Презентация на тему ""

Содержание

• 
  Слайд 1
  

  1945 сыл ыам ыйын 9 кунэ.Бу кун биьигини барыбытын кыайыы сырдык дьарылыга кууспута.2010 сыл ыам ыйын 9 кунугэр Улуу кыайыы 65 сылын бэлиэтиэхпит.

• 
  Слайд 2
  

  «Саха саллаатын уобараьа – келуенэ ыччакка утуе холобур» Аа5ааччылар конференциялара

• 
  Слайд 3
  

  Саха сириттэн а5а дойду сэриитигэр 1941-1945с.с. 1941 сыл бэс ыйын 22 кунугэр туун 4 чаас ааьыыта Немецкэй фашистскай армия Советскай государство границатын кэспитэ, варвардыы саба туспутэ. Тута граница5а сэрии са5аламмыта. Бу кэмнэ чугас сытар аэродромнар, куораттар буомбаламмыттара. Хардарыта кемелесуьэр туьунан Германия, Советскай государство икки ардыларыгар туьэриллибит эйэ дуогабарын кэьэн, сэриигэ ситэ бэлэмнэммэккэ олорор дойдуга сэрэппэккэ эрэ саба туспуттэрэ. Бу кун Чурапчыга ыьыах буола турара. Эбиэккэ дылы барыта уеруу – кетуу. Эбиэт кэнниттэн Дьокуускайтан телеграмма кэлбитэ.Сэрии буолбутун туьунан биллэрбиттэрэ. Суьал мунньахха сорох ба5а еттулэринэн барарга эппттэрэ.Кыргыьар хонууга дьону ылыы сотору кэминэнса5аланан барбыта. Аан маннайгы хомуур от ыйын 30 кунугэр 1162№ - ээх хамаанда атаарыллыбыта. Манна бары комсомол чилиэннэрэ бааллара.Саха саллааттара хорсун санааларын кердербуттэрэ. Кыайыыны уьансыбыттара.

• 
  Слайд 4
  

  Маннайгы герой Днепры туорааьынна командование бойобуой сорудахтарын туйгуннук толоруу онуоха кердербут хорсун уонна геройдуу быьыытын иьин Федор Кузмич Поповка «Кыьыл Кемус Сулус» медалы уонна Ленин орденын туттаран туран, Советскай Союз Геройа урдук аат ССРС Урдук Сэбиэтин Президиумун 1944 сыл тохсунньу 15 кунунээ5и ыйаа5ынан елбутун кэннэ инэриллибитэ. Ити туьунан Саха сирин дьоно улахан киэн туттуунан истибиттэрэ. Хомойуох иьин саха норуотун маннайгы Геройа ол туьунан билбэккэ хаалбыта. Геройдар албан ааттара умнуллубат

• 
  Слайд 5
  

  1942 бэс ыйыгар Федор Кузмич Попов Кыьыл армия5а ынырыллар бэбиэскэни туппута. Рядовой Федор Попов фронна тиийэн 81-с. дивизия 467-с полкатын 3-с ротатыгар бастакы бойобуой сурэхтэниини барбыта. Дивизия Днепри туоруурга сорудахтаа5а. Федор Днепры туораан естеех траншеятыгар бастакынан ойон киирбитэ, автомат уотунан уонна илиинэн киирсиигэ естеех 23 саллаатын, офицерын суулларбыта, немецтэр ручной пулеметтарын харбаан ылбыта естеех пехотатын утары дохсун уот аспыта. Саха уола тус бэйэтэ суукка иьигэр 73 естеех саллаатын уонна офицерын кыдыйбыт. Глушец дэриэбинэни босхолообуттара. Хас да тегул атаака5а киирбитэ. Алтынньы 11 кунугэр Суедэр улаханнык бааьырбыта итиэннэ. 1943 с.Алтынньы 13 кунугэр медсанбатка сырдык тыына быстар. Кини кемус унуо5а Гомельскай уобалас Лоевскай оройуонун Деражичи дэриэбинэтигэр бырааттыы могила5а кемуллубутэ. Ф.Попов аатын Мэнэ Ханалас улууьун 2-с Баатара Сыымах орто оскуолата сугэр. Кини 1943 сыл алтынньы 10 кунугэр сэрии хонуутугар охтубута.кемус унуо5а Гомельскай уобалас Лоевскай оройуонун Деражичи дэриэбинэтигэр бырааттыы могила5а кемуллубутэ. Кини аатын Мэнэ Ханалас улууьун 2-с Баатара Сыымах орто оскуолата сугэр. Геройдар албан ааттара умнуллубат

• 
  Слайд 6
  

  Советскай Союз Геройа - снайпер Федор Матвеевич Охлопков Фронна тохсунньу ыйга 1941 с. тиийбитэ. Сэрии саамай тынааьыннаах сирдэригэр сылдьыбыта. Пулеметчик, автоматчик, илиинэн киирсиигэ, радведчик быьыытынан сэриилэспитэ. Сэрии хонуутугар сыодьан сайын 1942 сыллаахха коммунист урдук аатын ылар. Снайпер аатынан дивизияларга биллибитэ. Маннык дьонноох буоламмыт Улуу сэриигэ кыайыыны ылбыппыт. Советскай Союз Маршала И.Х.Баграмян ахтыытыттан. Геройдар албан ааттара умнуллубат

