Презентация на тему "АИТВ/СПИД пен жыныстық жолмен берілетін жұқпалы аурулардың алдын алу"

Содержание

• 
  Слайд 1
  

  АИТВ/СПИД пен жыныстықжолменберілетінжұқпалыаурулардыңалдыналу

• 
  Слайд 2
  
• 
  Слайд 3
  

  Мемлекеттіңбастыбайлығы – адамдесек, денісауадамғана ел қазынасы, ұлтболашағы бола алатыныбелгілі.Бүгіндедерттіңтүрікөп. Заманжақсарып, техника дамып, мүмкіндіктермолайыпжатса да, көбісініңдауасынтабаалмай дал болудамыз.Солардыңбірі –АИТВ /СПИД ауруы. Бүгінгітаңда АИТВ жұқпасы дүниежүзінде  соныңішіндеҚазақстанда да өзекті мәселелердіңқатарында болыпотыр. Қазақстанда АИТВ/СПИД эпидемиясыменкүресухалықденсаулығынқорғаудыңбасымсипаттағыбағыттарыныңбіріболыптабылады. ҚР «Халықденсаулығыжәнеденсаулықсақтаужүйесітуралы» кодексібекітілді, онда АИТВ-инфекциясыжәне СПИД-ң алдыналужәнеемдеумәселелеріқосылған. Инфекцияныңтаралуынтоқтататыннәтижелідәрілікқұралдар мен вакцина таппағанша СПИД-тенқорғанудыңеңтиімдітәсіліол – адамныңиммунтапшылығывирусынжұқтырмау. АИТВ жұғужолдарыөтежақсызерттелгенжәнебіздіңнегізгімақсатымыз – жаңажұқтырулардыболдырмау, алдыналуболыптабылады.

• 
  Слайд 4
  
• 
  Слайд 5
  

  АИТВ — адамныңиммундықтапшылық вирусы, ХХ ғасырдың 80-жылдарының басынанбастаптанымал. АИТВ ағзағатүскенкездебіздіңауруданжәнежұқпаданқорғайтыниммундықжүйенібұзады. Уақытөтекеле АИТВ-мен жұқпаланғанадамжиіауыратынболады. ЖИТС диагнозы (жұқтырылғаниммундықтапшылық синдромы) жұқпаланғаннанкейінәдеттебірнешежылөткесінқойылады.

• 
  Слайд 6
  

  ЖИТС – адамныңиммундықжүйесініңбұзылуынанпайдаболатын ауру. Иммундықтапшылықәсерісалдарынанбірнемесебірнешеқауіптіаурулардамуымүмкін (пневмония, туберкулез, рак жәнет.б.), бұлауруларменадамағзасыкүресеалмайды.  АИТВ — ЖИТС-тыңбастысебебіболыптабылатыніндет.

• 
  Слайд 7
  

  Инфекция көзі вирус (ретровирус) жұқтырыпалғанадам — вирус тасымалдаушылар. ЖИТС-пен ауырғанадамдар инфекция жұқтырукөзіболыптабылады. Ешқандай ауру белгілерібайқалмайтындықтанәсіресе вирус тасымалдаушыларөтеқауіпті. Вирус көпмөлшердеқанда, қынапкілегейінде, анасүтіндеболады. Көзжасында, жұлынсұйығында, сілекейдеөте аз мөлшердеболуымүмкін. Жұғужолдары. Медицинададәлелденуібойынша, ЖИТС-тіңқазіргікезденегізгіжұғужолдарымынадай: 1.Жыныстық қатынас; 2.Вирустың бірденқанғатүсуі (әртүрліинъекцияларжасағанкезде т. б. жағдайларда) 3.Анасынан нәрестегежүғуарқылы.

• 
  Слайд 8
  

  АИТВ-нықалайанықтауғаболады? Ағзада вирус бар жоғынжұқтырғансоң 2 апта мен 3 ай аралығыннансоңқанныңарнайыанализі (АИТВ жұқпасынаантиденелерге тест) көмегіменанықтауғаболады. Жұқтырғансоңантиденелердіңпайдаболуынадейінгіуақытты «терезекезеңі» депаталады. Бұлкезеңдежұқтырғанадамвирустыбасқаадамдарғажұқтырыпжүредіжәнеадамөзініңағзасындавирустыңбарыннемесежоғынбілеалмайды. АИТВ қорғанышжүйесінееніпөмірсүредіжәнекөбейеді. Осыныңнәтижесінделимфоциттерзақымданыполардың саны азаяды. Лимфоцит көмекшілердіңсаныныңқысқарғанынақарайқорғанышжүйесінашарлайдыжәнеағзатүрліауруларғақарсытұрумүмкіндігінжоғалтады. ЖИТС-жұқтырылғаниммундықтапшылық синдромы, АИТВ-ныңағзададамуыныңсоңғысатысы. ЖИТС туралыадамдарқорғанышжүйесініңжойылусалдарынанмикроағзалардыңшақыруыменауырауруларпайдаболғанкездердеғанаайтады. ЖИТС-пен ауыратындардатүрліжұқпалыаурулардыңқоздырғыштарытудыратынауруларкездеседі. АИТВ жұққансоң ЖИТС-тыңпайдаболуыназақымданғанағзаныңерекшеліктерінебайланысты 2-4 жылнемесеодандаертеуақыткерек. АИТВ жұқтырғанадамдарбастыкезеңде ауру адамғамүлдемұқсамайды,  толықеңбеккежарамдылығынсақтайды. Бастысыөздерінсаусезінгеніменолардың АИТВ-ныбасқаларғажұқтырумүмкіндіктері бар.

