ, 4 кылааһы бүтэрбитэ. 1941с. Чурапчыга МТС-ка үлэҕэ киирбитэ. 1942с. Уралга тиийэн 40-с стрелковай хайыһар биригээдэтигэр сылдьыбыта. 1943с. саас 60-с стрелковай полкаҕа кѳһѳрбүттэрэ, сайын мотострелковай сапернай ротаҕа кѳһѳрѳннѳр,ѳссѳ биир сыл сулууспалаабыта. 1944с. Москваҕа суол, муоста тутуутугар үлэлээбитэ. 1945с. Электросталь куораттан сэрии сэптээх эшелон харабылынан ыыппыттара. Бастакы сырыыларыгар таһаҕастарын Краков куоракка тиэрпиттэрэ, иккистэригэр Германияҕа Бреслау куоракка. Ити кэнниттэн 78-с инженернэй батальоҥҥа кѳһѳрүллэн ѳссѳ биир сыл аэродром харабылыгар сылдьыбыта. 1946с. дойдутугар эргийбитэ. Барарыгар хаалбыт 10 киһилээх дьиэ кэргэниттэн үс эрэ киһи кѳрсүбүтэ. Т.С. Наумованы кэргэн ылан, сэттэ оҕолонон, саастарын тухары фермаҕа, сүѳһү үлэтигэр үлэлээн, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олороллор.
-
Чурапчы оройуонаАҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар
-
Чурапчы оройуонуттан сэриигэ барбыттара - 2124 киhи о.и. 53 коммунист 336 комсомолец Сэрии хонуутугар хаалбыттара – 1400 киhи Дойдуларыгар эргийбиттэрэ – 967 киhи Ким да умнуллубат, туох да умнуллубат.
-
Оборона Фондатыгар Чурапчы оройуона туттарбыта: Харчынан кѳмѳ - 2 960 862 солк. Ювелирнай оҥоhуктар - 19кг. КА анаммыт сылаас таҥас - 3 291шт.
-
Ытык дьоммут - ветераннарбыт
-
Мугудайдар Ийэ дойду кѳмүскэлигэр1941-1945сс.
-
Сивцев Иван Ильич – 1941-1945сс.Чурапчы оройуонун байыаннай остуолун начальнига
-
Кини бастакынан сэрии уотун кѳрсүбүтэ
-
Сивцев Николай Николаевич II –1919-1941с
«Сайдыы» колхоз чилиэнэ Дьокуускай к. Пушной техникум студена, радио диктора 1939 армияҕа ыҥырыллан Дальнай Востокка сулууспалаабыта. 1941с. б/чааһын Украинаҕа Житомир куорат таһыгар ыам ыйыгар бырахпыттара Рядовой. УССР Житомир обл. Уящи к. 156 подразделениеҕа кыргыhыыга 25.06.1941с. ѳлбүтэ
-
Нэhилиэктэн бастакынан сэриигэ ыҥырыллыбыттара
-
Толстоухов Федор Федорович1909-1960
«Сайдыы» колхоз СНБОҕа үѳрэммитэ 30.07.1941 ыҥырыллыбыта 1172№ үлэ 563№ аэродрому кѳрѳр батальон Сержант 1945с. эргийбитэ
-
Сивцев Семен Николаевич – Мааппа уол1914-1985
1939с. армияҕа ыҥырыллыбыта Младшай сержант Хаста да бааhырбыта 1945с. эргиллибитэ
-
1941 сыл фроҥҥа ыҕырыллыбыттара
-
266№ стрелковай полк. Рядовой Москва анныгар бааhыран 1942 ыам ыйыгар эргиллэн кэлбитэ Варламов Алексей Андреевич1916-1966
-
Гоголев Василий Андреевич1914-1941
266 стрелковай полк Рядовой Ахсынньыга 1942с. Москва анныгар охтубута
-
Данилов Гавриил Кириллович1909-1950
250 стрелковай полк Рядовой Москва анныгар бааһыран 1942с. олунньуга дойдутугар эргиллибитэ
-
Данилов Евсей Николаевич1915-1941
Москва анныгар кыргыhыыга киирбитэ сураҕа суох сүппүтэ Оконешников Степан Данилович1915-1942 Рядовой Ханнык кыргыhыыга охтубута биллибэт Попов Василий Петрович – Такыыккауола1912-1941 Рядовой Сэрииттэнэргиллибэтэх
-
Ноговицын Василий Дмитриевич1922-1942
348 стрелковай дивизия, 1170 стрелковай полк Рядовой 12.11.1942с. Ржевскай оройуонугар Филкино дэр. кѳмүллүбүтэ
-
Оконешников Илья Васильевич1915-1989с
Рядовой 1942с. олунньуга ыалдьан тѳннүбүтэ
-
Оконешников Илья Иванович1914-1941
