Презентация на тему "Озон қабаты"

Содержание

• 
  Слайд 1

  Озон қабаты

• 
  Слайд 2
  

  Озондық қабат Озондық қабат — 22—25 км биіктіктегі үш атомдық оттегі шоғырланған атмосфера қабаты. Мұнда озон аз мөлшерде кездессе де, жердегі тіршілік үшін оның маңызы өте зор. Үйткені барлық организмдерді өлтіріп жіберетін Күн көзінің ультракүлгін сәулесін озон өзіне сіңіріп алады.

• 
  Слайд 3
  

  Біздің өмір сүріп отырған Жерпланетасындағы озон қабаты 15 км-данбастап 100 км биіктіккедейінжетеді. Алайда, 50 км-дан ары қарайғы бөлігінде озонның мөлшері тым аз, шамамен 0,001%. Озон қабатынсыз жердегітіршілікқазіргі бізкөріп отырғандай болмайды. Озон қабаты ұстап қалатын күннің ультра-күлгін сәулелері жербетінетікелейөтіп кететінболса, ондатереңдігі 10 метрденасатынсулардағана тіршілікетугеболареді. Себебі, он метр тереңдікте ультра-күлгін сәулелердің керіәсері болмайды.

• 
  Слайд 4
  

  Зерттеушіғалымдар ауаға шығарылатын зиянды да улыгаздардың азаюынәтижесінде атмосфераның озон қабаты қалпына түсе бастаған сыңай байқатып отыр. Бірақ озон қабаты өзінің 1980-інші жылғы деңгейінде тұрақтай қоймас депескертедіғалымдар. Жердікүннің зияндысәулелерінен қорғайтын озон қабаты – құрамында хлор мен бромы бар аэрозоль және мұздатқыш жабдықтарда қолданатын сұйық газдардың әсерінен жұқарады.

• 
  Слайд 5
  
• 
  Слайд 6
  

  Озон қабатының қалыңдығын есептейтінбірлік — Добсонбірлігі (ағылшынша: Dobson Unite) DU. Олбылайшаесептеледі: 100 DU = 1 мм, яғни, 100 Добсонбірлігімолекулалық қабаттың қалыңдығының 1 мм-гетең екендігінкөрсетеді.

• 
  Слайд 7
  

  Озон қабатының тарихыОсыдан 3,5 млрд. жылбұрын Жерпланетасының атмосферасындаоттегі (O2) мүлдем болмаған.Жербетіндежасылөсімдіктер, балдырларжәне Цианобактериялардың (жасылбалдырлыбактериялар) күн сәулесін пайдаланаотырыпсуданэлектрондардыалуыкезіндемолекулалыоттегі (O2) мен сутегійондарын (H+) бөліп отырған (Судың фотолизі). Фотосинтездің кең тараған бұл түрін оттегінің түзілуіне байланыстыОксигенді фотосинтез депатаймыз. Түзілген оттегіатомдарыалғашында судағы металл-йондарын, әсіресе,Fe2+ йоныноксидтеді. Кейінненбарыпоттегіаспанға көтеріледі.Жоғарыда аталған процесстің арқасында аспанның стратосфера қабатында оттегіқабаты түзіліп, күннің ультра-күлгін сәулелерінен бөлінетін энергияның қатысуымен озон түзілді.Тарихидеректербойынша озон қабатын ашқан Шарль Фабри (Charles Fabry) және Анри Буиссон (Henri Buisson) аттыекі француз ғалымдары болған. Олар 1913 жылыультра-күлгін сәуле арқылы спектроскопиялық өлшеулер жүргізу арқылы атмосфераның жоғарғы бөлігіндегі озон қабатын ашқан.1994 жылыБҰҰ-ның Бас Ассамблеясы 16-қыркүйек күнін ''Халықаралық Озон қабатын қорғау күні'' етіпбекітті.

• 
  Слайд 8
  

  Озон қабатының қызметіЖердеозонның 6-10% концентрациясы бар, аз мөлшерде болғандықтан тіршілікетушілергезияныжоқ. Ал былайынша, озон өте активті газ. Айналасындағы тіршілікиелерінезиянытиеді. Негізінде, озонның орташа концентрация мөлшері 8 мл/м³ болады. Озон қабатының бастықызметі — күн сәулесіндегі зияндыультра-күлгін сәулелерді жербетінежібермей, өзінің бойынасіңіріп ұстап қалу. Осылайшажербетіндегітіршілікиелерікүннің керіәсерлерінен қорғалады.

• 
  Слайд 9
  

  Азоттың әсерінен озонның ыдырауцикліО3 + NO → NO2 + О2Оттегінің әсерінен озонның ыдырауцикліО3 + O → 2О2Сутегінің әсерінен озонның ыдырауцикліОН + О3 → НО2 + О2НО2 + О3 →ОН + 2О2Хлордың әсерінен озонның ыдырауцикліCl + O3 → ClO + O2

• 
  Слайд 10