• 
  Слайд 7
  

  Протодьяконов Гаврил Дмитриевич Ала5ар оскуолатыгар учууталлыы олорон 1941 с. бала5ан ыйын 3 кунугэр ынырыллыбыта 73-с. гвард. дивизия5а 45 мм пушка наводчигынан сэриини са5алаабыта. Чуйков генерал хамаандалаабыт 62-с армиятыгар - Сталинградтан сэриини Берлиннэ тумуктуер диэри, Ар5аанны фронна сэриилэспитэ. 227-с СП 172-с артполка5а кыттыбыта. 5 тегул бааьырбыта. Старшай сержант дойдутугар бала5ан ыйын 25 кунугэр 1945с. 3 «Хорсунун иьин» бойобуой мэтээли иилинэн кэлбитэ. Советскай Союз Геройун аатын 1998 сыллаахха инэриллибитэ. Геройдар албан ааттара умнуллубат

• 
  Слайд 8
  

  Улуу Кыайыы 65-сылыгар уонна буойун-суруйааччы Тимофей Сметанин тереебYтэ 90 сылыгар аналлаах "ЕГОР ЧЭЭРИН" айымньыга - Аа5ааччылар конференциялара Уус – уран аа5ыы куонкурус

• 
  Слайд 9
  

  Cметанин Тимофей Егорович (25.11.1919 - 04.08.1947) - поэт, прозаик и драматург. Участник Великой Отечественной войны. Член СП СССР с 1946 г. Родился в Кобяйском улусе. В 1940 г. окончил Якутский техникум потребкооперации. После войны учился в Якутском государственном педагогическом институте. В последние годы жизни работал в редакции районной газеты. Начал печататься с 1938 г. Создал талантливые произведения в поэзии и драме. Первая его книга для детей среднего возраста "Мэхээлэчээн булчут" ("Охотник Мэхэлэчэн") вышла в 1943 году. Книга стихов "Саллаат сурэ5э" ("Сердце солдата") (1945) - одна из лучших в якутской поэзии периода Великой Отечественной войны. В повести "Егор Чэрин", отмеченной второй республиканской премией в 1947 году, ярко и талантливо описываются фронтовые будни. Главный герой - отличный снайпер, якут, в образе которого автор воплощает высокие боевые и нравственные качества советского воина. Любимым произведением детей стала сказка Т. Сметанина "Куоска олонхото" ("Олонхо кота"). Драма в стихах "Лоокуут и Нюргусун", созданная на основе популярных фольклорных мотивов, относится к числу достижений якутской драматургии. В ней утверждается идея торжества добра над злом, жизни над смертью. Был награжден боевыми медалями. В 1999 г., к 80-летию писателя, изданы избранные произведения в двух томах и книга воспоминаний о нем.

• 
  Слайд 10
  

  Фронт бастакы кытылыгар

• 
  Слайд 11

  Гурьянов уонна Николаев

• 
  Слайд 12

  Булт

• 
  Слайд 13

  Ерус унуор

• 
  Слайд 14

  Тойон Чээрин

• 
  Слайд 15
  

  БосхолонууСаллаат саата

• 
  Слайд 16
  

  Кэпсэтиьии: Тимофей Сметанин «Егор Чээрин» айымньытыгар (Боппуруоска эппиэттээьин) Этиигэ киирии - аахпыт кинигэ ис хоьооно Тумук: А5а дойду сэриитигэр бары комсомол чилиэннэрэ барбыттара. Саха саллааттара хорсун быьыыларын кердербуттэрэ. Саха буойуннарын хорсун сырыылара биьиэхэ холобур буолар.

• 
  Слайд 17
  

  Саха саллаата кыайыыны уьансыбыта

• 
  Слайд 18
  

  Сивцев Николай Николаевич Дьяконов Лука Афанасьевич. Биьиги нэьилиэк ветераннара Сивцев Иннокентий Михайлович Ноговицын Тимофей Степанович Аммосов Ксенофонт Кононович. Варламов Алексей Андреевич Красильников Дмитрий Данилович Сивцев Василий Васильевич. Дьяконов Николай Михайлович. Толстоухов Семен Степанович.

• 
  Слайд 19
  

  Семен Никифорович Красильников Хоютанов Фома Софронович Коркин Петр Васильевич Лоскин Федор Васильевич. Сивцев Гаврил Спиридонович. Петров Егор Васильевич. Тарабукин Гаврил Дмитриевич Артемьев Егор Никифорович Кыайыы 65 сыла Пермяков Михаил Иванович СмириниковИсак Васильевич

• 
  Слайд 20
  

  Биьиги нэьилиэк ветераннара

• 
  Слайд 21
  

  Кыайыы парадыгар Мугудай нэьилиэгин ветераннара. Чурапчы 2006с.

• 
  Слайд 22
  

  Кэпсэтиьии: Тимофей Сметанин «Егор Чээрин» айымньытыгар (Боппуруоска эппиэттээьин) Этиигэ киирии - аахпыт кинигэ ис хоьооно Тумук: А5а дойду сэриитигэр бары комсомол чилиэннэрэ барбыттара. Саха саллааттара хорсун быьыыларын кердербуттэрэ. Саха буойуннарын хорсун сырыылара биьиэхэ холобур буолар.