Рядовой Москва анныгар тиийбитэ Ханна ѳлбүтэ биллибэт
-
Оконешников Федор Иванович(Чохоон) 1914-1943
сапернай стрелковай полк бааhыран 3739, 5388 госпиталларга эмтэммит Рядовой 1943с. бэс ыйын 12күнүгэр ѳлбүт. Вологда к. кѳмүллүбүт
-
Сивцев Егор Иванович1917-1942
19 дивизия 32 полк Рядовой 14.08.1942 Смоленскай обл. Кармановскай ор, Псоки д. кѳмүллүбүт
-
Терютин Иван Павлович II – Соллой1911-1973
5 Кавказскай полк Рядовой 1942с. алтынньыга бааһыран эргиллибитэ
-
225 стрелковай дивизия 989 стрелковай полк Рядовой олунньу 14 к. 1942с Курскай уоб. Знаменка д. кѳмүллүбүт Дьячковскай Николай Кузьмич -Дьѳрѳѳбүскэ1916-1942
-
Оконешников Егор Михайлович1909-1942
Горнай оройуонугар оттуу сылдьан барбыт Штрафной рота Рядовой Тохсунньу 1942с. ѳлбүт
-
Оконешников Иван Игнатьевич1912-1941
202 стрелковай дивизия 642 стрелковай полк Рядовой Москва анныгар бааһырыыттан ѳлбүт
-
Оконешников Афанасий Прокопьевич - Буутака1915-1944
Дьокуускайтан ыҥырыллыбыта Рядовой 1944с. бааһыран кэлбитэ 1944с. ѳлбүтэ
-
Оконешников Назар Михайлович1916-1942
Рядовой 1942с. ахсынньыга сэриигэ ѳлбүт
-
Пермяков Гаврил Дмитриевич1904-1941
Намтан ыҥырыллыбыта Рядовой 1941с. ахсынньыга ѳлбүтэ
-
Пермяков Егор Дмитриевич1916-1941
Намтан ыҥырыллыбыта Рядовой Ханна ѳлбүтэ биллибэт
-
Горнай оройуонугар оттуу сылдьан ыҥырыллыбыта Рядовой Ханна охтубута биллибэт Дьяконов Алексей Афанасьевич1915-1941
-
Дьяконов Афанасий Михайлович – Сэппэ1918-1970
1238, 126 строевой полкаҕа иккитэ бааһырбыта Рядовой 1942с. атырдьах ыйыгар дойдутугар эргиллибитэ «Боевой үтүѳлэрин иһин» медаль
-
Дьяконов Михаил Федотович – Бочугурас1913-1947
Эрдэ СНБОҕа үѳрэммитэ Сержант 1942с. ыалдьан тѳннүбүтэ Попов Сидор Данилович1917-1979 Саперскай стрелковай полкаҕа сылдьыбыта 1942с. ыалдьан тѳннүбүтэ Рядовой
-
Дьяконов Петр Афанасьевич1909-1942
Горнай оройуонугар оттуу сылдьан ыҥырыллыбыта 110 стрелковай дивизия 1289 стрелковай полк рядовой 04.08.1942с. Смоленскай обл. Семеновка д. кѳмүллүбүтэ
-
Дьяконов Семен Гаврильевич – Харах Сэмэн1919-1942
Горнай оройуонугар оттуу сылдьан барбыта 110 стрелковай дивизия, 1289 стрелковай полк рядовой 02.04.1942 Смоленскай обл. Карцево д. кѳмүллүбүтэ
-
Оконешников Иннокентий Григорьевич – Талкы Лѳгѳнтѳй1912-1942
Дьокуускайга милициялыы сылдьан ыҥырыллыбыта Рядовой 1942с. сэриигэ ѳлбүтэ
-
Попов Гаврил Ильич – Ботоо уола1913-194_
Рядовой Сэриигэ ѳлбүт
-
Сивцев Алексей Никитич1916-1984
207 стрелковай дивизия 597 стрелковай полк Рядовой бааһыран 1944с. «Бойобуой үтүѳлэрин иһин» медаллаах кэлбитэ 1984с. Чурапчыга ѳлбүтэ
-
Сивцев Василий Михайлович – Нуучча Баһылай1909-1941
Коркин Михаил Васильевич1922-1942 188 стрелковай дивизия 595 стрелковай полк Рядовой 11.01.1942с. Рядовой Москва анныгар тиийбитэ Хайа кыргыhыыга ханан охтубута биллибэт
-
Коркин Иван Васильевич – Уйбаатай1917-1942 55 тимир суол батальона Рядовой 01.06.1942с. Крымҥа охтубута
-
Красильников Семен Данилович1910-1942
Рядовой Ханна кыргыспыта, охтубута биллибэт
-
Макаров Михаил Михайлович1916-1941
Рядовой Ханнык чааска сэриилэспитэ, ханна охтубута биллибэт Рядовой Ханна охтубута биллибэт Оконешников Василий Николаевич – Чудааскы1920-1941
