Презентация на тему "Ілияс Жансүгіров"

Содержание

• 
  Слайд 1

  Ілияс Жансүгіров

  Әйгіліақын, драматург, сөззергеріІлиясЖансүгіровбұрынғыҚапалуезі, Ақсуболысында (қазіргі Алматы облысы, Ақсуауданы) туған. Ілиясжаскүніненбастапән мен күйге, өлең-жырғақұмарболыпөседі.ЖасІлиясұлыАбайдыңпоэзиясыментанысқаннанкейінөзіндебіререкшесергектік, сілкініс, жаңалықсезінеді.Өзүйіндеәкесінен хат танып,молдаалдынкөргенІлиясжүйелітүрдебілімалмақболыпАлматығакеледі, мұғалімдер институты жанындағықысқамерзімдікурстаоқиды.ЖасазаматҚазақағартуинститутында, Жетісуоблыстық "Қосшы" комитетінде, губерниялықоқубөлімінде, "Тілші" газетініңредакциясындақызмететеді, ауызөдебиетіүлгілерінжинайды. Газет - журналдардаалғашқыөлеңдерібасылыпшығабастайды. 1928 жылы "Сағанақ" дегентұңғышкітабышығады.

• 
  Слайд 2

  Ілиястың еңбектері

  Жансүгіровөлеңжазуды 1912 жылыбастаған. Оның «Балдырған», «Қызылжалау» аттыөлеңдәптерлерікейін, 1957 жылыҰлттықкітапханадантабылды. Жансүгіровтыңбаспабетінкөргеналғашқытуындылары – «Сарыарқаға», «Тілек» дегенөлеңдері. Бұлар 1917 жылыСемейдешығыптұрған «Сарыарқа» газетіндежарияланған. 1923 жылы «Сана» журналында «МергенБөкен» әңгімесібасылыпшықты. ОсыдансоңЖансүгіровөлеңдері «Тілші», «Ақжол», «Кедейеркі» газеттеріндежиіжарияланыпжүрді. ОсыданбылайқарайЖансүгіровхалқынақаламыұшталған, тереңойлы, таланттыақынретіндемәшhүрболды. Жансүгіровшығармаларыныңбастауаларарнасы – қазақхалқының бай ауызәдебиеті, Абай поэзиясы, орысжәнедүниежүзіәдебиетініңозықүлгілері. Оныңшығармалары сан салалы, көпқырлы. Жансүгіровхалықтың бай фольклорынжинасуға, оныңозықүлгілерінхалықигілігінеайналдыруға, басылыпкітапболыпшығуынаүлкенүлесқосқан. Олардыңозықүлгілерінөзіжазғанмектепоқулықтары мен хрестоматияларынаенгізіп, мектепоқушыларыныңхалықтықтарихынан, өткенөміріненхабардарболуыназерсалған. Жансүгіровәдебиетсынына да араласып, әдебикөркем сын жанрыныңдамуынаатсалысты. ОлА.С.Пушкиннің, М.Ю.Лермонтовтың, Н.А Некрасовтың, М.Горькийдің, Г.Гейне мен В.Гюгоның, Ғ.Тоқайдың, К.Лахутидіңшығармаларынқазақтілінеаударып, қазақәдебиетініңәлемәдебиетіменбайланысынкеңейтті. 1936 жылыА.С.Пушкиннің 100-жылдығына ІлиясЖансүгіров «Евгений Онегин» романынаударыпөзініңкітабынаеңгізген. Бірақсоғысжылдарыол роман басқакісініңатыменшығыпты. Ілияс Ж. ақталғаннанкейіноныңтуыстарысоттасыпсолромандыІлияс Ж. аударғаныңдәлелдеді. Республикадабірнешемектеп, көше, аудан, шаруашылыққа, ТалдықорғанқаласындағыЖетісуМемлекеттікуниверситетінеоныңесіміберілген. Солқаладаақынныңөмірі мен шығармашылығынаарналғанәдеби-мемориалдықмұражайжұмысістейді.

• 
  Слайд 3

  Ілияс Жансүгіров кім?

