Содержание
-
КӨҢЕ ҚАЗАҚСТАН СӘУЛЕТІ
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі Халықаралық Білім беру Корпорациясы Орындаған: Арх 15-4 ст. Удербаева Е.Е. Тексерген: ассист. проф.Бокеева А.М. Алматы 2017
-
-
К І Р І С П Е
Қазіргі Қазақстанның кең байтақ территориясысонауертедегіөткен шақта елдің мәдени-экономикалық жағдайына өзінің әсерін тигізгенқоғамдық іріқозғалыстардың арнасыболды.Қазақстанның териториясындақазақ халқының және осы территориядаоның алдындажасаған тайпалардың, әр түрлі тарихикезеңдеріне жататын монументалархитектураның бірталайескерткіштері сақталған. Соныменқатар бұл тарихтакөп ғасырлар ішіндеқалыптсақан құрылыс істерінің тәжірибесі нәтижесінде сәулет өнерінің өзгеше үлгілерін жасап, ондақұрылыс тәсілдерін, архитектуралық көркемдік тәсілдерін және дербес келесіүш мақаланы құрайды. Біріншімақала Қазақстанның ертедәуірдегі құрлыс мәдениетіне арналған. Екіншімақала ҮІІ-ХІІ ғасырлардағы Қазақстанның архитектурасытуралыұғым береді. Үшінші ХІХ ғасырдағы және ХХ ғасырдың бас кезіндегіҚазақстаның архитектурасыболптабыланмақала. Бұл мақалаларда , бұрын жарияланған еңбектермен қатар, қазақ халқының архитектуралық мұрасы туралытүсінігімізді едәуір кеңейте түсетін мүлде жаңа деректеркездеседі.Бұған ең алдыменмазмұны ертедегідәуірдің құрылыс мәдениеті және ХІХ ғасырдағы және ХХ ғасырдың бас кезіндегі құрылыс ісінің баскезінсипаттайды.
-
Ертедәуірдің архитектурасы. Қәзіргі Қазақстан терриоториясындағы құрылыс ісінің мыңдаған жылдық тарихыбар.Бұл өнер Қазақстанның таулары мен жазықтықтарын ертедегіадамбірте -біртеигеріп, бұлар алғашқы қоғамның өндіргіш күштерін дамытуүшін негізболған замандаболатын.Бұл адамжетілуінің ұзақ жолынбасынанөткерген ,адамзатмәдениетінің ірнгесіжасалып, құрылыс техникасының негізіқаланған бірұзақ дәуір еді. Ертедегіматериалдық өндірістің бізгекеліпжеткенескерткіштерінің көрсетуі бойынша, алғашқы адамұзақ уақыт бойыорныға алмай, өзіне азды-көпті қолайлы тұрақ табаалмаған, өйткені олтіршілікетуқиыншылығымен, табиғатпен күресу қиыншылығымен жаншылыпкелгенеді. Өзінің еңбек етудәрежесінің алғашқы шағында адамжауын-шашыннан, жыртқыштардың шабуылынанқорғану үшін тек табиғи паналардығана пайдаланды. Археологиялық зерттеусоңында Қазақстан мен Оңтүстік Орал жеріндебұрын адамтұрақ етіпізінқалдырған бірнешеүнгірлер ашылды. Бұлардың ең белгілері: Қазғұрт, Қаратау, Баянауыл, Қархаралы, Ұлытау үңгірлері.Ұлытау ауданындағы үңгірлердің біреуіАйдахарлыдепаталады. Өйткені бұл үңгірлердің көпшілігі адампаналауға қолайлы әрә кең, оған едәуір адамсиятынболған.қархаралы қаласына таяутұрған осы үңгірлердің бірінің түрітұрғын үйге жақын болғандықтан, «шатыр» дегенаттағылған.
-
Қазақ архитектурасы, Қазақ сәулет өнері – ғимараттарды, құрылыстар мен ескерткіштеркешендерінжобалау, салу, оларға уақыт талабынасайэстетикалық көркемдік сипат беру өнерінің ұлттық саласы. Материалдық игіліктіжасаудың бастысаласыретінде Қ. а. қоғамның өндірістік-экон.дамуына, ғылым және техника жетістіктеріменжарақтануына, оны жасаушылардың дүниетанымдық-эстет. талғамына тығыз байланыстыжағдайда өркендейді.
-
Арыстанбабкесенесі - көне Отыраржеріндегісәулет өнері ескерткіші. Бұл кесенеXI ғасырда өмір сүрген діникөріпкел Арыстан баб мазарының үстіне салынған. Кесененің біріншіқұрылысыXIV-XV ғасырға жатады. Солқұрылыстан кесілгенайвантізбектеріқалған.Барлық құқықтар қорғалған.inform.kz белсендісілтеменіпайдаланыңыз
-
Күмбез ауқымы кең, һәм биікетіптұрғызылған.Қабірхананың есігікүнбатысқа, дәлірек айтсақ, Меккегебағышталған.Бұл қасиетті қабірлерге тағзым етудің мұсылмандық ережелерінентуындайды: зияратетушінің бетісағанаға, арқасы құбылаға қарауға тиісболған.Оның ұзындығы 3 м. 90 см., ені 1 м. 30 см., биіктігі 1 м. 20 см. Қабаттас, көлемі 5,4м х 5,4 м. Бөлмеде үш қабір бар. Ол да биіккүмбезбен жабылған. Алайдакүмбездің ішіалебастрменсыланып, геометриялық үлгідегі өрнектермен нақышталған.Әулиеге кірересіктің екіжағында екіқабір орналасқан.Шырақшылар бұларды Лашынбаб пен Қарғабаб дейді. Оларәулие қабірімен салыстырғанда аса шағын болыпкелген. Лашын баб қабырының көлемі 1,63м х 0,92м., Қарғабабтікі 1,70 м х 0,90 м.