-
Макаров Афанасий Михайлович1915-1998
Рядовой 1944с. баа´ыран эргиллибит Хатаска олорбута
-
Красильников Егор Егорович1915-1945
Амма Аба±атыттан ы²ырыллыбыта Рядовой баа´ыран дойдутугар кэлэ сылдьыбыта 1945с. муус устарга Берли²²а ³лбµтэ
-
Пермяков Афанасий Николаевич – Ньукуускарап1910-1941
5 Кавказскай полк Рядовой 1941с. ахсынньыга ³лбµт Пермяков Николай Михайлович – Мэхэтээн уола1912-1950 Мл.лейтенант 1946с эргийбитэ 1950с. Сыла²²а ³л³рбµттэрэ
-
Сивцев Давид Иванович1910-1969
129 саперскай стрелковай полк Рядовой Бааhыран 1942с. эргиллибитэ 1943с. иккистээн ыҥырыллыбыта Үлэ фрона 1945с. кэлбитэ
-
Сивцев Иван Михайлович – Милииссийэ Уйбаан1921-1980
Рядовой Бааhыран 1942с. эргиллибитэ Тааттаҕа олорон ѳлбүтэ
-
Сивцев Илья Иванович1917-1942
10 гвардейскай стрелковай дивизия, 35 стрелковай полк Рядовой 12.05.1942с. Карельскай АССР 9262 квадракка кѳмүллүбүт
-
Сивцев Семен Кузьмич - Та±ый уола1918-1943
Рядовой 27.01.1943 Сталинградка ѳлбүт Колхозная Ахтубаҕа кѳмүллүбүт 130 стрелковай полк Рядовой 12.08.1942с. Калининскай обл. Табаково д. кѳмүллµүбүт Толстоухов Василий Михайлович - Лааҥкы уола1913-1942
-
Толстоухов Егор Степанович – Тыппаа1913-1988
357 стрелковай дивизия 1182, 1159 стрелковай полкаҕа сылдьан ыараханнык бааһыран билиэҥэ түбэспитэ 1945с. билиэнтэн босхоломмут Рядовой 1945с. алтынньыга дойдутугар эргиллибитэ
-
Толстоухов Еремей Прокопьевич1908-1941
Рядовой Сэриигэ ѳлбүтэ Рядовой Сэриигэ ѳлбүтэ Толстоухов Иван Михайлович - Кѳтѳх Уйбаан1918-1941
-
Толстоухов Роман Федорович1906-1942
Рядовой Ханнык кыргыhыыга ѳлбүтэ биллибэт
-
Толстоухов Семен Степанович – Ньалбарааскы уола1917-1953
Рядовой Ат сэриитэ Ржев-Вязьма кыргыhыыларыгар ыараханнык бааһыран 01.1943с. инвалид буолан тѳннүбүтэ «Кыһыл сулус» орденнаах
-
Толстоухов Прокопий Прокопьевич1911-1943
СНБОҕа үѳрэммитэ 76 стрелковай дивизия Рядовой 14.02.1943с. Витевскай обл. Боброво д. кѳмүллүбүтэ
-
Сивцев Григорий Григорьевич1921-1942
Хатастан ыҥырыллыбыта Гвардейскай стрелковай бригада Рядовой 21.08.1942 ѳлбүтэ, Сталинградскай обл. Алексеевскай ор. кѳмүллүбүтэ
-
1942 сыл ынырыллыбыттара
-
20 туспа хайыһар биригээдэтэ Рядовой Ильмень күѳлгэ охтубута Данилов Николай Кириллович1921-1943
-
Ноговицын Тимофей Степанович1921-2007
159 стрелковай дивизия 491 стрелковай полкатыгар 2575 госпитальга эмтэммит Сержант 1946с. кулун турарга эргиллибитэ Икки «Кыһыл сулус» кавалера А5а дойду сэриитин ордена Элбэх медаль кавалера Норуот хаhаайыстыбатын үтүѳлээх үлэһитэ Чурапчы улууhун Бочуоттаах гражданина Мугудай нэhилиэгин Бочуоттаах гражданина
-
Оконешников Михаил Евграфович1909-1943
Рядовой 19.03.1943с. Новгородскай обл. Ефремово д. кѳмүллүбүтэ
-
Оконешников Федор Сидорович1904-1943
Рядовой 1943 атырдьах ыйын 12 к. ѳлбүт Ханна ханнык кыргыhыыга охтубута биллибэт
-
Дьячковскай Афанасий Михайлович – Туйтуруус1920-1952
Рядовой Ханна ѳлбүтэ биллибэт Оконешников Алексей Алексеевич – Уутунньук Ыстапаан кэргэнэ Натааһа уола 1924-1943 Горнайтан сэриигэ барбыта Рядовой Ханан сылдьыбыта биллибэт
-