  Әйгілі Ақын Драматург Жазушы Прозаик

• 
  Слайд 4

  Ілиястың өлеңдері

  «Тілші», «Кедейеркі», «Лениншілжас»,

• 
  Слайд 5

  Ілиястың шығармалары

  «Дала», «Күй», «Күйші», «Құлагер»

• 
  Слайд 6

  Ілиястың поэмалары

  «Жолдастар»

• 
  Слайд 7

  Оның пьесалары

  «Кек», «Турксиб», «Исатай – Махамбет»

• 
  Слайд 8

  Ілиястың Қазақ әдебиетіндегі орны

  ІлиясЖансүгіровқазақәдебиетініңбарлықжанрларындақаламтартып, елеулітуындыларбергенәмбебапдарын. Әсіресеолөзінің аса қуаттысуреткерлікталантын поэзия жанрындакөрсетіп, күлліқазақәдебиетініңмақтанышынаайналғантуындыларберді. Ілиясәдебиеткехалық фольклоры дәстүрінен, аз оқуыменжәнебіршамакештеу - 20-жылдардың басындакелді. Бірақолсолкездіңөзіндехалықөмірінжетікбілетін, қазақтілініңбайлығынтамашамеңгергенбозбалаеді. Өтеқабілеттілігі мен ізденгіштігінің, жігерлілігініңжәнежаңаданқұрылыпжатқанқоғамныңқоңыртөбелортаданшыққанталаптыжастыңоқып, білімалуынажылықабақтанытуыныңарқасында, олбіршамақысқауақыттыңішінде тез жетіліп, аршындапалғаозды. Алматы, Ташкент, Мәскеуоқуорындарындажақсымағынасындағықомағайлықпенбілімалды, өзбетімен де көпоқыды, орысжәнеәлемклассикалықәдебиетінзерттейоқып, үздіктуындыларынорыстіліненқазақшағааударды. Осы аралықтажазуға да төселіп, қоғамдықжұмыстарға, әдебиетісінебелсенеқатысты. Алғашқыжинағы 1928 жылы 34 жасындажарықкөргенІлияс 5-6 жылдыңішіндеқатарынанарындапалғаозып, Абайданкейінгідәуірдің аса көрнектіақынынаайналды. Прозалық, драматургиялықталанттыкесектуындыларынайтпағанда, "Күй", "Күйші", "Құлагер" сияқтыклассикалықшығармалартудырды. Ілияспоэзиясы — ойға - қанат, сезімгенәрберетін, ешқашанескірмейтін, мәңгіжас поэзия. ҚазақтыңАбайданкейінгізамандағы аса дарынды да арындыақыныІлиясЖансүгіровті, әдетте, өзішалқаршабыт, кереметқұштарлықпенкөсілежырлағанАқансерініңҚұлагерінеұқсастырады. Айтты-айтпады, екеуініңдүлдүлдігіндеғанаемес, тағдыр-талайында, қайғылыөлімдерінде де ұқсастық бар. Бәйгеніңалдынбермейтінқасжүйріктергеғанатәннамыскерлікпенжанын сала зымырап бара жатқанКөктұйғындыомыраулап, кеңтыныспенжүйткіпкележатқанҚұлапырақмежеліжер -Жыландысайғаеңкейісте, үстіндегібаланыңтізгінінбосатып, тақымынсәлқымтыпқалуымұңекен, жұлдыздайағажөнеледі. Солсәттеқалтарыстан тап бергенқарақшыкерқұланымаңдайданайбалтаменперіпөтеді де, қайрантұлпарқаражерқақайырылғандайгүрсетіпқұлапқалабереді. Кемелінекеліп, ақындықбәйгесіндеарындапалғашыққаншағындаІлияс та тоталитарлықжүйеніңқұрбаныболып, мұрттайұшты. Әйтсе де әмбебапдарынайналасы 10 жылда проза мен драматургияда, әсіресепоэзиядаәдебиетіміздің алтын қорынажататынайтулытуындыларберіп, артына аса мол көркеммұрақалдырды.