Презентация на тему "Орыс революция сына Қазақстан халқынын қатысуы"

Содержание

• 
  Слайд 1
  

  1905-1907 ж орысреволюциясынаҚазақстан халқынынқатысуы  Революцияға дейінгі орыс оқу орындарындағы қазақтар Ұлттық орта оқу орындарының болмауы қазақтарды өз балаларын орыс оқу орындарына беруге мәжбүр етті,ал олардағы оқу үрдісінде орыс мәдениетіне басымдық берілетін және орыс тілі үстемдік ететін. Сонымен бірге революцияға дейінгі Қазақстанның көптеген прогресшіл қайраткерлерінін орыс оқу орындарында білім алғаның ұмытуға болмайды.Бұратаналардың балалары кіре алатын алғашқы орта оқу орны Орынбордағы Неплюев әскери училищесі болды, ол кейіннен Орынбор кадет корпусы деп аталды. 1825 жылдан 1866 жылға дейін Орынбор кадет корпусын 35 қазақ бітірді.141 Кадет корпусынын алғашқы түлектерінің бірі - Орыс географиялық қоғамының мүшесі сұлтан М. Тэукин, Орынбор өлкесінің бұратаналарға арналған мұғалімдер мектептерін құру туралы ережелер әзірлеу комиссиясының мүшесі С. Жантөрин болды.142 «Этнография бөліміне еңбегімен жәрдемдескені және қырғыздардың (қазақтардың) тұрмысы туралы мақалалар мен әр түрлі этнографиялық бұйымдар бергені» үшін Орыс географиялық қоғамының күміс медалімен марапатталған, қоғамның Ш. Уәлихановтан кейінгі алғашқы мүшелерінін бірі М.С. Бабажанов та кадет корпусының түлегі болатын.

• 
  Слайд 2
  

  Халел Досмухаметов Жүсіпбек Аймауытов

• 
  Слайд 3
  

  1905 – 1907 және 1917 жылдардағыреволюциялықоқиғалар мен өзгерістердіңқазақөмірінеықпалы 1905—1907 жылдардағыреволюцияныңҚазақстанныңсаясидамуынаәсері. Қазақеліөзініңотарлықезгідегіхалінтүсінебастауыжөнеүлттықзиялықауымныңнақтыәрекеткекөшуі 1905 жылғыбіріншіорысбуржуазиялық-демократиялықреволюцияментікелейбайланысты. Ғасырларбойықасыққанықалғаншақорғағанжеріненайырылып, кіріптарлықкүйгетүскенқазақтыңауырхаліжәнепатшалықРесейдіңқаталотарлықсаясатыкөзіашықоқығанқазақтыңазаматтарына ой салды. Дәл осы түстақазақзиялыларыӘлиханБөкейханов, АхметБайтұрсынұлы, МухаметжанТынышпаев, Халел мен ЖаһаншаДосмұхамедовтер, ЖақыпАқбаевтарсаясикүрессахнасынакөтерілді. Ресейдегіалғашқыреволюциялыққозғалыс пен отарлықтәуелділіктегіхалықтардың, соныңішіндеказақелінің де өзазаттығыүшінкүресжолынатүсуіарасындатікелейбайланыстың бар екендігі рас. Соныменбірге метрополия мен отарлықтәуелділіктегіелдердіңазаттықүшінқозғалыстарындағыайырмашылықтыңтабиғисипатын да жоққашығаруғаболмайды. Олайырмашылықтарбүлқоғамдыққозғалыстардыңкөздегенмақсатынанжәнеоларғаатсалысқанәлеуметтіккүштердіңқұрамынантуындайды. ЕгерорысазаттықкозғалысыныңнегізгімақсатыРесейдегібасыбайлылықтәртіпқалдықтарынбіржолажойыперкінэкономикалықжәнедемократиялықөзгеружолынаалыпшығуболса, ұлтзиялыларыбастағанұлт-азаттыққозғалысыныңбастымұратыұлттықмемлекеттікдербестіктіжаңғыртуарқылыбасқаелдерментеңкұқықтыөркендеугежолашуболды. Яғниұлт-азаттыққозғалысыүшінбіріншікезектеұлттықеркіндікжәнетеңдікмөселесітұрды