Пермяков Николай Дмитриевич1921-1969
Намтан ы²ырыллыбыта ¥лэ фронугар сылдьыбыта Рядовой 1943с. эргиллэн кэлбитэ
-
Толстоухов Михаил Прокопьевич– Мэхэчи1915 -1942с
40 саперскай стрелковай полк Рядовой 1942с. ыалдьан т³ннµбµтэ Борисов Афанасий Михайлович1921-1943 Дьокуускайтан ы²ырыллыбыта 20 туспа хайыhар бригадата Рядовой 1943с. Ильмень кµ³лгэ ³лбµт
-
Оконешников Федор Афанасьевич (Курупчаакы)1906-1985
Сэриигэ баран иһэн күрээбитэ. Кэлин Уус Майаттан Габышев аатынан сэриигэ барбыта Рядовой Орденнаах эргийбитэ
-
48 үѳрэтэр авиаполкаҕа авиамеханиктаабыта Рядовой 1946с. эргиллибитэ Дьяконов Лука Афанасьевич1923-1991
-
Дьяконов Николай Михайлович1919-1973
4 артиллерийскай корпус 5 стрелковай дивизия 104 арт.с.п. Лейтенант Курскай тоҕойтон Днепр уҥуор Мозырьга тиийэ кыргыспыта 1944с. Бэс ыйыгар ыараханнык бааhырбыта. 1945с. Кулун тутарга дойдутугар эргийбитэ «Албан аат IIIст.» орденнаах
-
Оконешников Николай Григорьевич – Чыахамда1907-1983
2234 в/ч сылдьыбыта Рядовой 1943с. 5467 маршевой ротанан оборона5а сэриилэспитэ 2 тѳгүл бааһыран 1944с. эргиллибитэ «Кыһыл сулус» орденнаах
-
Попов Егор Павлович –Ленин1915-1943
407 стрелковай полк састаабыгар сэриилэспитэ Рядовой 19.03.1943с. кыргыhыыга ѳлбүтэ
-
Попов Иннокентий Павлович1904-1942
252 стрелковай дивизия 932 стрелковай полк Пулеметчик 21.10.1942 ³лбµт Сталинградскай обл. Грачева Балка д. кѳмүллүбүт
-
Аммосов Николай Григорьевич1898-1970
Рядовой Улахан бааһырыы кэнниттэн 1945с. дойдутугар эргиллэн кэлбитэ Ханан сэриилэспитэ биллибэт
-
Рядовой 1942с. ыалдьан тѳннүбүт Коркин Гаврил Николаевич1913-1943 Коркин Роман Егорович 1920-1943 Якутскайга милициялыы сылдьан ыҥырыллыбыта 20 хайыhар биригээдэтэ Рядовой 1943с. Ильмень кыргыһыытыгар ѳлбүт
-
Коркин Петр Васильевич1913-1959
1936с. СНБОҕа үѳрэммит 75 стрелковай дивизия 365, 1181 стрелковай полк рота командира Старшай лейтенант бааһыран 395 госпиталга эмтэммитэ «Кыһыл сулус» орденнаах, «Варшаваны босхолооhун», «Берлины ылыы иһин» медаллардаах Бүлүүгэ олорбута
-
Красильников Гаврил Дмитриевич – Амырытаал1920-1976
24956 воинскай часть рядовой 1944с. кулун тутарга ыалдьан эргиллибитэ
-
Красильников Николай Егорович – Сыччыкаан1922-1943
20 хайыһар биригээдэтэ Рядовой Ильмень күѳлгэ охтубута
-
Красильников Семен Никифорович1915-2000
21 стрелковай дивизия 644 стрелковай полк рядовой 1945с.«Бойобуой үтүѳлэрин иһин» медаллаах эргийбитэ
-
Оконешников Лука Васильевич1920-1943
20 хайыһар биригээдэтэ Рядовой Ильмень к. 1943с. ѳлбүт
-
Пермяков Василий Михайлович1924
209 стрелковай дивизия 770 стрелковай полк Рядовой 1947с. кулун тутарга эргиллибитэ Дьокуускайга олорор
-
Пермяков Иван Михайлович - Күүстээх Уйбаан1912-1944
40 саперскай стрелковай полк Рядовой 443 госпиталга эмтэммитэ 1942с. эргиллибитэ
-
Пермяков Иван Егорович1919-1982
40 саперскай стрелковай полк Рядовой 1942с ыалдьан кэлбитэ Иккиhин ыҥырыллан үлэ фронугар сылдьыбыта
-
Пермяков Иннокентий Николаевич – Күөнэх Лѳгѳнтѳй1919-1944
19 туспа хайыһар биригээдэтэ Рядовой 12.01.1944с Псковскай обл., Невельскай ор, Боево д. кѳмүллүбүт Пермяков Николай Кириллович1908-1944 Амматтан ыҥырыллыбыта Рядовой 1944с эргиллэн иhэн Майаҕа ѳлбүтэ