• 
  Слайд 9
  

  Қандайпрепараттар бар? АИТВ — ретроқоздырғышболғандықтан, АИТВ/ЖИТС-емдеукезіндеантиретроқоздырғыштықдәрі-дәрмекқолданылады. Кейдемұндайемдеудібелгілеуүшін «антиретровирустық терапия» деген термин қолданылады (АРВТ). Бұлпрепараттар  АИТВ -ғанақтыәсеретеді, оныңферменттерінжұмысынтоқтатып, жұқпаныңдамуынажолбермейді.  Ережегесәйкес, біруақыттабірнешеретровирусқақарсыәртүрлікласстағыдәрі-дәрмектерқабылданады. Құрамдастырутерапиясыәлдеқайдапайдалыжәнеқоздырғыштыңемгедегентұрақтанумүмкіндігінқалдырады.

• 
  Слайд 10
  

  Емдіқашантағайындайды?  Егер АИТВ оңнәтижеліадамға АИТВ-жұқпасынаталдауөткізуденкейінбірден ем қабылданбаса, бұл, оладамғаешкімжәрдемдеспейдінемеседәрігердіңоладамдажұмысыжоқдегендібілдірмейді. Әдеттетерапияныклиникалық симптом түрінденемесеиммундықмәртебедеқанныңмиллилитрінде 350-ден төмен СД-4 жәнеқоздырғыштықжүктеме 50 мыңнан 60 мыңкөшірмесіболғандатағайындайды. Көпжағдайдаадамда АИТВ-ғабіріншіретталдаутапсырғандакөрсеткіштербасқаболыпшығады.  Ретровирусқақарсы терапия дәрігердіңтағайындауы, мамандардыңқадағалауыбойыншанұсқаулыққасәйкесқатаңтүрдеқолданылады. Егердәрі–дәрмектідұрыстәртіптеқолданбаса, олкүшінжоғалтады. Соныменқатар, ретроқоздырғышқақарсыдәрі-дәрмектіқабылдаудакеріәсерлерібайқалуымүмкін. Дұрыскомбинациянымамантаңдауықажет.  Дәрі-дәрмеккүшініңнәтижесі, қоздырғыштыңжүктеметерапиясында, яғнибірінші айда бірдентөмендеуіжәнебелгісізболыпкеледі. Егер терапия кезіндеқабылдаудыұзақуақытқолданса, иммундық мәртебе-СД-4 саны лимфоцитіқалыптасады, ал қоздырғыштың саны қандакөбеймейді.

• 
  Слайд 11
  

  ЖИТС Әртүрліинфекциялардансақтанудыңеңтиімдітәсілі — вакцина егу. Алайда вакцина дайындаубағытындатыңғылықтызерттеулержүргізіліпжатса да, ондайпрофилактикалық препарат алуәзіршеқолданкелмейотыр. ЖИТС-пен науқастанудансақтанудыңмаңыздышараларымыналар: 1. Әлеуметтік, халықаралық, мемлекеттікшаралар; 2. Жеке бастықорғауғабағытталғаншаралар.

• 
  Слайд 12
  

  Профилактиканыңбастыміндеті — ЖИТС тасымалдаушылардыанықтап, жұғуарнасынсенімдітүрдежауыптастау. Осы мақсаттакөптегенелдердемынадайшараларжүргізіліпжатыр: халықтың (тұрғындардың) кейбіртоптарынсөзсізжәнежоспарлытүрделабораториялықтексеруденөткізу; донорлык, қанды, органдардытексеру; гемофилияменауыратындарды, нашақорларды, ауырғандардыарнайыауруханағажатқызужәнеемдеу; сенімтелефондарынұйымдастыру; ЖИТС-пен ауырғандарға консультация жәнекөмекберетін комиссия жұмысынұйымдастыру; диагностикалықорталықтар, кабинеттерашу т. б. Тұрғындарарасында ЖИТС жөніндесанитариялық-ағартужұмыстарынжүргізудіңерекшемаңызы бар. Әркімаурудыңқалайтарайтынын, оданқалайсақтануқажетекенінжетікбілуітиіс. Жалпыхалықты, әсіресебалалар мен жастардыөнегелілікке, дұрысжыныстыққатынасжасауғатәрбиелеумәселесінжолғақоймайынша, ЖИТС-пен күресумүмкінемес.

