Презентация на тему "Сырым Датұлыкөтерілісі"

Содержание

• 
  Слайд 1

  Сырым Датұлыкөтерілісі

  www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 2

  Сырым Датұлы

  www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 3

  Көтеріліссебептері

  ХVIIIғ. 30-ж. Кіші ЖүзРесейге қосылғаннан кейін бекіністер салына бастады. 1744 ж. Орынбор салынды. Ор өзені бойында Орск салынды. Орал қаласынан Өскеменге дейінгі 3,5 мың шақырым қашықтықтағы Жайық, Ертіс өзендері жағалауларында ірі әскери бекіністер салынды. Оларға орыс-казактар қоныстандырылды.Патша үкіметі қазақтарды ішкі жаққа Жайық сыртына өткізбей оған тыйым салды. Кіші жүз ханы Нұралының да қысымы көп болды. www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 4
  

  www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 5

  Көтеріліс

  КөтерілісбасындаКішіжүздіңБайбақтыруынаншыққан Сырым батыр (1742-1802) тұрды. 1783 ж. көктеміндеқазақтардың Орал бекінісінешабуылыбасталды. АғамандарТасболат пен ЕрболатбастағанқазақжасақтарыГирьяльбекінісінешабуылжасады. Орынбор коменданты Ладыменскийдалағаорынборлықказактарданқұралғанжазалауотрядтары мен жүзбасыС.харитоновбасқарғанбашқұрттардың 1500 адамдықотрядынжіберді. Қазақжасақтарыхаритоновбасқарғанбашқұрттардың 1500 адамдықотрядынжіберді. Қазақжасақтарыхаритоновтыңотрядынақарсылықкөрсетті, бірақоларжеңілді. www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 6
  

  1784 ж. мамырда Сырым оралдық казактармен ұрыс жүргізді. Қазақ жасақтары Нижневральск желісі ауданында, Орск бекінісі маңында әрекет жасады. Қараша айында Сырым жасағында 1000 адам болды. 1785 ж. көктемде қаза даласына жазалаушылар келе жатқанын естіген Сырым 2700 адам жасақ жинады. Оған 3,5 мың адамы бар Барақ пен Тіленші әскері қосылады. Оларды шекеара бойына қалдырып Сырым бес жүз жігітімен Сахарный бекінісіне шабуыл жасады. Бірақ Сырым бекіністі ала алмады. 1785 ж. жазында тағы да адамдар қосылады. Осы тұста Тама руының старшыны Қадыр, Садыр деген батырлардың бастауымен Нарын құмының жІгіттері Сырымды қолдап, орыс әскерлеріне қарсы күреседі.1785 жылы Орынбордан патша генералы Смирнов, Орал қаласынан Жайық атамандары Колпаков пен Пономарев бастапан әскер шоғырлары шығып, Сырым жасақтарын құртпақшы, көтерілісті баспақшы болады. Сырым жасағы оларға партизандық соғыс жасайды. www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 7
  

  Ресейдің саясаты Ресей үкіметі жағдайды өзінше шешпекші болады. Бұл хандық тәртіпті жою шарасы болды. Сырым мұнымен келіседі. 1786 ж. Хандық жойылып, Нұралы хан Жайық бойындағы орыс бекіністерін паналады. Сырым он екі ата Байұлының аға старшыны болды. Оның билігі халыққа жақсы болды. Ұзақ жылдар бойы сүйеніш болып келген хандық билікті бекер жойғанын үкімет түсінді. Сөйтіп, хандық билікті қалпына келтіруге кірісті. 1790 ж. Нұралы өлгеннен кейін осы оқиғаны желеу етіп, інісі Ералыны хан етті. www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 8
  

  Ералы халықты ойламады. Жер тарылды. Тағыда халық Сырым төңірегіне топтасты. 1791 жылдың наурызында жазалаушылардан сақтау үшін, табын, кердеріруларын шығысқа Мұғалжар тауларына ойысуды ұсынды. Бұл саясат кейін өзін ақтады. 1792 ж. Cырымның қарулы күшінде мыңнан астам жасақ болды. Патша үкіметі Сырым Бұхара, Хиуа хандығымен байланысады деп қауіптенді. Өйткені Сырым олармен келісім жасаған болатын. Патша үкіметі бірқатар жеңілдіктер жасауға мәжбүр болды. Жайық өзенінің оң жағында мал жаюға, Жайық пен Еділ арасындағы Үлкен және Кіші өзендердің (Қара өзен, Сары өзен) бойындағы жайылымдарды пайдалануға рұқсат етті. Одан халық жағдайы жақсармады. 1795-1796 жж. жұт халықты қажытты. www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 9
  

  1794 жылыЕралы ханөліп, 1795 ж. Есім ханболды. Ұлт-азаттықкөтерілісқайтаданөршіді. СырымғаендіЕрсалы, Қайсарлыдегенбатырларқосылды. 1797 ж. 26-27 наурыздаЕсім ханөлтірілді. Көтерілісшілердіжазалауүшін 1797 ж. күзінде полковник СкворкинСырымдықудалаудыұйымдастырды. Алайда Сырым жасақтарыОйылөзенібойынакөшіпкетті. Жазалаусәтсізаяқталды. www.ZHARAR.com

• 
  Слайд 10
  

  Есім ханөлгенненкейінКішіжүзсұлтандарыныңбірбөлігіНұралыныңұлдарыныңбірі - Қаратайды хан етіпсайлаудықалады. Сырым батыр да бұлмәселеден сырт қалмады. Олхалықтыңпікіріменсанасудыайтты. Хан сайлаутөңірегіндегітартысКішіжүзсұлтан, старшындарынекігебөлді. Орынбор генерал-губернаторы Игельстром хан сайлауынтоқтатудыайтты. Жүздібасқарудыхандықкеңескеберудіұсынды. КеңестіңтөрағасыболыпАйшуақтағайындалды. Кеңесмүшелігіне 4 адамкірді. Оған Сырым да, Нұралы хан туыстары да енгізілмеді. Хан кеңесіжиналғанкездеНұралығажақынфеодалдароныңбаласыҚаратайды хан депжариялады. БұлНұралығақарсытоптыңСырымғажақындасуынкүшейтті. Патшаүкіметі 1797 ж. күздехандықбиліктіқалпынакелтіругетырысты. ОсыданкейінСырымғақарсықуғынкүшейді. Оған 800 адаммменҚаратайсұлтанқосылды. Сырым Хиуажерінеөтіпкетті. 1802 ж. ҮргеніштеНұралытұқымдарыөлтірді. www.ZHARAR.com