-
Пермяков Максим Максимович1922-1975
20 туспа хайыһар биригээдэтэ 25 артиллерийскай полк Младшай сержант Ахсынньы 1946с. «Албан аат IIIст» орден, «Кенигсбери ылыы иһин», «Варшаваны босхолооһун» медаллардаах эргийбитэ
-
Пермяков Трофим Николаевич - Айыыһа уола1906-1943
Рядовой 1943с. ахсынньыга фроҥҥа ѳлбүтэ Толстоухов Гаврил Ильич1920-1943 40 саперскай стрелковай полк Рядовой 1942с. бүтүүтэ ыалдьан эргиллибитэ Дойдутугар үлбүтэ
-
Сивцев Василий Капитонович - Хаппытыанап Баhылай1909-1942
Рядовой 1942с. Сталинград анныгар ѳлбүт
-
Сивцев Василий Терентьевич - Баһаамнаах1903-1943
1994 воинскай часть Рядовой 1943с. 4361 госпиталга ѳлбүтэ Ленинградскай обл. Невело д. кѳмүллүбүтэ
-
Сивцев Григорий Прохорович Мытыйыкы сиэнэ1917-1942
Рядовой От ыйыгар 1942с. Иркутскай уоб. Усть-Кутка ыалдьан ѳлбүтэ
-
Сивцев Иван Иванович1908-1943
Рядовой 1714 госпиталга эмтэммитэ 26.09.1943с. Свердловскай обл. Шайтанка ст. кѳмүллүбүт.
-
Сивцев Иван Петрович – Бохчой1919-1943
Амматтан ыҥырыллыбыта 19 хайыһар бригадата Рядовой Ильмень к. 1943с. муус устарга ѳлбүт.
-
Сивцев Степан Петрович1916-1943
Горнайтан ыҥырыллыбыта 19 туспа хайыһар бригадата Рядовой 1943с. кулун турарга ѳлбүтэ Ильмень кытыытыгар кѳмүллүбүтэ
-
Сивцев Иннокентий Михайлович - Кѳѳһѳр уола1919-1985
49 туспа пулеметно-артиллерийскай батальон Рядовой 1946с. «Кыһыл сулус» орденнаах, «Хорсунун иһин», «Варшаваны босхолооһун иһин», «Берлини ылыы иһин» медаллардаах эргийбитэ
-
Сивцев Иннокентий Николаевич – РКК1905-1942
Маршевай ротанан Уралтан Волгаҕа тиийбитэ Рядовой Сталинград сэриитигэр ѳлбүтэ
-
Сивцев Михаил Николаевич - Дьардьаҥы1904-1988
Рядовой Үлэ фрона Ыалдьан тѳннүбүт
-
Сивцев Николай Дмитриевич – Ньукулаас1919-1993
1011 стрелковай полк Рядовой 1946с.«Бойобуой үтүѳлэрин иһин» медаллаах эргийбитэ
-
Сивцев Николай Николаевич I - Таҥараһыт уола1915-2003
20 туспа хайыһар бригадата 55, 36 автополк Младшай сержант 1945с. Алтынньыга «Бойобуой үтүѳлэрин иһин» медаллаах эргийбитэ
-
Сивцев Сергей Васильевич – Бааса уола1919-1965
82 зенитнай артиллерийскай полкаҕа 1034 туспа зенитнай бригада Югославияҕа тиийэ сэриилэспит Рядовой 1946с. ыам ыйыгар«Бойобуой үтүѳлэрин иһин» медаллаах
-
Сивцев Тарас Павлович1900-1988
Үлэ фрона Рядовой 1943с. ыалдьан тѳннүбүтэ
-
Гуляев Александр Николаевич – Ньамыстаан1902-1972
Сталинград, Курскай То±ой, Харьков куораты босхолооhуҥҥа кыттыбыта Рядовой 1944с. аҥар илиилээх кэлбитэ А±а дойду II степеннаах орденнаах Хас да мэтээллээх
-
Сивцев Иван Ильич II1919-1943
Мэлдьэхситтэн учууталлыы олорон барбыта 20 туспа хайыһар бригадата Рядовой 18.03.1943с. Новгородскай обл. Борки д. кѳмүллүбүтэ
-
Барыта фронт, барыта Кыайыы туhугар!
-
Кѳһѳрүллүү
1942 сыл атырдьах ыйыгар биир туспа иэдээн ааҥнаабыта: Оборона Гос.комитетын 213№ Уурааҕынан фронт туһатыгар балык бултааһыныгар сутаан олорор Чурапчы дьонун кѳһѳрѳргѳ быһаарбыттара. Чурапчы оройуонуттан 41 колхоһу, ол иһигэр Мугудайтан М.Горькай аатынан, «Дьэҥкэрэ», «Октябрь 20 сыла» колхозтары кѳһѳрүүгэ баралларын туһунан партия райкома анал уурааҕы ылыммыта.
