Презентация на тему "Саха сирин суруйааччылара" 3 класс

Содержание

• 
  Слайд 1

  Саха сирин суруйааччылара

  Толордо: 17 оскуола 3 “в” үөрэнээччитэ Егорова Милена Дьокуускай, 2013

• 
  Слайд 2
  

  Платон Алексеевич Ойуунускай (Слепцов) — Саха советскай литератууратын төрүттээбит суруйааччы, Саха судаарыстыбаннаһын тэрийсибит, XX үйэ саҥатыгар олох-дьаһах чыҥха уларыйыытын оҥорсубут уһулуччулаах политическэй диэйэтэл, лингвист-учуонай, ноуука салайааччыта. 1893 сыл сэтинньи 11 күнүгэр Боотур уус Таатта улууһун Чөркөөх сэлиэнньэҕэ дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. 14 саастааҕар оскуолаҕа киирбитэ. Ону бүтэрэн баран Дьокуускайга көспүтэ, учуутал семинариятыгар үөрэммитэ. Платон Алексеевич олоҕун бүтүннүүтүн төрөөбүт дойдута сайдыытыгар анаабыта. Саха бырабыыталыстыбата 1966 с. Платон Алексеевич Ойуунускай аатынан Государственная премияны олохтообута, кини аатын Саха Академическай драматическай театра, Литература музейа сүгэллэр. Кини аатынан Дьокуускай киин уулуссаларыттан биирдэстэрэ ааттаммыта. Оголорго анаан элбэх айымньыны суруйбута: Омуннаах о5о», «Өйдөөх о5о». «Тураах тууһута», «О5о куйуурдуу турара». «Үгэспинэн буолла5а дии», «Соломуон Муударай», «Александр Македонскай» Платон Алексеевич Ойуунускай

• 
  Слайд 3
  

  Дмитрий Кононович Сивцев – Суорун Омоллоон (1906- 2005 сс.)Саха народнай суруйааччыта. 1906 с. балаҕан ыйын 14 күнүгэр Таатта улууһугар төрөөбүтэ. Кини драматург, прозаик уонна поэт быһыытынан биллэр. Айар үлэтин "Хагдарыйбат ньургуһун" хоһоонунан 1926 с. саҕалаабыта. Маҥнайгы кэпсээнэ "Өлүөнэ өрүс", драмата "Күөх Көппө" эмиэ ити сыл суруллубуттара. "Сордоох суха", "Аанчык", о.д.а. кэпсээннэрэ — классическай айымньылар.О5олорго анаан суруйбут айымньылара: «Остуоруйалар», «Дедушкины сказки», «Кыраларга», «Ахсаан чабыр5а5а», «Чычып-чаап», «До5ордоһуу тойуга», «Ийэ дойду».

  Суорун Омоллоон

• 
  Слайд 4
  

  Сметанин Тимофей Егорович (1919- 1947 сс.) - саха суруйааччыта, прозаик, поэт, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа.1919 сыллаахха Орто Бүлүү улууһун кырыы нэһилиэгэр Чачыга (кэлин Кэбээйи наһилиэгэ, Кэбээйи оройуона диэн ааттаммыта) дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Аҕата Егор Николаевич иккис кэргэниттэн Левина Анастасия Степановнаттан үс оҕоломмута, Тимофей бастакылара этэ.Оскуолаҕа хойутаан, төрөппүттэриттэн көҥүлэ суох, 11 сааһыгар 1930 сыллаахха, үөрэх дьыла бүтэрэ чугаһаабытын кэннэ киирбит. Биллибит айымньылараЛоокуут уонна Ньургуһун. Драма. 1945 сыллааҕы саха бастыҥ драмата буолбут.О5олрго анаабыт кыракый айымньылара :: «Мэхзээлэчээн булчут», «Күөрэгэй» остуоруйа, «Куоска олоңхото», «Көрүдьүөс күн», «Кыһыл былааттаах кыыс» пьеса, «Кыталык кыыс», «Уол уонна эһэ» сценка.

