Презентация на тему "ФИГЫЛЬ ЮНӘЛЕШЛӘРЕ(ЗАЛОГИ ГЛАГОЛА)"

Содержание

• 
  Слайд 1

  ФИГЫЛЬ ЮНӘЛЕШЛӘРЕ(ЗАЛОГИ ГЛАГОЛА)

• 
  Слайд 2

  ТӨШЕМ ЮНӘЛЕШЕ(СТРАДАТЕЛЬНЫЙ ЗАЛОГ)

  В страдательном залоге действие, о котором идет речь, совершается не подлежащим, а другим субъектом. Например: Идән юыла  - пол моется.  Глаголы страдательного залога образуются: а) при помощи аффиксов -ын/-ен,-н (глаголы, основы которых оканчиваются на -л или на ла). Например: Кал- калына, башла  - башлана; б) при помощи аффиксов -ел/-ыл, -л (глаголы, основы которых оканчиваются на гласный или на один из остальных согласных). Например: Кара  - карала, яз - языла.

• 
  Слайд 3
  

  .Төшем юнәлеше.Боерыкфигыльләрдән төшем юнәлешендәге фигыльләр ясапязыгыз.

  Ү рнә к : Ю - юыл, юыла (моется). а) Ыргыт, яз, өйрән, өйрәт, ки, күтәр, ват, бир, оныт, уян, кер, ар, чакыр, чистарт, ярат, пешер, ишет, бәр, ач, яп, тап. ә) Бизә, укы, тукта, буя, борчы, сана, төзе. б) Кал, сал, ал, бел, кил.

• 
  Слайд 4

  Телдән тәрҗемә итегез.

  Төрлефәннәрөйрәтелә; заманчабиналартөзелә; кунакларалданчакырылган; матуряшәлгән; күптөрлеяшелчәләрүстерелә; зуруңышҗыелды; үләннәртапталган; чәчләркыскакиселгән.

• 
  Слайд 5

  Нокталарурынынатиешлефигыльләр куепязыгыз.

  1. Тавышкайдан ... ? 2. Букитапкайчан ... ? 3. Бәйрәмгә барлыкветераннар да ... ? 4. Өстәлгә чәчәкләр ... ? 5. Студентларгасорауларкүп ... ? чакырылганмы биреләчәкме язылган ишетелә куелганмы

• 
  Слайд 6

  Тәрҗемә итегез. Төшем юнәлешендәге фигыльләрне табыгыз.

  Җил чыкты, тузанкүтәрелде, күзгә бернидә күренми башлады. 2) Букешенең миңа йөзе таныш, ә менә исемеонытылганинде. 3) Йортхуҗасына биккүп җылы сүзләр әйтелде, яхшытеләкләр теләнелде һәм бүләкләр бирелде. 4) 1969 нчыелдаЧаллышәһәрендә КамАЗ төзелә башлаган. 5) Сабантуй көнне мәйданда озакйөрелде, шуңа күрә бикарылганиде. 6) АрхеологларКремльдә индекүп елларказуэшләре алыпбаралар, һәм биредә борынгысавыт-сабалартабылды. 7) Балаларыозаккайтмагач, ата-аналарбикныкборчылдылар.

• 
  Слайд 7
  

  Җөмләләрне тәрҗемә итегез. Калынхәрефләр белән бирелгән сүзләрнең мәгънәләрен чагыштырыгыз.

  1) Балаларүзләре матуруенчыкларясадыларһәм чыршынныбизәделәр. - Чыршы да бизәлде, индеЯңа елгадакүп калмады. 2) Савыт-сабаюганда, мин ялгышчынаякнываттым.- Савыт-сабаюганда, әниемнең чынаягыялгышватылды. 3) Капканы ябаргаонытма, ачыккалдырма.- Капка ябылдымы, ачылыпкалмадымы? 4) Әтием иртәгәге бәйрәмгә кунакларчакырыпкайтты.- Иртәгәге бәйрәмгә киләсе кунакларның барысы да чакырылдымы?

• 
  Слайд 8
  

  Нокталарурынынаҗәяләр эчендә бирелгән фигыльләрнең тиешлесенкуеп, җөмләләрне күчереп языгыз.

  Сәгатьне миңа таба борып куй әле. Артыгызга ... карагызәле, беркемдә юкмы? 2) Пешмәгән җиләкләрне ... , аларәле тәмле түгел.Җебем ... дә эшемнән туктадым. 3) Тәрәзәләрне ... , бүлмәләрне җилләтергә кирәк.Тәрәзәләр җил белән ... , ябаргакирәк. (Өз - өзел, бор - борыл, ач- ачыл.)

• 
  Слайд 9

  Калынхәрефләр белән бирелгән фигыльләрнең мәгънәләрен чагыштырыгыз.

  а) Мин быелкапкабызныүзем буядым. Капкабыззәңгәргә буялган. Әнисеннән күреп, кечкенә Наилә дә иннекбелән буянган. ә) Мин бүлмәдә тузанныкөн саенсөртергә тырышам. Ашханәдәге өстәлләр чиста чүпрәк белән сөртелергә тиеш. Бусөлге юеш, икенчесөлге белән сөртенергә кирәк. б) Бумайлытәлинкәләрне кайнар су белән юаргакирәк. Бүлмәдә идән көн саенюылыргатиешме? Синавырыйсың, шуңа күрә хәзергә салкын су белән юыныргаярамый.

• 
  Слайд 10
  

  Нокталарурынынаҗәяләр эчендә бирелгән фигыльләрнең тиешнлесенкуеп, җөмләләрне күчереп языгыз.

  а) Алсубүген беренчетапкырүзенең кулъяулыгын .... Бенренчетапкыргына юса да, Алсуның кулъяулыгы чиста ... . Алсубаштакулъяулыгынюган, аннансоң үзе дә ... . (Юынган, юган, юылган.) ә) Минем энемне математика укытучысыгел ... . Күрше апаның тәмле пирогларыһәр табында .... Наилеш ... , шуңа күрә аның иптәшләре күп түгел. (Мактана, мактала, мактый.) б) Безнең бакчадатүтәлләрне һәрвакыт әтием .... Әле җир юеш, шуңа күрә авыр .... Минем дәү әтием җәй көне шәһәрдә яшәми, айлар буе бакчада .... (Казый, казына, казыла.)

• 
  Слайд 11
  

  Нокталарурынынаҗәяләр эчендә бирелгән фигыльләрнең тиешлесенкуепязыгыз.

  Болынниктеркүңелсез, үләннәр ... , чәчәкләр ... кебек... миңа. 2) Каникулларбетеп бара икән, көннәр үткәне ... дә. 3) Урамбуенчайортлар ... , зифакаеннаршаулапутыра. 4) Язгыэшләр беткән, бәрәңгеләр..., басу-кырларяңгыр көтеп ята. (күренде, тезелгән, егылган, утыртылган, тапталган, сизелмәде.)

• 
  Слайд 12