-
«Октябрь 20 сыла» колхоз
Эдьигээн оройуонун Талахтааҕар барыта 28 хаһаайыстыба, 78 киһи тиийбитэ. 12 киһи кѳмүс уҥуоҕа Эдьигээн хаардаах кумаҕар хаалбыта.
-
«Дьэҥкэрэ» колхоз
Барыта 28 хаһаайыстыба, 75 киһи тиийбититтэн 15 киһи уҥуоҕа Эдьигээҥҥэ хаалбыта.
-
Максим Горькай аатынан колхоз
Эдьигээн Сыалааҕар59 хаhаайыстыба, 193 киhи кѳһѳрүллүбүтэ. 39 киhи суорума суолламмыта
-
-
Муҥу муннуларынан тыыран Муора кытылыгар тиийбиттэр, Суолга-айаҥҥа быстаран «Сутаакылар», - диэн сүрэхтэммиттэр. Ѳстѳѳҕү кыайар туһугар Күргүѳмнээх күүс үлэнэн Фронт кѳрдүүр сакааһын Биэртэрэ балык бастыҥын, Үгүс күндү түүлээҕи. Аҥардас Чурапчы эрэ кѳрсүбүт Аата суох алдьархайа дэммэт… Суох! Сахалар бары бүттүүммүт Сүрэхпит оспот бааһа эбээт! Сэмэн Тумат
-
-
«…Таптыыр, ахтар оҕом Аанчык, ытыктыыр күндү аҕам ыраах кыргыс толоонуттан итии эҕэрдэтэ тутуҥ! Олус да ыраах сиргэ кѳһѳрүллүбүккүт. Доҕорум Татыйаассуох буолта хомолтотун… Манна түүнүн, күнүнүһүн тохтообокко, быыстала суох сэрии бара турар. Сир ,бүтүннүүтэ кутаа уотунан илгистэ, кытыаста олорор. Дьиэ-уот, от-мас этиэх түгэнэ үѳдэн-таһаа буолар, доҕоруҥ хаан-билик буолан хардьыгыныы-хардьыгыныы кулуннуу мѳхсѳр,мэктиэтигэр халлаан хараҥарар үгүс самолеттара үрдүгэрэлиэтииллэр, буомбалар ниэрбэ утахтарын быһыахтыыулуйан уу дьулайгын кѳрдѳ-кѳрбүтүнэн супту түһэллэр,тимир килиэ танкалар субу-субу атаакалыыллар… Сэриитуһунан кэпсиир күчүмэҕэй. Ийэ дойду туһугар хабырхапсыһыылар бара тураллар. Чэ, үгүһү суруйар бириэмэ суох.. Эһиги тускутугар тиһэххаан хаалыар диэри кыргыһа сатыаҕым… Этэҥҥэ олоруҥ,дойдум дьонугар эҕэрдэ!»
-
-
-
Сүгүрүйэбит, үлэһит саха киһитигэр, ыар кэмҥэ тулууругар, сэмэйигэр, инникигэ эрэлэ сырдыгар, тѳрѳѳбүт дойдуга таптала күүһүгэр!
-
-
«Сайдыы» колхознэhилиэккэ хаалбыта
Чуолкайа биллибэт ахсааннаах элбэх киhи хоргуйан, ыалдьан ѳлбүтэ ордубут дьон фронт туhугар күүстэрин харыстаабакка үлэлээбиттэрэ. Маалла, Уу О5устаах, Олѳҥнѳѳх, Холболоох, Бүѳчээни, Мара, Ньими, Мүрээйи фермаларыгар колхоз сүѳһүтүн кѳрбүттэрэ.