  Тимофей Егорович Сметанин

• 
  Слайд 5
  

  Иннокентий Михайлович Сосин (1928 с ) - о5о суруйаачччыта, поэта. Мэңэ Хаңалас улууһугар төрөөбүт. «Сахсаахаан Сахаар», «Төрөөбүт ыырдарым», «Айыл5алыын алтыһыы», «Абааһы туһунан кэпсээннэр» кинигэлэрдээх. Иннокентий Михайлович Сосин

• 
  Слайд 6
  

  Петр Николаевич Тобуруокап (1917 – 2001 сс.) - саха народнай поэта, саха улуу Маршага, Чуковскайа дииллэр. Саха о5ото өйө уhуктуо5уттан Бүөтүр Тобуруокабынан тылланар, кини ырыаларын оло5ун устата аргыс оностор. Петр Николаевич Тобуроков 1917 с. алтынньы 25 күнүгэр Үөһээ Бүлүү улууһун Ороһу нэһилиэгэр (бэйэтэ суруйбутунан Өлөкөөн диэн Тоҥуо Куону диэн Өргүөт сиригэр, быһа холоон алтынньы ортотугар) булчут Ньукулай Тобуроков уонна Евдокия Ксенофонтовна Иванова (Улахан Огдооччуйа) дьиэ кэргэннэригэр бастакы оҕонон төрөөбүтэ. Биэһигэр 1922 с. төрөппүттэрэ оҕолорун үөрэттэрээри ийэтин дьоно олорор сирдэригэр Ороһуга көспүттэр. Уол аҕатын батан сааһыт, туһахчыт, тууһут, илимньит, мындыр булчут буола улааппыт. Ааҕарга өссө оскуолаҕа киириэн инниттэн таайа үөрэммит. О5олорго кинигэлэрэ: «Буукубалар мунньахтара», «Чаный Ча5аан», «Лыах», «Маңан тиин», «Ытанньах герой буолбат», «Тиэргэннээ5и зоопарк», «Буур5аллай», «Сиибиктэ», «Чабыр5ах азбука», «Чыычаахтар күнү көрсөллөр», «Күннүүн оонньуур күөрэгэйдэр», «Тыа5а олорон», «Сайын ханна барабын?» Петр Николаевич Тобуруокап

• 
  Слайд 7
  

  Николай Гаврилович Золоторев – Николай Якутскай (1908- 1995) - Саха народнай суруйааччыта. 1908 с. сэтинньи 22 кунугэр Үөһээ Бүлүү улууһугар төрөөбүтэ.Айар улэтэ 1938 с. саҕаламмыта. Бастакы кинигэтэ "Өлүүнү кыайбыт — өлбөт" 1944 с. тахсыбыта. Очеркалартан, кэпсээннэртэн саҕалаан, улахан сэһэннэри, романнары биэрбит, таһаарыылаахтык үлэлээбит прозаик. Кини барыта отуттан тахса кинигэ ааптара. Саха прозатын Союз, аан дойду түһүлгэлэригэр таһаарсыбыт үтүөлээх. Саха литературатын историятыгар аан бастакы "Төлкө" трилогияны суруйан киэҥник биллибитэ. Н.Якутскай өссө "Сир", "Илин уонна Apҕaa", "Адаҕа", "Сүтүк" романнары бэчээттэппитэ.Саха народнай суруйааччыта. О5олорго анаан суруйбут айымньылара: «Маңнайгы сааланыы», «Дьүкээбил уота», «Сир кыыһа», «Хотой до5оро», «То5ус муора ула5атынан», «Ойуур оскуолата», «О5о эрдэ5инээ5и оло5ум туһунан сэһэн», «Күнтэн -күн аайы», «Сэрэхтээх Сэмэликээн», «Биирдии остуоруйа».

  Николай Якутскай