Содержание
-
Статистикалық бақылау
Мақсаты: Статистикалықбақылаудыңұйымдастырлуыменжүзегеасырлутәртібінанықтау.
-
Міндеттері:
.Статистикалық бақылау түсінігі және оның элементтері. .Статистикалық бақылаудың түрлері. .Статистикалық бақылаудан алған фактілерді есепке алу тәсілдері. .Статистикалық есептілік. .Бақылауда жіберілген қателіктер.
-
Статистикалық бақылау – бұл әлеуметік – экономикалық өмірдегі құбылыстарды жалпы, жоспарлы және ғылыми ұйымдастырылған түрде бақылау. Оның мағынасы жиынтықтың әрбір бірлігінің іріктеп алынған бірліктерін тіркеу болып табылады. Оны мемлекеттікстатистикалық органдар, ғылыми-зерттеу институттары, ұйымдардың статистикалық бөлімдері өткізеді.
-
Статистикалық бақылауға қойылатын талаптар:
статистикалық бақылаудың мақсаты мен міндеттерінқалыптастыру; зерттелетінқұбылыстардың бұқаралық (көптік) сипатыболуыкерек; жиналатынмағлұматтардың шынайылығы мен дәлдігі қамтамасыз етілуітиіс; деректердің салыстырмалытүрде біркелкіжәне салыстыруға келетіндей болу керек.
-
-
Статистикалық бақылау бағдарламасы – бұл зерттеумақсатына сәйкес келетін, статистикалық ақпарат жинаудақолданылатын сұрақтардың тізімі: өткізілетін орныжәне уақыты, жауаптытұлғалары, өңдеу тәсілдері және т.б.
-
Статистикалық бақылау зерзаты
– бұл зерттеугежатқызылатын әлеуметтік-экономикалық құбылыстар мен үрдістердің белгілікөп бірліктеріншектеу.
-
-
-
Статистика органдары бастапқы мәліметтерді жинауда ұйымдастырудың негізгі екі жолын, яғни формасын қолданады.
біріншісі - есеп беру, екіншісі- арнайы ұйымдастырылған бақылау.
-
статистикалық есеп беру екі формада жүргізіледі:
жалпы мемлекеттік есеп беру,яғни барлық кәсіпорындар, мекемелер, ұйымдар және шаруашылықтар өз жұмыстары туралы керекті мәліметтерді міндетті түрде тапсырып отырады. Бұл мәліметтер статистика органдарына бастапқы құжаттар және бухгалтерлік есептер арқылы жинақтастырылады, өңделеді, ал содан кейінмемлекетімізді басқару үшін қолданылады; ішкі ведомствалық есеп беру, яғни әрбір ведомстваның, министрліктердің өздерінің ішкі істерін басқару үшін қолданылатын мәліметтер жинағы. Оны кейде оперативтік-жедел есеп дейді.
-
Әрбір есеп беру формаларында төмендегідей риквизиттер міндеті түрде көрсетілуі қажет:
1) есеп беру формасының мазмұнын толық көрсететін аты; 2) статистика агенттігінің бекіткен уақыт мерзімі және нөмірі; мәліметтердің есепке алынған уақыт мерзімі, кезеңі; есепберудің кесімдіуақыты; есеп беру формасыжіберілетінмекеменің аты, мекен-жайы; 6) есеп беру формасынжібергенмекеменің аты, мекен-жайы; 7) мекеме, кәсіпорын және шаруашылық бағынатын министрліктің аты; 8) есеп беру формаларындакөрсетілген көрсеткіштердіңдұрыстығына, нақтылығына жауапберетінадамдардың қолдары мен аты-жөндері толық көрсетілуі керек.
-
Статистикадамәліметтерді жинаудың бірнешежолы бар,
олартікелейқатысу, іс- құжаттар сұрақ-жауап
-
Сұрақ-жауап арқылы мәліметтер жинау ауызша немесе жазбаша түрде жүргізіледі және оның мынандай түрлері бар:
Экспедициялық; Тілшілік; сауал-сұрақтың ; өзін-өзі тіркеу.
-
Статистикалық бақылау бағдарламасы
деп зерттеу кезінде бастапқы мәліметтерді жинау үшін ұғымды , жинақы, ойға қонымды бақылау бірліктеріне берілетін срақтар тізімінің жиынтығын айтады.
-
Бақылау бағдарламасын құрастыру кезінде бельгия ғалымы А. Кетленің ұсынған төмендегі ережесін естен шығармауымыз қажет:
1) Бағдарламаға керексіз, артық сұрақтар кіргізілмеуі және ондағы көрсетілген сұрақтардың жауаптары бақылаудың алдына қойған мақсатын анықтауы тиіс; 2) Бақылау бағдарламасына дұрыс және нәтижелі жауап алынатын сұақтардың кіргізілгені жөн; 3) Бақылау бағдарламасына кіргізілген сұрақтар жауап берушіге кері әсерін тигізетіндей, яғни оның болжамы бойынша қисынсыз жүргізілген сияқты күдік туғызбауы керек.
-
Статистикалық бланк
бұл бақылау кезінде берілген сұраққа жауап жазуға жөне керекті мәліметті жинауға арналған бір бет қағаз (бірнеше бет болуы да мүмкін). бұл бастапқы мәліметтерді сақтаушы, таратушы болып табылады.