-
Улуу Ильмень
…Кыскыйар кыыдааҥҥа кыhаллыбат, Тибиллэр сүүрүккэ тимирбэт, Оргуйар долгуңңа охсуллубат, Сибирь тыйыс сэрииhиттэрэ Уоту уотунан умса куласпыттара, Ча5ыл5аны ча5ыл5анынан саба дапсыспыттара… Эйиэхэ, кырдьа5ас Улуу Ильмеңңэ, Элбэхтэр, эмискэ бомба5а түбэhэннэр, Эн килэң муускар хаhыытыы хаалбыттара… Кинилэр ол ѳлөр кыланыылара – Өстөөххө хабара, кыайыыны ыңырар хаhыылара – Кыргыс толоонун устун кыладыйбыта, Сэрии төлөнүн быыhынан дуораhыйбыта… С.Васильев
-
Ытык Ильмень мууhугар
Мугудай нэhилиэгиттэн 19-с, 20-с туспа хайыhар биригээдэтин састаабыгар 10 уолбут сэриилэспитэ 8 эдэр киhи кѳмүс уҥуо5а Ильмень күөлгэ хаалбыта
-
20 туспа хайыһар биригээдэтэ Рядовой Ильмень күѳлгэ охтубута Данилов Николай Кириллович1921-1943
-
Борисов Афанасий Михайлович1921-1943 Дьокуускайтан ыҥырыллыбыта 20 туспа хайыhар бригадата Рядовой 1943с. Ильмень күѳлгэ ѳлбүт Коркин Роман Егорович 1920-1943 Якутскайга милициялыы сылдьан ыҥырыллыбыта 20 хайыhар биригээдэтэ Рядовой 1943с. Ильмень кыргыһыытыгар ѳлбүт
-
Сивцев Иван Ильич II1919-1943
Мэлдьэхситтэн учууталлыы олорон барбыта 20 туспа хайыһар бригадата Рядовой 18.03.1943с. Новгородскай обл. Борки д. кѳмүллүбүтэ
-
Красильников Николай Егорович – Сыччыкаан1922-1943
20 хайыһар биригээдэтэ Рядовой Ильмень күѳлгэ охтубута
-
Оконешников Лука Васильевич1920-1943
20 хайыһар биригээдэтэ Рядовой Ильмень к. 1943с. ѳлбүт
-
Сивцев Иван Петрович – Бохчой1919-1943
Амматтан ыҥырыллыбыта 19 хайыһар бригадата Рядовой Ильмень к. 1943с. муус устарга ѳлбүт.
-
Сивцев Степан Петрович1916-1943
Горнайтан ыҥырыллыбыта 19 туспа хайыһар бригадата Рядовой 1943с. кулун турарга ѳлбүтэ Ильмень кытыытыгар кѳмүллүбүтэ
-
Пермяков Максим Максимович1922-1975
20 туспа хайыһар биригээдэтэ 25 артиллерийскай полк Младшай сержант Ахсынньы 1946с. «Албан аат IIIст» орден, «Кенигсбери ылыы иһин», «Варшаваны босхолооһун» медаллардаах эргийбитэ
-
Сивцев Николай Николаевич I - Таҥараһыт уола1915-2003
20 туспа хайыһар бригадата 55, 36 автополк Младшай сержант 1945с. Алтынньыга «Бойобуой үтүѳлэрин иһин» медаллаах эргийбитэ
-
1943 сыл ыҥырыллыбыттара
-
592 стрелковай дивизия 38 мотострелковай полк Рядовой 1947с. эргиллибитэ «Боевой үтүѳлэрин иһин» медаль кавалера Варламов Николай Платонович1923-1987
-
Усть-Мильтан ыҥырыллыбыта Рядовой 8 Кавказскай, 220, 95 строевой полкалар Хаста да бааhырбыта 1945c. алтынньыга «Хорсунун иһин» медаллаах эргийбитэ Дьяконов Иван Саввич1907-1967
-
Пермяков Иван Устинович1917-1980
Рядовой 1946с. эргийэн кэлбитэ Аммосов Степан Константинович1925-1958 Сивцев Еремей Никитич1906-1945 Рядовой Үлэ фрона 1944с. ыалдьан эргиллибитэ Рядовой Үлэ фрона 1944с. эргиллибитэ, Кэбээйигэ олорбута
-
Красильников Дмитрий Данилович1920-1985
48 гвардейскай артиллерийскай бригада Рядовой бааһыран 983 госпиталга эмтэммитэ 1944с. эргийэн кэлбитэ Космофизик-ученай Ленинскай премия лауреата
-
Красильников Иван Егорович – Наа Уйбаан1918-1943
Рядовой Үлэ фронугар Иркутскайга атах таҥаһын фабрикатыгар сылдьан ѳлбүт
-
Пермяков Гаврил Прокопьевич – Хаамарчык1921-1963
Рядовой 1943с. Үлэ фронуттан ыалдьан эргиллибитэ
-
Пермяков Данил Тарасович1900-1993
Рядовой Үлэ фронугар Иркутскайга атах таҥаhын фабрикатыгар сылдьыбыта 1943с. ыалдьан тѳннүбүт.
