Презентация на тему "БЕЛАРУСЬ У СКЛАДЗЕ РАСІЙСКАЙ ІМПЕРЫІк. ХvІІІ – пач. ХХ ст.ст."

Содержание

• 
  Слайд 1

  БЕЛАРУСЬ У СКЛАДЗЕ РАСІЙСКАЙ ІМПЕРЫІк. ХVІІІ – пач. ХХ ст.ст.

• 
  Слайд 2
  

  Час існавання беларускіх земляў у складзе Расійскай Імперыі можна ўмоўна раздзяліць на 3 перыяды, якія адрозніваюцца асаблівасцямі грамадска-палітычных і сацыяльна-эканамічных працэсаў.

• 
  Слайд 3

  1. кан. XVIII – пер. пал. XIX ст.ст.

  Памяркоўная палітыка расійскага урада і паступовае узмацненне рэакцыі Шляхецкі характар грам.-пал. руху ( тайныя таварыствы, паўстанне 1830-1831 гг.) Паланізацыя шляхты Крызіс феадальна-прыгонніцкай сістэмы Пачатак прамысловага перавароту

• 
  Слайд 4

  2. 1860-я – 1890-я гг.

  Узмацненне рэакцыі і палітыка русіфікацыі Далучэнне да грам.-пал. руху разначыннай інтэлігенцыі (паўстанне 1863-64 гг., “народніцтва”) Адмена прыгоннага права і правядзеньне буржуазных рэформ Развіццё капіталістычных адносін у с/г, прамысловасці і гандлі. Сусветны эканамінчны крызіс 1880-1890-х гг.

• 
  Слайд 5

  3. кан. ХІХ – пач. ХХ ст.ст.

  Фарміраванне беларускай нацыі Далучэнне да грам-пал. руху рабочых і салдат, распаўсюджванне сацыял-дэмакратычных і марксісцкіх ідэй, з’яўленне палітычных партый Буржуазныя рэвалюцыі (1905-1907, 1917), стварэнне парламенту (Дзяржаўная дума) Не вырашанасць аграрнага пытання Пад’ём эканомікі

• 
  Слайд 6

  1. Асноўныя напрамкі ўрадавай палітыкі на беларускіх землях

• 
  Слайд 7
  

  Мэта палітыкі: цэнтралізацыя уніфікацыя, зліццё новых тэрыторый з расійскім рэгіёнамі

• 
  Слайд 8

  Адміністрацыйная рэформа

  У 1801 г. былі ўтвораны: Літоўскае генерал-губернатарства: Віленская, Мінская і Гродзенская губерні Беларускае генерал-губернатарства: Віцебская, Магілёўская і Смаленская губерні. Губерні дзяліліся на паветы. Вышэйшыя кіруючыя пасады займалі расійскія чыноўнікі.

• 
  Слайд 9
  
• 
  Слайд 10
  
• 
  Слайд 11

  Саслоўная палітыка

  да шляхты Магнатам забаранялася мець прыватныя арміі і крэпасці. Забаранялася ствараць канфедэрацыі, лікві- даваліся шляхецкія соймікі. Шляхта была абавязана або прысягнуць на вернасць Кацярыне ІІ і атрымаць усе правы расійскага дваранства, або выехаць за мяжу, прадаўшы сваю маёмасць, інакш маёмасць канфіскоўвалася. Кацярына ІІ

• 
  Слайд 12
  

  Захоўвалася дзейнасць Статута ВКЛ 1588г. Большасць дзяржаўных пасад займалі мясцовыя ураджэнцы. Мэта палітыкі: “прыручэнне” шляхты і зніжэнне сепаратысцкіх настрояў. Пачынаецца “разбор шляхты” – працэс дакументальнага падцверджання шляхецкага стану з мэтай скарачэння шляхецкага саслоўя.

• 
  Слайд 13
  

  да сялян і мяшчан Уніфікацыя сялян – усе дзяліліся на казённых і прыватнаўласніцкіх. Пагаршэнне становішча сялян, дыктат памешчыкаў над сялянамі. Дадатковыя падаткі – падушны і земскі збор, павялічэнне паншчыны. Рэкруцкая павіннасць – на 25 гадоў у салдаты У гарадах адменена магдэбургскае права, гараджане дзяліліся на 6 разрадаў па багаццю, ствараўся орган самакіравання - Гарадская дума, але фактычная ўлада ў горадзе належала прызначанаму губернатарам гараднічаму.

• 
  Слайд 14

  Канфесійная і этнічная палітыка

  Каталіцкая царква захавала ўсе землі і свабоду выканання абрадаў. Сітуацыя змянілася пасля паўстанняў 1830-31 і 1863-64 гг. Уніяты (сяляне) прымусова пераводзіліся ў праваслаўе. 1839 г. – аб’яднанне уніяцкай царквы з праваслаўнай. Праваслаўнай царкве была забяспечана поўная дзяржаўная падтрымка.