• 
  Слайд 13
  

  Жеке бас профилактикасықарапайымәріденсаулықүшінұтымды. Оларғамыналаржатады: 1. Салауатты, әдептіөмірсүру; 2. Кездейсоқжыныстыққатынастанжақындасудансақ болу (жыныстық партнер көп болғансайын ЖИТС жұқтыруқаупі арта түседі. Г. В. Сколубовичтің (1989) айтуы бойынша, «Жыныстықтәртіпсіздік, нашақорлықжәнежезөкшелік — ЖИТС вирусынжұқтырукепілі»); 2. Стерильденбегеннемесекездейсоқбіреудіңшприцін, қайшысын, сақалалғышын жәнебасқа да құрал-жабдықтарынпайдаланбау; 3. Әсіресетерісі, шырыштықабаттарызақымданғанжағдайдабөтенбіреудің қанымен, бөлінділеріменжанасуданабай болу; 4. Қанқұйғанданемесе донор қанынандайындалғанпрепараттарқабылданғанда олардың АИВ-кетексерілгенінекөзжеткізу (олүшінқолданылғанқанның сериялыкнөмерінжазыпалыңыз); 5. Маникюр, педикюр жасайтынқұралдардыңстерильдігінекөңілаудару; 6. ЖИТС вирусынжұқтырыпалдым-ау дегенкүмәндіжағдайдаміндетті   түрде дәрігергекөріну.

• 
  Слайд 14
  

  АИТВ-инфекциясыэпидемиясыменжәнеоныңзардатарыменкүресугебағытталғанқызметтіңнегізгібағыттарын баса көрсетукерек: 1. Қауіпсізжыныстықмінез-құлықтыүйрету, жыныстықжолментаралатын басқа да аурулардыемдеу, осы аурулардысаналыемдеугебағытталған мінез-құлыққаүйретусияқтыэлементтеріқосылған АИТВ-ң жыныстық таралуынескерту; 2. Қаннандайындалғанпрепараттардыңқауіпсіздігін қамтамасызетужәне қадағалау арқылы АИТВ-ң қанарқылытаралуыныңалдыналу. 3. АИТВ-инфекциясыныңбосанғанғадейінгітаралуынескерту, әйелдерге, АИТВ жұқтырғаннауқастарғакеңес беру; 4. АИТВ-инфекциясыменнауқастанғандарғамедициналықкөмекжәне әлеуметтікқолдаудыұйымдастыру;

• 
  Слайд 15
  

  ҚазақстандаЖИТС-пен күресужұмыстарынұйымдастыру. ЖИТС — көпжағдайдаөлімгесоқтыратын аса қатерлівирустықдерт. Қазақстанда осы қауіптіауруғақарсыкүресжүргізумақсатыменмамандандырылғанжаңақызметжүйесіқұрылды. Оныңқұрамынареспубликалық, облыстық, қалалық ЖИТС-кеқарсыкүресужәнеаурудыңалдыналуорталықтары, диагностикалықлабораториялар мен анонимдіккабинеттеркіреді. ОсындайқызметжүйесініңкүнделіктіжұмысынРеспубликалық ЖИТС-тенсақтандырукомитетібасқарады. Бұлкомитеттіңеңбастымақсаты — ЖИТС вирусынжұқтырғанадамды табу, оны тексеружәнеемдеудіжоспарлытүрдеұйымдастыру. Жоғарыдааталған ЖИТС орталықтарыұйымдастырушы, тәсілдеушіжәнеемдеушімекемелерретіндежұмысатқарады. Қазіргікездереспубликамызда ЖИТС-тенқорғанужөніндежұмысжүргізетін 20 орталықжәне 80 лаборатория бар.

• 
  Слайд 16
  

  Олардыңжұмысбағыттарымынадай: Вирус жұғумүмкіндігі бар «қатерлітоптарға» жататынадамдардытексеріп, вирус жұққанадамдарды дер кезіндетауыпотыру; 2. Ауру ошағынанықтап, дәрігерлікбақылауғаалып, вирустың әрменқарайтарауына, яғнибасқаадамдарғажұғуынамүмкіндік бермеужұмыстарынұйымдастыру.

• 
  Слайд 17
  

  СОҢЫ