Презентация на тему "Арқайым қаласы көне ескерткіштері"

Содержание

• 
  Слайд 1

  Арқайым қаласы көне ескерткіштері

  Пәннің аты: Қазақстан тарихы Шонатаева К.Б 103Б топ Мамандығы: Жалпы медицина

• 
  Слайд 2
  

  Арқайым — орта қола кезеңінен (б.з.б. 2-ші мыңжылдық) сақталған тарихжәне мәдени ескерткіштеркешені. Ресей Федерациясындағы Челябіоблысының Қазақстанға жақын оңтүстік аймағында, Үлкен Қарағанды және Өтеген өз-дерінің құйылысында орналасқан.Арқайым алқабының атыменаталған.Ескерткіш 1987 жылыашылды. Соданберікең көлемді ғылыми-зерттеулік жұмыстары жүргізілуде.Жанында осы аттасмәдени қорық пен зерттеуорталығы бар. Арқайым қонысы екішеңберлі жал түрінде салынған, ортасындақұрылыс салынбаған төртбұрышты алаң бар. Қоныстың жалпыауданы 20000 м2, оның ауданы 8055 м2 бөлігінде археологиялық, ал 14000 м2 аумақта геофиз. зерттеулержүргізілді.Қорған қабырғаларының қалыңдығы 3-5 м-гежетеді. Қоныс сыртындатереңд. 1,2-1,5 м, ені 1,5 м ор бар. Арқайымның негізгіқонысында 70-ке жуық тұрғын үй болған. 30-ға жуығы қазылды. Қыш ыдыстарсынығы, тастан, сүйектен жасалған бұйымдар, мыс және күшәлалы қоладан құйылған жонғыштар, пышақтар, біздер мен алуантүрлі әшекейлер табылды. Арқайымдықтар мал шаруашылығымен, егіншілікпенайналысқан. Арқайым қышының жасалуыАбашевмәдениеті кезінде, Қима мәдениетінің алғашқы кезеңінде, Солтүстік Қазақстандағы Петров, Алакөл мәдениеттері кезіндежасалған ыдыстарға ұқсайды.Бұдан арқайымдықтардың ата-тегібірнешеэтник. топтарданқұралғанын көруге болады. Арқайым — көлемі, құрылымдық сипаты, ғылыми деректерінің молдығы мен маңыздылығы жағынан тарих, археология ғылымдары үшін маңызды ескерткіш

• 
  Слайд 3

  Арқайым қаласының табылуы

  Арқайым қаласының табылуы ғалымдар үшін ең үлкен жаңалықтардың бірі болды. Ғылым әлемінде бұл сенсациялық жаңалық “Қалалар ел”і, ал оған тән мәдениет “Арқайым-сынтасты мәдениеті”. ( б.з.д 4-2 мыңжылдық) деп аталады.Сынтастықаласына қарағанда ол баз қалпында, идеалдыжағдайда саОның бірегейлігісол, мұндағы әрбір қоныс әрі қала, әрі қамал, әрі храм, әрі обсерватория, әрі өндірістік металлургиялық орталық десекболады. Әрбір қала алдын ала ойластырылған жоспарбойыншасалынған, әуелі тұрғылықты жернақты белгіленіп, межеленген, тіптенболашақ қаланың макет-жобасы да қолдарында болған. Олардың жобалауы да әртүрлі, біріиілген, бірішеңбер типтес не шартарап, квадраттықұраған. Қалалардың арасы 40-70 км, бұл - жүк артқан салтаттының біркүндік жолы. Қала айналасынаоның 2000-3000 тұрғынын азық-түлікпен, ауылшаруашылығы өнімдерімен қамтамасыз ететінауылдарорналасқан. қталған. Оның жалпыауданы - 20 мың шаршы метр. 

• 
  Слайд 4
  

  Арқайым - ең алдымен, алдырмасбекініс, қамал. Әуеден бақылап ұшып өткенде бірінің ішінебірікіріккенқос мықты қорғаныс қабырғасын көреміз, қираған тұрғын үйлер орны, орталық алаң және 4 қақпа ап-айқын көрінеді. Ішкіқабырғаның диаметрі - 85 м. ал сыртқы қабырға - 143-145м. Сыртқы қабырғаның қалыңдығы 4-5 м. ондаарнайықорғаныс тесіктері мен мұнара бар, биіктігі - 3,5-5 м. Бекінісқабырғасы ірі-ірі саз балшықты блоктардантұрғызылған және аракідіктаспен (Аланд, Ольгин тастары) қапталған. Қала ені 7 м.тереңдігі 1,5-2,5 м. орменмықтылап құрсауланған. Ордың ішкіжағы ағашпен, шикікірпішпенқаланған не балшықпен сыланған тоқыма талдарменмықталған. Айналдырақазылған ор қамал қабырғасын қорғауды жеңілдетіп, оның биіктігінзорайтатүседі. Цитадельдің жасырынкіріп-шығар бірқұпия есігі бар, ал нағыз кіріп-шығар қақпалары да көрер көзден жасырынұсталады. Жауқалаға кіргенкүннің өзінде ішкісақина-бекініске тап болады, үш жағынан бірдейатылған жебеден бас көтере алмайқалады. Бұл орайда проф. Г.Б.Здановичбылайдепатапкөрсетеді:..«Қамалдың қақпасын және су көздерін қорғап тұрған контрфорстың, мұнараның және басқа құрылыстардың болуыәскери бекінісжүйесінің (фортификацияның) жеткіліктідәрежеде дамығандығын және ерекшебірегейлігінкөрсетеді»

• 
  Слайд 5
  

  Арқайым тек бекініс-қорған емес, адамның тіршілігінеқажетті барлық жағдай жасалған тұрғын-жай қала. Қала шеңбер формасындаболғандықтан арқайымдықтар трапеция типтесғимараттарда тұрды. Әрбір тұрғын-жайдың ауданы 100 шаршы м.-ден180 шаршыметргедейінболды. Дөңгелектің шабақтары сияқты тарамдалған қабырғалар тұрғын үй шеңберін секторларға бөледі, осылайшакейбірүйлердің қабырғасы ортақ болыпкеледі.Шамаменқалада 60-тай үй-жай бар, оның 35-і сыртқы шеңберге, ал ішкішеңберге 25 үй орналасқан. Әрбір үйдің түпкі жағында азық-түлік пен отын-сусақтайтын қойма-жертөлелер қазылған. Әрбір үйде бір-екі не үш құдық болады, оның бірі - ауыз-суүшін, ал ендібірішаруашылық қажетіне пайдаланылған. Басқа қиын-қыстау күн түскенде мұндағы тұрғындар үйлерінен шықпай, айлапөмір сүре алған. 

• 
  Слайд 6

  Көне арқайым қаласы

• 
  Слайд 7

  Арқайымның картадағы кескіні

• 
  Слайд 8
  
• 
  Слайд 9

  Арқайымның орналасуы

• 
  Слайд 10
  
• 
  Слайд 11
  
• 
  Слайд 12

  Арқайым қаласынан табылған ескерткіштер

• 
  Слайд 13
  
• 
  Слайд 14
  
• 
  Слайд 15