-
Статистикалық тәжірибеде формулярдын жеке-дapa, ягни карточкалы және тізімдік екі түрі қолданылады.
Жеке-дара немесе карточкалық формулярда әрбір бақылау бірліктерінің мәліметтері, жеке бланкіге толтырылады, Тізімдік формулярда бір бланкіге екі немесе одан да көп бақылау бірліктерінің мөліметтері көрсетіледі.
-
Ішінара бақылау
- Ішінарабақылау - Ішінарабақылау мәні - ішінарабақылаудың мақсаты - ІШІНАРА БАҚЫЛАУ ӘДІСТЕМЕСІ - ішінарабақылау қателіктері
-
Ішінара бақылау бұл жаппай емес бақылау, мұнда зерттеуге жататын бірлестік кездейсоқ тәртіппен алынады, алынған бөлік зерттеледі, нәтежесінде алынған бірлік бөлігі жиынтықты көрсетеді, тек кішірек масштабта.
-
Қысқа мерзімді және азайтылған еңбекпен, материалдармен және ақшалай шығындармен жүргізеді- жаңа әлеуметтік-экономикалық құбылыстарды алдымен статистикалық талдау, әдісін дамыту үшін ішінара әдіспен зерттейді. м: шағын кәсіпкерлік, тауар нарығы және т.б- бақыланатын жиынтықтың шағын көлемі тіркеу қателігі санын азайтады.
Ішінара бақылау мәні:
-
- жалпы жиынтықтан кездейсоқ тәртіппен іріктелген жиынтық алынады - әр бірлікке зерттелетін сандық немесе альтернативті белгісінің мәні анықталады. - Алғашқы мәліметтер негізінде орташа ішінара немесе бөлік есептеледі. - Ықтималдық белгілі бір деңгейімен жалпы орташаның ауытқуы шекарасын береді немесе ішінара орташадан бөлікті береді.Іріктеу жүргізу әдісі бойынша қайталанатын және қайталанбайтын болыпбөлінеді.
ІШІНАРА БАҚЫЛАУ ӘДІСТЕМЕСІ:
-
ішінара бақылау қателіктері деп репрезентативті қатені немесе өкілдікті қатені айтады. Олар ішінара бақылау мәліметтері мен барлық жиынтықтың арасындағы айырмашылық өлшемін сипаттайды.Репрезентативті қателіктер:
-
Бақылаудың жаппай емес сипатынан ішінара жиынтықты жетерліктей тура көрсетпеуі нәтежесінде кездейсоқ қателік туындайды. Жүйелік қате бақылауға жиынтық бөліктерін кездейсоқ таңдау принципі бұзылу нәтежесінде пайда болады.
-
Жүйелік қатенің түрлері:
Әдейі жіберілген қате; Абайсызда жіберліген қате. Қателерді тексеру түрлері: қисынды түрде тексеруесептеу арқылы тексеру Қисынды түрде тексеру дегеніміз - статистикалық бағдарламада көрсетілген сұрақтарға қайтарылған Қисынды түрде тексеру дегеніміз - статистикалық бағдарламада көрсетілген сұрақтарға қайтарылған жауаптардың өзара байланыстылығын бір-бірімен салыстыру арқылы жіберілген қатені түзету. Есептеу арқылы (арифметикалық) тексеру. Мұнда жалпы жиынтық көрсеткіштеріндегі жіберілген қателерді түзету үшін орта шаманы және процентті қайта есептеу тәсілін қолдану түзетулер енгізіледі.
-
Негізгіұғымдар: Ішінаражиынтық- іріктепалынған бірліктердің жиынтығы. Жалпыжиынтық- оданбірліктералынатынжиынтық. Іріктемеүлес (бөлік) – ішінаражиынтықта солбелгігеиебірлікүлесі (бөлігі). Қайталама іріктеу- жиынтықтың әр бірлігіоның белгісінің зерттелуіненкейінжалпыжиынтыққа қайтарылатын және олтағы да таңдап алынуымүмкін іріктеутәсілі. Кездейсоқ іріктеу- жалпыжиынтықтан бірліктердітаңдау кездейсоқ болады. Механикалық іріктеу – жиынтық бірліктерібелгілібіртәртіппен орналасып, іріктемеліпайызға керісіншетоптарға интевалдарменбөлінетін іріктеутәсілі Типтікіріктеу– жалпыжиынтықтың бірліктерінтипологиялық топтаунегізінде, әр топтабірліктердің іріктелуібірліктердің санынапропорционалдыжасалатыніріктеутәсілі. Сериялыіріктеу – жалпыжиынтықтан бірліктеремес , олардың серияларыкездейсоқ немесемеханикалық жолменалынатынірктеутәсілі. Шағын іріктеу – бірліктердің саны 20 бірліктенаспайтынішінарабақылау. Сенімкоэффициенті – шектіауытқуға ықтималдың әсерін анықтайтын коэффициент.
-
Назарларыңызға рахмет!
Нет комментариев для данной презентации
Помогите другим пользователям — будьте первым, кто поделится своим мнением об этой презентации.