• 
  Слайд 15
  

  “Польскае пытанне” - напачатку палякі мелі шырокую нацыянальна-культурную аўтаномію, у 1815 г. атрымалі і аўтаномію палітычную. Менавіта ў гэты час беларуская шляхта падвяргалася наймацнейшаму апалячванню. З 1820-1830- х г. – палітыка змяншэння польскага ўплыву. Яўрэі падвяргаліся дыскрымінацыі. У 1794 г. быў прыняты закон аб мяжы яўрэйскай аселасці: яўрэі маглі сяліцца толькі у межах былой РП і толькі ў гарадах і мястэчках і маглі займацца толькі рамяством і гандлем. Норма падаткаў была ў два разы вышэйшая, чым для хрысціян. Этнічная самастойнасць беларусаў і украінцаў расійскай уладай не прызнавалася.

• 
  Слайд 16

  Адукацыйная палітыка

  1802 г. – Міністэрства народнай асветы: прынцыпы бессаслоўнасці, бесплатнасці ніжэйшых ступеняў і пераемнасці навучальных праграм. Пачатковая школа – аднакласныя прыхадскія вучылішчы, сярэдняя – павятовыя вучылішчы, гімназіі, вышэйшая – Віленскі універсітэт (1803-32). Каталіцкая адукацыя – Полацкая езуіцкая акадэмія. Праваслаўная – Магілёўская семінарыя. 1828 г. – саслоўнасць адукацыі, ліквідацыя пераемнасці ступеняў. 1834 г. – Настаўніцкая семінарыя ў Віцебску, 1848г. – Горы-Горацкі земляробчы інстытут. Пашырэнне ваенна-вучэбных устаноў.

• 
  Слайд 17

  2. Грамадска-палітычны рух у кан. XVІІІ – пер. пал. ХІХ ст.ст.

• 
  Слайд 18
  

  У працэсе станаўлення буржуазнага грамадства ўсе слаі насельніцтва паступова ўключаліся ў грамадска-палітычнае жыццё дзяржавы. Тры перыяды грамадска-палітычнага руху, адрозніваюцца сацыяльным складам, формамі, ідэалогіяй і мэтамі. кан. XVIII - 1 пал. ХІХ ст. – шляхта 2 пал. ХІХ ст. – шляхта і разначынная інтэлігенцыя пач. ХХ ст. – рабочыя і салдаты

• 
  Слайд 19

  1 палова ХІХ ст.

  Значны уплыў на грамадска-палітычны рух гэтага часу аказалі ідэі Вялікай французскай рэвалюцыіі, масонскія арганізацыі і дзекабрысты. Галоўнай арганізацыйнай формай грамаска-палітычнага руху гэтага часу былі тайныя і паўлегальныя таварыствы вайскоўцаў і студэнцкай моладзі.

• 
  Слайд 20
  

  Таварыства філаматаў (аматары навук) – 1817 г., Віленскі універсітэт, Т. Зан, А. Міцкевіч, Я. Чачот – напачатку мэтамі былі самаўдасканалення і асвета, пазней з’яўляецца палітычная накіраванасць. Дэвіз: “Айчына. Навука. Сумленне.” T. Зан, І. Дамейка, А. Міцкевіч, А. Э. Адынец, Я. Чачот Таварыства прамяністых – 1820 г., Віленскі універсітэт, А. Міцкевіч, Я. Чачот – павышэнне маральнага і інтэлектуальнага ўзроўню.

• 
  Слайд 21
  

  Таварыства філарэтаў (аматары дабрачыннасці) – 1820 г., Віленскі універсітэт, Т. Зан – пераважалі палітычныя мэты – адраджэнне РП. Камень філарэтаў каля в. Туганавічы У 1824 г. вучнёўскія таварыствы былі выкрытыя і забаронены. Філарэты вывучалі традыцыі, фальклор беларускага народа.

• 
  Слайд 22
  

  Патрыятычнае таварыства – 1820-е гг. К.Радзівіл, М. Ромер – аднаўленне РП, падрыхтоўка паўстання. Таварыства ваенных сяброў (“Згода”, ”Заране”) – 1823-1825 гг., Літоўскі ваенны корпус, М.Рукевіч, К. Ігельстром, А.Вягелін – адраджэнне РП, звяржэнне самадзяржаўя. К. Радзівіл К. Ігельстром

• 
  Слайд 23

  Паўстанне 1830-31 гг.

