Презентация на тему "Деңнелгелиг бөлүглел болгаш аңаа биче сек салыры" 7 класс

Содержание

• 
  Слайд 1

  Кичээлдиң темазы:

  Деңнелгелиг бөлүглел болгаш аңаа биче сек салыры (чаа тема тайылбыры)

• 
  Слайд 2

  Кичээлдиң сорулгазы:

  1. Деңнелгелиг бөлүглелдерниң уткаларынболгашшынбижилгезинтайылбырлап , чижектеркырынгакөрүп тургаштывадылталазы-билебилиинбыжыглаар, уламханыладыр. 2. Өөреникчилерни хүндүлээчел, эвилең-ээлдек, сонуургак, хей-аъдыбедик, найыралдыгболурунгакижизидер. 3. Өөреникчилерниң чугаазытода, дорт, билдингирболурунданаңгыда, чогаадыкчыбодалдарның төрүттүнеринге идигнибээр, сайзырадыр.

• 
  Слайд 3

  Онаалгахыналдазы

  1. Кижиниң даштыкыхевир-дүрзүзү ооң иштикикультуразынтодаргайкөргүзүп чоруур. 2. Бодун боду кижизидерикажан-дааорай эвес. 3. Мендилежири – найыралдың болгаш хүндүткелдиң демдээ-дир. (ИйнаАасамаа.)

• 
  Слайд 4

  Тест-билеажыл

  Домактың ийигичергекежигүннери? А) кол сөс, сөглекчи Б) немелде, тодарадылга, байдал 2. О.пнемелдекандыгболурул? А) дорт Б) доора 3.Кымның?Чүнүң?депайтырыггахарыылаттынардомаккежигүнү? А) немелде Б) тодарадылга 4.Тодарадылганың чүве ады-билеилереттингентускайхевири? А) чугулакежигүн Б) капсырылга 5. Канчаардепайтырыггахарыылаттынарбайдалдың хевири? А) үениңБ) кылдыныгаргазының 6. Дуңмам өөрээнинден тура халыды. Домактачүнүң байдалынкөргүскенил? А) сорулганынңБ) чылдагаанның 7.Байдал каш бөлүктүгүл? А) 3 Б) 5

• 
  Слайд 5
  

  Деңнелгелиг бөлүглел: 1. дег, ышкашчергелигэдеринчилер; 2. –зыг, -зиг, -зуг, -зугдепкожумактар. Айтырыы – канчаар? Домаккежигүнү– кылдыныгаргазының байдалы. Бижикдемдээ – биче сек.Чижээ, Кожайның кадайыоолче-даакөрүнмейн, белиндебирбарбатараабаглапкаанчүве дег, арайбоордатурган. (Степан Сарыг-оол «Ол-лаМаскажык».)

• 
  Слайд 6
  

  Биче сек (,)

• 
  Слайд 7
  

  Ах, Тенек-Доругнубодапкээрге, ооң күчүтен бедикдурт-сынын, хартыгадег казыргаланчакдүрген маңын сакты кааптарга, сүрээденчии-даа аажок! Сундуй-оолчерни-даа, дээрни-даа көөрге, дүдүскектиг көк чүве кылдыр холужабергенышкашапарган.(Монгуш Эргеп «ОглааДоруг».)

• 
  Слайд 8

  Сөс каттыжыышкыннарынтывар

  Тенек-Доругнуң ээзиКарнайашак, Саян сыныныңсыыны дег,хачыланыптурарузункулактарлыг, чазадак-шилгедеги шыдыраааъдыышкашчүгүрүк доруунчедипалгаш, муңгаргайы сүргей, чугаа-соот-даачокбазыптурган. Тенек-Доругышкашкожууннуңбаза бирчокдээнаъдын чарышкамунупдепчувекижигеалдарболгашулуг харыысалга. Оолдуң хей-аъдыболгашдидимчорууаажокхайныккан, сактырга, тоолдачуведег, чүгүрүк доруунмунупкан, дээр хиндииндекиискидиптурганзыг-даа. (МонгушЭргеп «Оглаа-Доруг».)

• 
  Слайд 9
  

  1. сыыныдегхачыланыптурар(нар+к.с.); 2. шыдыраааъдыышкашдоруун (д.а.+ч.а.); 3. Тенек-Доругышкашаъдын(д.а.+ч.а.); 4. тоолдачүве дегкиискидиптурганзыг-даа(нар+к.с.); 5. хей-аъдыболгашдидимчоруукиискидиптурганзыг-даа(ч.а.+к.с.).

• 
  Слайд 10

  Домаккежигуннерингесайгарар

  Ээзинче, Казар биле Эгерышкаш, огланыпхалывас. Олмаңнап олурган аайы-билебурунгаартырыкыланып барыпушкаш, октаандашдег, кезек чуглуберген. Ээзиолчебоозун база катапшыгаапкелгенышкашболган. (Эдуард донгак «Мөңге ыр».)

• 
  Слайд 11

  Төрээн чогаал-биледеңнээр

  1. Ээтпек ай дег; 2. Оттукышкаш; 3. Эштипчорууркастарышкаш; 4. Чарашхөлге адааргаандег. (Юрий Кюнзегеш «Сигеншөлүнде».) Чогаалдаукуран-чеченарганың адычүл? Тодарадыынчугаалаар. Чеченчогаалномунданчижектертывар.

• 
  Слайд 12

  Онаалга

  Мергежилге 124, 125. (ар. 219).