Презентация на тему "Чагырыштырбас эвилелдер дузазы-биле холбашкан чаңгыс аймак кежигүннер" 7 класс

Содержание

• 
  Слайд 1
  

  «Улуг-Хемниң агымыдегкүштүг, ак-көк Тывавыстың дээридегарыг, бора хектинэдеридегөткүт, алдын-сарыгсыгырганыңырлаарыдегэлдептигтөрээн дылым! Сендехову-шөлдерниңделгемнери, тайга-таңдыларныңбедиктери, кылаң хөлдерниңоожум-топтуу, оран-делегейниң оът-сигениниңайдызы, аң -меңинин кышкызысиңген.Өргүн-ковей улустарның дылдарының аялгаларының аразынгамөңге шагдахомустуңүнү боопчаңгыланып чор, өлчей-кежиктиг, хайыралыгтөрээн дылым!»ШулууСат.

• 
  Слайд 2

  Сулашимчээшкин

• 
  Слайд 3

  Чагырыштырбасэвилелдердузазы-билехолбашканчаңгысаймак кежигүннер

  Каттыштырар Аңгылаштырар Удурланыштырар болгаш, биле, база азы, ийикпе, ийикпе азы, чокболза, бирболза, бирде, та, чамдыкта; азы… азы, чокболза… чокболза, бирболза… бирболза, бирде… бирде, та… та, чамдыкта… чамдыкта а, ынчалза-даа, ындыг-дааболза, ындыгболза-даа, ынчалзажок, ын-дыгболзажок, харын, ынчаарга Биче сек

• 
  Слайд 4

  Чагырыштырбасэвилелдердузазы-билехолбашканчаңгыс аймак кежигүннер

  Каттыштырар Аңгылаштырар Удурланыштырар салбас катаптавасэвилелдер-билехолбашканда, салбас; катаптаарэвилелдер-билехолбашканда, эвилелдернинмурнунгасалыр эвилелдерниң мурнунгасалыр Чижээ Биче сек

• 
  Слайд 5

  Чагырыштырбасэвилелдердузазы-билехолбашканчаңгыс аймаккежигүннер

  Каттыштырар Аңгылаштырар Удурланыштырар Кур черлерчаскычаагайүеде чидигногаанболгашак-көк хээзи-билекаастаныпалган. Чүгле ында-кайдаховуларда арат ашактың ийикпе азы аныякоолдуң бугасуунаштаптурарыкөстүр. Бодоштароон-дааынайбадар. Ында та кандыг оран, та кандыгчурт бар чүве? Каа-Хемниндоштарытусбүрүде айыылдыгчерлернииткилежип, ынчалза-даатаварыпэртер. Чижээ Биче сек

• 
  Слайд 6
  

  Чагырыштырбасэвилелдернарындомакты база каттыштырыпчоруур. Нарын домакдээргеийи кол сөстүг болгашийисөглекчилиг домакболур.

  Чижээ: Куштарның чамдыктарыхөлдерде чоргаарэштипчоруур, аөскелери дистиндиршуужупалганчорупкаарлар. (С. Тока «Араттың сөзү». Эге. Каа-Хем.) 1 2

• 
  Слайд 7
  

  Каттыштырар Аңгылаштырар Удурланыштырар болгаш, биле, база азы, ийикпе, ийикпе азы, чокболза, бирболза, бирде, та, чамдыкта; а, ынчалза-даа, ындыг-дааболза, ындыгболза-даа, ынчалзажок, ын-дыгболзажок, харын, ынчаарга

• 
  Слайд 8

  Каа-Хемниң эрии

• 
  Слайд 9

  1. Чагырыштырбасэвилелдерниң бөлүктерин айыт.

  А) каттыштырар, холбаштырар, аңгылаштырар Б) удурланыштырар, аңгылаштырар, каттыштырар

• 
  Слайд 10
  

  2. Кандыгэвилел-билехолбашкандачаңгыс аймак кежигүннерниң аразынга биче сек салбазыл?

  А) каттыштырар Б) аңгылаштырар

• 
  Слайд 11
  

  3. Удурланыштырарэвилелкириптурарчаңгыс аймак кежигүннерлиг домактытып.

  А) Мергеншапкынболгашдааш-шимээнниг хап бадыпчыдар. Б) КыжынМергенкылынтерең хардүвүнчечаштынабээр, ынчалза-дааудувас.

• 
  Слайд 12
  

  4. «биле» домаккаэвилелуткалыгажыглаттынабергенде дефис демдектисалырбе, салбасбе?

  А) салыр Б) салбас

• 
  Слайд 13

  5. Чүү депэвилелмоол дылда дөмейлежип турарыл?

  А)харын Б)болгаш

• 
  Слайд 14

  Демдексалырының негелдези:

  Частырыгчокболза - «5» 1-2 частырыглыгболза - «4» 3-4 частырыглыгболза - «3» 5-тен хөйболза - «2»

• 
  Слайд 15
  
• 
  Слайд 16
  

  Кичээнгейлигболганынардээшчеттирдим!