-
Пермяков Еремей Егорович1917-1943
Рядовой Ханан сылдьыбыта биллибэт 12.1943с. сэриигэ ѳлбүтэ
-
Пермяков Дмитрий Егорович1921-1944
1 Приморскай армия 339 стрелковай полк Рядовой 1944с. тохсунньу 14 күнүгэр Керчь к. ѳлбүт
-
Пермяков Михаил Иванович1922-1990
210 стрелковай дивизия 649 стрелковай полк Рядовой 1946с. эргиллэн кэлбитэ
-
Сивцев Василий Васильевич – Бааса уола1919-1992
649 стрелковай дивизия Рядовой 1946с. дойдутугар эргиллэн кэлбитэ
-
Сивцев Иннокентий Васильевич – Бааса уола1911-1963
Үлэ фрона Рядовой 1946с. дойдутугар эргиллибитэ
-
Сивцев Иван Васильевич - Таҥараһыт Баһылайын уола1925-1958
20 артиллерийскай полк Рядовой 08.1945с. эргийэн кэлбитэ
-
Сивцев Семен Аввакумович1898-1988
Рядовой Үлэ фрона 1947с. сэтинньигэ эргийэн кэлбитэ
-
Сивцев Семен Павлович – Мотуруона Сэмэнэ1903-1952
Үлэ фрона Рядовой 1944с. эргийэн кэлбитэ Лаврентьев Николай Филиппович – Чохоон уола1915-1982 Уус Мильтан ыҥырыллыбыта Үлэ фрона Рядовой 1944с. эргийэн кэлбитэ
-
Толстоухов Афанасий Степанович1907-1990
Үлэ фрона Рядовой 1945с. эргийэн кэлбитэ
-
Толстоухов Иннокентий Лукич1926-1956
65 туспа тутуу ротата Рядовой 1946с. от ыйыгар ыалдьан эргиллибитэ
-
Толстоухов Петр Иннокентьевич - Субуйааҥкы уола1896-1969
Үлэ фронугар Чита5а мас үлэтигэр сылдьыбыта Рядовой 1944с. атырдьах ыйыгар ыалдьан тѳннүбүтэ
-
Толстоухов Федор Иннокентьевич1901-1943
Үлэ фрона Рядовой эргиллибэтэҕэ
-
1944 сыл ыҥырыллыбыттара
-
45536 стрелковай дивизия Рядовой 1950с.эргиллибитэ Красильников Николай Васильевич1926-1979
-
Пермяков Афанасий Кириллович1909-1984
582 стрелковай полк Рядовой 1945 сэтинньигэ эргиллибитэ Кэбээйигэ олорбута
-
Сивцев Афанасий Николаевич - Таҥараһыт Охонооһойо1910-1978
91 сапернай стрелковай полк Рядовой 1946с. эргиллибитэ
-
Сивцев Гаврил Спиридонович1926-1982
91, 45521 стрелковай, 25 механизированнай полкалар Рядовой 1950с. атырдьах ыйыгар эргийэн кэлбитэ
-
Сивцев Павел Михайлович1926-1968
91 сапернай стрелковай полк Рядовой 1950с.
-
Сивцев Иван Тихонович1926-1947
Чурапчыттан ыҥырыллыбыта 64 стрелковай полк Рядовой 1947с. олунньуга эргиллибитэ Сотору ѳлбүтэ
-
Кыайыы саллааттара
-
Аммосов Ксенофонт Кононович
-
Артемьев Егор Никифорович
-
Смирников Исаак Васильевич
-
Васильев Николай Иванович
-
Тарабукин Гавриил Дмитриевич
-
Петров Егор Васильевич
-
Тарабукин Федор Яковлевич
-
Хоютанов Фома Софронович
-
Оконешников Егор Тарасович
-
Попов Егор Андреевич
-
Степанов Роман Михайлович
-
Аҕа дойду Улуу сэриитигэр
-
Кѳһѳрүллүүнэн, сэриинэн, сут-кураан, аччык сылларынан дьонун аҥарын кэриҥэ сүтэрэн, 1946с. Мугудай нэһилиэгэ 518 киһилээх эйэлээх олоххо кэлбитэ.
-
История кэрчиктэрэ:
1951-1956с. Маралаайы дэриэбинэтин тутуу Республика5а бастакы толору механизациялаах хотон 1958-1959с. – Мугудай орто оскуолатын бастакы выпуһа Республика саамай улахан колхоhа – Эрилик Эристиин аатынан колхоз отделениета 1959с. республикаҕа бастакынан «Школа – Производство - ВУЗ» ыҥырыы таhаарбыттара 1963с. республикаҕа бастакынан «Оҕуруоту – ыччат илиитигэр!» ынырыы таhаарбыттара Чемпион ыанньыксыттар республика5а «тыhыынчалааахтар» хамсааhыннарын саҕалаабыттара Ленинскай, Государственнай премиялар лауреаттара Космофизика, уйулҕа, физика, математика, педагогика, экономика, техника наукаларын доктордара, кандидаттара Россия чемпионнара - «Орленок» ВПК «Кѳлүкэчээн» народнай образцовай ансамбль Көңүл тустууга, сыал ытыытыгар, дуобакка спорт маастардара
-
-
«Мугудай нэhилиэгэ» муниципальнай тэриллии
-
-
«Үтүѳ санаа» чэрчитинэн тутуллубут объектар
-
-
Бочуот сквера
-
-
Өйдүүбүт, киэн туттабыт, махтанабыт!
-
Күүһү-уоҕу түмүнэн, Түмсүлээхтик үлэлээн Үүнэр-сайдар күн аайы Сайдыы киинэ Маралаайы.
-
Бол5омто5ут иhин махтал!
Нет комментариев для данной презентации
Помогите другим пользователям — будьте первым, кто поделится своим мнением об этой презентации.