-
Арыстан баб кесенесі - Қожа АхметЯссауидің ұстазы жерленгенорныболыпкеледі. Аңыз бойынша, о дүниеге кетералдындаМұхаммед пайғамбар Арыстанбабқа аманат тасбиғын берді, ал ол 11 жастағы бала Қожа АхметЯссауигеұсынды. Арыстан баб кесенесіжанындаемдеуқасиеттері бар өте тұзды сулықұдық бар.Барлық құқықтар қорғалған.inform.kz белсендісілтеменіпайдаланыңыз
-
Дәліз-қақпа маңдайшасына мәрмәр тақта қаланып, бетінеһижра бойынша 1327 жыл, яғни соңғы құрылыс жүрген уақыт депкөрсетілген. Арыстан баб кесенесімемлекеттікқорғауға алынған.Барлық құқықтар қорғалған.inform.kz белсендісілтеменіпайдаланыңыз
-
Қ.А. Яссауикесенесі XIV - XV ғасыр Түркістан қаласындағы Қожа АхметЯсауидің кесенесі Орта Азия мен Қазақстандағы теңдесіз тарихижәдігер. Бұл ғажайып сәулет өнерінің туындысыөз бойынаертеденкележатқан жергіліктіжәне Шығыс мұсылман құрылыс тәжірибесін жинақтаған бірегейғимарат.Бұл ғажайып ғимарат Әулиелердің Сұлтаны Құл Қожа АхметЯсауигезорқұрмет ретінде, оған дегенхалықтың шексізсүйіспеншілігіне орай, Әмір Темірдің бұйрығымен 1397 жылысалынабастаған.
-
Қожа АхметЯсауи – шамамен 1040 жылы (кейдеректе 1103 немесе 1093, 1095) Сайрам (кейбірдеректербойынша Ясы) қаласында дүниеге келіп, жүз жиырма бес жылжасаған Түркі әлеміндегі мұсылмандық дәстүрді орнықтырған ғұлама ұстаз.
-
Қ.А. Ясауисәулет ғимараты айқын, дәл әрі үйлесімді жоспарменсалынған.ДеректердеӘмір Теміркесененің салынуынабұйрық беріп, әрі жобасынжасауға да тікелейқатысқан. Қожа АхметЯсауисәулет ғимараты – аса үлкен порталды-күмбезді құрылыс. Оның ені – 46,5м, ұзындығы – 65м. Ғимараттың орасанзор порталы (ені – 50 метргежуық, порталдық аркасы – 18,2 м және биіктігі – 37,5м) және бірнешекүмбезі бар. Оның орталық бөлмесінің төңірегінде түрлі мақсатқа арналған 35 бөлме салынған. Қ.А. Ясауикесенесіжамағатхана, қабірхана, мешіт, кітапхана, үлкен ақсарай, кішіақсарай, асхана, құдықхана және бірнешеқұжыра бөлмелерден тұратын, діни-ғұрыптық, діни-ағартушылық, тұрмыс-салттық қызмет түрлерін атқаруға арналған аса күрделі, асазоркешендіқұрылыс болуыменерекшеленеді.
-
Кесененақты әрі гармониялық жоспарменсалынған.Екіжағы мұнарамен жалғасқан бас портал еңселі арқадан тұрады. Қожа АхметИассауикешеніпорталды- күмбезді құрылыс.Оның көлемі 46,5х65,5 метр. Орталық залдың айналасынаәр түрлі мақсатқа пайдаланылған үлкенді-кішілі 35 бөлме орналасқан. Оның біріндесопыақынның мүрдесі жерленген. Орталық бөлмеде қолымен жазылған Құранның көшірмесі, діникітаптар, шежірелерсақтаулы.Бұл күнде Қожа АхметИассауиғимараты-шығыс халықтарының тамашасәулет өнері жұлдыздарының бірі. Жылда 100-150 мыңнан астамадамкеліптамашалайды. Олардымұнда сұлулық пен ұлылықтың тылсымсырынбілугедегенқұштарлық сезімдеріжетелейді.
-
-
-
25 жылдық тәуелсіздік кезеңінде Қазақстанның көптеген қалалары мен ауылдарының, әсіресе Алматы және Ақмола облыстарының архит. келбетіайтарлықтай өзгерістерге ұшырады.Ірі-іріәкімш.ғимараттары мен тұрғын-үй кешендеріпайдаболды. Мемориалдық құрылыстардың арасындажаңа ескерткіштер мен ғылым мен техника, тарих пен мәдениет қайраткерлері тұрған үйлерге тақталар мен құлпытастар қойылды.
-
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Маргулан А.Х. Мендикулов М.М. Басенов Т.К. Архитектура Казахстана. Алма-Ата,1959. Глаудинов Б.А. История архитектуры Казахстана. – Алматы, 1999 История и культура народов Средней Азии. – М, 1976 "Қазақстан" ұлттық энциклопедиясы, Алматы, "Қазақ энциклопедиясы", 1998 ж. 5-том Қазақ мәдениеті.Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “АрунаLtd.” ЖШС, 2005 Қожа АхметЯсауи. Қырық хикмет. Түркістан. 1991, 33б. http://yznaika.com/powerpoint/162-kazakhstan-keremeti http://www.inform.kz/kz/arystanbab-kesenesi_a2214698
Нет комментариев для данной презентации
Помогите другим пользователям — будьте первым, кто поделится своим мнением об этой презентации.