  Пачатак – 28 лістапада 1830 г. Прычыны – жаданне аднавіць РП і парушэнне царызмам польскай Канстытуцыі 1815 г. Две плыні: – кансерватыўна-арыстакратычная (А. Чартарыйскі) – адмаўленне сацыяльных рэформ, усталяванне канстытуцыйнай манархіі – радыкальна-шляхецкая (Я. Лялявель) – адмена прыгону, сумесная з расійскім народам барацьба з царызмам. Лозунг: “За нашу і вашу свабоду” Адам Чартарыйскі Яўхім Лялявель

• 
  Слайд 24
  

  Вясна 1831 г. – распаўсюджванне паўстання на Літву і Беларусь. Сялянства амаль не падтрымала паўстанне. Царскі ўрад абяцалаў сялянам амністыю. Восень 1831 – падаўленне паўстання.

• 
  Слайд 25

  Вынікі паўстання

  Канчатковае далучэнне Польшчы да Расійскай імперыі. Канфіскацыя (секвестр) маёнткаў і высылка ўдзельнікаў паўстання. Актывізацыя “разбору шляхты” (з 12-13% скарацілася да 3%). Мерапрыемствы па русіфікацыі краю: 1832 г. – закрыты Віленскі універсітэт, Перавод адукацыі на рускую мову, і забарона польскай. Закрыццё каталіцкіх касцёлаў і кляштараў 1840 г. – адмена Статута ВКЛ У афіцыйным справаводстве ўводзілася назва Паўночна-Заходні край.

• 
  Слайд 26
  

  Спробы аднавіць паўстанне Дэмакратычнае таварыства – 1836-1838 гг., Віленская медыка-хірургічная акадэмія, Ф. Савіч – раўнапраўе усіх саслоўяў. Саюз свабодных братоў – 1846-1849 гг., браты Данілеўскія, – звяржэнне самадзяржаўя, стварэнне Польскай рэспублікі.

• 
  Слайд 27

  3. Сацыяльна-эканамічнае развіццё ў кан. XVІІІ – пер. пал. ХІХ ст.ст.

• 
  Слайд 28
  

  К. ХVІІІ – 1 п. ХІХ ст.ст. – перыяд разлажэння феадальна-прыгонніцкай сістэмы і фарміраванне капіталістычнага укладу. Перавага буйнага памешчыцкага землеўладання (каля 70% зямель). Рэгіянальная спецыялізацыя сельскай гаспадаркі: поўнач – лён і бульба, поўдзень – цукровыя буракі, захад – авечкагадоўля. Захад – падворнае землекарыстанне, усход – абшчыннае. Паншчына – 97%, аброк – 3% сялян. Незадаволенасць сялян прыгонам, лакальныя сялянскія хваляванні.

• 
  Слайд 29

  Рэформы П. Кісялёва 1840-50 гг.

  Рэфармаванне сістэмы кіравання дзяржаўнымі сялянамі: губерня – павет – акруга – сельская ўправа. Люстрацыя (інвентарызацыя) дзяржаўных маёнткаў і перавод сялян на чынш. Палітыка “апякунства” – заснаванне ў вёсках бальніц, школ, хлебных запасаў, надяленне сялян правам спадчыны. Рэформы палепшылі становішча дзяржаўных сялян. У памешчыцкай вёсцы рэформы амаль не прайшлі. П. Кісялёў

• 
  Слайд 30
  

  Распад цэхавай арганізацыі рамяства. 40-50-я гг. – перарастанне дробных вытворчасцяў ў мануфактуры. Больш вотчынных (прыгонная праца), чым капіталістычных (наёмная праца) мануфактур. З’яўленне першых фабрык (машынная вытворчасць). Пачатак прамысловага перавароту. Размяшчэнне прамысловых прадпрыемстваў пераважна ў сельскай мясцовасці. Спецыялізацыя прамысловасці: тэкстыльная, пераапрацоўка лесу і сельскагаспадарчай сыравіны. Развіццё камунікацый і унутранага і знешняга гандлю.

• 
  Слайд 31
  
• 
  Слайд 32
  
• 
  Слайд 33
  

  Выгляд прамысловага комплексу ў былым фальварку Парэчча з боку р. Ясельда, які быў заснаваны А.С. Скірмунтам у 1836 г. Фабрычны комплекс уключае трохпавярховыя будынкі суконнай фабрыкі (1837), цукровага (I860) i крухмальнага заводаў з трубой (1866), бровар (1905), вакол парк рэгулярнай планіроўкі. Захаваўся будынак крухмальнага заводаiпарк.

• 
  Слайд 34

  4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё ў др. пал. ХІХ – пач. ХХ ст.ст.

• 
  Слайд 35

  Прычыны адмены прыгоннага права.