• 
  Слайд 4
  

  Қазакхалқыныңмұң-мұқтажынжоқтағанұлтзиялыларыазаттыққозғалыс Қазакхалқыныңмұң-мұқтажынжоқтағанұлтзиялыларыазаттыққозғалыстыңбастаушыкүшінеайналды. Қазақжерінотарлап, халқынорыстандырусекілдіпатшалықРесейдіңөктемдіксаясатынәшкерелеп, оғанкарсыүгіт-насихатжүргізгенӘ.Бөкейханов, А. Байтұрсынұлы, Ж.Ақбаевжәнөбасқалардыңқатысуымендаярланғанарыз-тілектерде алым-салықтыңкөбеюіне, билікөкілдерініңөзбарлығына, сондай-ақжаппайқоныстандырусаясатынабатылқарсылықкөрсетілді. Патшалықсамодержавиегеқарсыүгіт-насихатжүргізгентүрліастыртынұйымдар мен топтардыңісінеараласажүріп, өздерінің ой-пікірлерін, жекекөзқарастарынбаспасөзбеттеріндежариялапотырды. Мысалы, М.Тынышпаев: «Сахарадағытолқудыңбастысебебісаяси, рухани, діни, экономикалықезгі», — депашықайтты. 1905 жылғыжаздаСырдарияоблысының Шымкент, Әулиеатауездеріндетолқуларбұрқететүсті. Мамыр-қазанайларыаралығындаіріқалаларда социал-демократиялықтоптарұйымдастырғаншерулергеқатысушылар «Самодержавие жойылсын!» дегенұрандаркөтеріпшықты.

• 
  Слайд 5
  

  Орынбор гимназиясы Қазақтар оқыған оқу орындарының бірі Орынбор гимназиясы болды, 1868-1892 жылдарда гимназияда 52 қазақ оқыды. Олардын ішінде С. Сүйіншәлиевв гимназияны 1877 жылы үздік бітірді; А. Бірімжанов 1891 жылы оқудағы жетістіктері үшін күміс медальмен марапатталды. Орынбор гимназиясының көптеген түлектері өз білімдерін Қазан университетінде жалғастырды. Мәселен, Қазан университетінде оқыған 25 қазақтың 10-ы - Орынбор гимназиясын бітіріп келгендер. XIX ғасырдың 70-жылдарына дейін Қазан университетінде оқыған қазақтар бірлі-жарым болатын. 1863 жылы университет Жарғысының қабылдануына байланысты гимназияларда курс бітірген мұсылмандар Қазан университетіне түсу құқығын алды.

• 
  Слайд 6
  

  Осы кезенде жоғары медициналық білімі бар алғашқы қазақ дәрігерлері шықты. Олар негізінен Қазан, Саратов, Томск, Мәскеу университеттерінде, сондай-ақ С.-Петербургтің әскери-медицина академиясы мен университетіңде білім алды. Мәселен, 1868—1913 жылдарда Қазан университетінің медицина факультетін қазақтың 30 жас дәрігері бітіріп шыққан. Қазан университетінің медицина факультетін 1887 жылы бітірген алғашқы қазақтардың бірі Мұхамеджан Қарабаев болатын. Оны бітіргеннен кейін ол Қостанайда, Торғай облысының Ақтөбе, Ырғыз уездерінде дәрігер болып істеді. 1892 жылы М. Қарабаев медициналық қызмет көрсету саласындағы патшалық саясатты сынағаны үшін Орынбор әкімшілігінің қырына ілігіп, аз уақытқа Самараға кетуге мәжбүр болды. Содан сон Ырғыз уезінде дәрігер болып жұмыс істей жүріп, өлкенің қоғамдық өміріне белсене қатысты. 1895 жылы ол Торғай комитетінің толық мүшесі болып сайланды, орыс дәрігерлерімен бірге медициналық қызмет көрсетуді түбірінен өзгерту және қазақ халқы арасынан медицина кадрларын даярлау жолында күресті. Революцияға дейінті Қазақстандағы оба ауруының тұңғыш маманы М. Шомбалов- 1899 жылы, Ә. Алдияров - 1904 жылы Қазан университетінің медицина факультетін, Н. Ипмағамбетов С.-Петербург медицина академиясын 1911 жылы бітірді. Олар қазақ халқына медициналқ қызмет көрсетуді ұйымдастыруда көп іс тыңдырды, сондай-ақ Қазақстанның қоғамдық өміріне белсене қатысты. Қазан университеті ұлттық зиялылардың алғашқы кадрларын қалыптастыруда зор рөл атқарды. Қазан мал дәрігерлік институтын қазақтар арасында алғашқы бітірушілер М. Ақтанов, Е. Қүлпейісов, М. Жасмағамбетов, Ф. Иманбаевтар болды Ә.БөкейхановС.-Петербург Императорлық орман институтын 1894 жылы үздік бітіріп шықты. Ж. Ақбаев, Б. Қаратаев, С. Лапин, [[М. Шоқаевтар С.-Петербург университетінің заң факультетін бітірді. С. Жантөрин, Б. және Ә. Ниязовтар, С. Нұралыханов жэне басқалар С.-Петербург, Қазан, Томск, Мәскеу университеттерінің заң факультетінде оқып жоғары білім алды. 1906 жылы Император 1 Александр атындағы С.-Петербург Жол қатынасы институтың М. Тынышбаев бітіріп шықты. Қазақ зиялыарының қалыптасуы