  Крызісфеадальна-прыгонніцкайсістэмыгаспадаркі Скарачэнне экспарту хлеба Вялікія сялянскія павіннасці Зніжэнне ўзроўню с/г вытворчасці 2. Адсутнасць свабодных працоўных рук стрымлівала развіццё прамысловасці 3. Ваенна-тэхнічная адсталасць Расіі (параза ў Крымскай вайне 1853-56 гг.) 4. Падрыў аўтарытэта Расіі ў Еўропе ў сувязі з існаваннем прыгоннага права 5. Узмацненне сялянскага руху Адмена прыгоннага права

• 
  Слайд 36

  Падрыхтоўка рэформы

  19 лютага 1861 г. Маніфест АляксандраII аб вызваленні сялян (Агульныя і мясцовыя палажэнні) 1857 г. Сакрэтны камітэт па сялянскай справе

• 
  Слайд 37
  

  “Лепш адмяніць прыгоннае права зверху, чым дачакацца таго часу, калі яно само сабою пачне адмяняцца знізу” АляксандрII

• 
  Слайд 38

  Агульнае палажэнне

  Парадак надзялення зямлёй Грамадзянскія правы Парадак выкупной зделкі Мясцовыя палажэнні

• 
  Слайд 39

  Выкупная здзелка

  20-25 % выплочвае селянін 75-80% памешчыку выплочвае дзяржава грашыма і каштоўнымі паперамі Крэдыт на 49 гадоў пад 6% гадавых на суму доўгу.

• 
  Слайд 40

  Сялянскае кіраванне

  Сельскія управы кіравалі зборам подацяў, аб'яўлялі сялянам дзяржаўныя законы, сачылі за грамадскім парадкам Валасныя управы Міравыя пасярэднікі (з мясцовых памешчыкаў) Павятовыя міравыя з’езды Губернскія установы па сялянскіх справах

• 
  Слайд 41

  Мясцовыя палажэнні

  У Магілёўскай і Віцебскай губ. надзел ад 1 да 5,5 дзес., захоўвалася сялянская абшчына, уводзілася кругавая парука. У Мінскай, Віленскай і Гродзенскай губ. – захоўваўся дарэформенны надзел, асабістая адказнасць селяніна за выкананне падаткаў. Калі ў памешчыка заставалася менш 1/3 зямлі, зямля адрэзвалася у сялян.

• 
  Слайд 42
  
• 
  Слайд 43

  Развіццё сельскай гаспадаркі

  Памешчыцкая гаспадарка Сялянская гаспадарка Сусветны аграрны крызіс 1880-90 гг.

• 
  Слайд 44

  Развіццё капіталізму ў прамысловасці, гандлі

  Захоўваліся старыя формы Рамесная вытворчасць Дробнакапіталістычныя прадпрыемствы (без паравых рукавікоў, 5-16 чалавек) Капіталістычная мануфактура (без пар.рух, >16 чал.) Станаўленне фабрычна-завадской вытворчасці, прамысловы пераварот (выкарыстанне паравых рухавікоў) З’яўленне акцыянерных кампаній

• 
  Слайд 45
  

  Актыўнае чыгуначнае будаўніцтва (з 60-х гг.) Зніжэнне ролі водных шляхоў Змяншэнне ролі кірмашоў, рост крамнага гандлю Фарміраван-не класаў буржуазіі і пралетарыяту

• 
  Слайд 46

  5. Грамадска-палітычны рухдруг. пал ХІХ ст.

• 
  Слайд 47

  5. 1.Паўстанне 1863-1864 гг.

• 
  Слайд 48
  
• 
  Слайд 49

  Кіруючы орган паўстання ў Варшаве Цэнтральны нацыянальны камітэт (ЦНК)

  белыя чырвоныя

• 
  Слайд 50
  

  Літоўскі правінцыйны камітэт (ЛПК), які ўзначальваў Вінцэнт Канстанцін (Кастусь) Каліноўскі(1838-1864)

• 
  Слайд 51
  

  Паўстанне пачалося ў Варшаве 22 студзеня 1863 г. 1 лютага ЛПК абвясціў паўстанне ў Літве і Беларусі

• 
  Слайд 52
  

  К. Каліноўскі быў арыштаваны і 22 сакавіка 1864 г. павешаны ў Вільні. Мураўёў-вешальнік К. Каліноўскі

• 
  Слайд 53
  
• 
  Слайд 54

  Народніцкі рух

  Задача: стварыць з сялянства свядомую і арганізаваную палітычную сілу метадам “хаджэння ў народ”. Тэарэтыкі: М.Чарнышэўскі і А.Герцэн “Зямля і воля” у 1879 г. раздзялілася: “Чорны перадзел” 1879-1881 (М. Пляханаў, В. Засуліч) “Народная воля” 1879-1883 (А. Жэлябаў, С. Пяроўская)

• 
  Слайд 55
  

  Ігнат Грынявіцкі

• 
  Слайд 56

  Група “Гоман”

  Беларуская народніцкая група ў Санкт-Пецярбургу (А. Марчанка, Х. Ратнер, М. Стацкевіч)