Содержание
-
Т.Рысқұлов атындағы №9 жалпы білім беретін орта мектеп
ЕҢБЕК ЗАҢЫ Орындағандар: Даубаева Ж.К. Мурат Н.Қ. 2016-2017 оқу жыл
-
Қазіргіқазақстандыққұкықсалаларыныңішіндегіеңбекқұкығыбастыорындардыңбірінде, өйткеніолқоғамдықеңбекқатынастарынреттейді.Еңбекқұқығыдепжұмысберушіменжұмысшыныңарасындатуындапғанқатынастардыреттейтінқұқықтықнормаларжиынтығы.Тараптардыңжекееңбекжәнеұжымдыкшарттарнегізіндебелгілібіреңбеккызметінжүзегеасыруыжөніндетуындайтынжұмысберуші мен қызметкерарасындағықатынастареңбекқатынастарыдептанылады.
-
Оларғамыналаржатады:- жұмысқаорналастыруменбайланыстықұқықтыққатынастар.- ұйымдастырушылық – басқарумен байланыстықұқықтыққатынастар.- ұжымдықшарттантуындайтынбайланыстықұқықтыққатынастар.- жұмысшыныкісібидайындаужәнебіліктілігінарттыруменбайланыстықұқықтыққатынастар.- еңбекқорғалуынжәнееңбекзаңдарыныңсақталуыменбайланыстықұқықтыққатынастар.- еңбекдауларынқарауменбайланыстықұқықтыққатынастар.
-
Осы Заң азаматтардың Қазақстан Республикасындағы еңбек бостандығына конституциялық құқығын iске асыру процесiнде туындайтын еңбек қатынастарын реттейдi. I-Тарау. Жалпы ережелер 2004.23.12 N 20-III (бұр. ред. қара); 2006.31.01. № 125-III ҚР Заңдарымен 1-бап өзгертілді 1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгiұғымдар Осы Заңда мынадай ұғымдар пайдаланылады: еңбек - адамдардың өмiрiүшiн қажеттiматериалдық, рухани және басқа да құндылықтар жасауға бағытталған адам қызметi; еңбек қатынастары - тараптардың әдетте жеке еңбек және ұжымдық шарттар негiзiнде белгiлiбiр еңбек қызметiн жүзеге асыруы жөнiнде туындайтын жұмыс берушiмен қызметкер арасындағы қатынастар; жұмыс берушiнiң актiлерi - жұмыс берушiнiң (жұмыс берушiлер өкiлiнiң) шығаратын актiлерi (бұйрықтар, өкiмдер, нұсқаулықтар, iшкiеңбек тәртiбiнiң ережелерi);
-
жеке еңбек шарты - қызметкер мен жұмыс берушiнiң арасында жазбаша нысанда жасалатын екiжақты келiсiм, ол бойынша қызметкер жұмыс берушiнiң актiсiн атқара отырып, белгiлiбiр мамандық, бiлiктiлiк немесе лауазым бойынша жұмысты орындауға мiндеттенедi, ал жұмыс берушiқызметкерге жалақысын және заңдар мен тараптардың келісiмiнде көзделген өзге де ақшалай төлемдердiуақытында және толық көлемiнде төлеуге, еңбек туралы заңдар мен ұжымдық шартта көзделген еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге мiндеттенедi; зиянды (өте зиянды) еңбек жағдайлары - белгiлiбiр өндiрiс факторларының әсер етуiқызметкердiң жұмыс қабiлетiтөмендеуiне немесе ауыруына, не оның ұрпақтарының денсаулығына терiс ықпал етуiне әкеп соғатын еңбек жағдайлары; қауiптi (өте қауiптi) еңбек жағдайлары - белгiлiбiр өндiрiс факторларының әсер етуiеңбектiқорғау ережелерiсақталмаған жағдайда қызметкер денсаулығының кенеттен күрт нашарлауына немесе жарақаттануына, не оның қайтыс болуына әкеп соғатын еңбек жағдайлары; ауыр дене жұмыстары - қызметкердiң ауыр заттарды қолмен көтеруге немесе орнын ауыстыруға байланысты қызметтерiнiң түрлерiне 300 ккал/сағаттан астам күш-қуат жұмсайтын басқа да жұмыстар;
-
демалыс уақыты - қызметкердiң еңбек мiндеттерiн орындаудан бос және оны өз қалауы бойынша пайдалана алатын уақыты; жалақы - еңбек үшiн оның күрделiлiгiне, саны мен сапасына сәйкес төленетiн сыйақы (табыс); бiлiктiлiк разряды - қызметкердiң өзiорындайтын жұмыстарының күрделiлiгiн көрсететiн бiлiктiлiк деңгейi; ұжымдық шарт - еңбек және әлеуметтік-экономикалық мәселелерді реттеу үшін бір немесе бірнеше жұмыс беруші (олардың өкілдері) мен қызметкерлердің бір немесе бірнеше өкілдері арасында жазбаша шарт нысанында жасалған құқықтық акт; iссапар - жұмыс берушiнiң өкiмiбойынша қызметкердiтұрақты жұмыс орнынан тыс жерге еңбек мiндеттерiн орындау үшiн жiберу; өтемақылар - жұмыс режимiмен еңбек жағдайларына, жұмысты орындаған кездегiқызметкерлердiң шеккен шығындарының орнын толтыруға байланысты ақшалай төлемдер;
-
ең төмен жалақы мөлшерi - меншiк нысанына қарамастан, ұйымдарда жалданып жұмыс iстейтiн адамдарға ақшалай төлемдердiң Қазақстан Республикасының Конституциясы кепiлдiк берген ең төмен мөлшерi; жазбаша ескерту (хабарлама) - қызметкердiң немесе жұмыс берушiнiң қол қойылған және тiркелген өтiнiшiне өзге де әдiспен (хабарлама арқылы тапсырысты хатпен, факспен, электронды поштамен, жеделхатпен) берiлген өтiнiшi; жұмыс берушiлердiң өкiлдерi - құрылтай құжаттарының негiзiнде жұмыс берушiнiң немесе жұмыс берушiлер тобының мүдделерiн бiлдiруге уәкiлеттiжеке немесе заңды тұлғалар; қызметкерлердің өкілдері - кәсіптік одақтардың, олардың бірлестіктерінің органдары және (немесе) қызметкерлер уәкілеттік берген, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен құрылған өзге де тұлғалар мен ұйымдар; қызметкер - жұмыс берушiмен еңбек қатынастарында тұратын және жеке еңбек шарты бойынша жұмысты тiкелей орындайтын жеке тұлға;
-
жұмыс беруші - қызметкер еңбек қатынастарында тұратын заңды не жеке тұлға; жұмыс уақыты - қызметкер жұмыс берушiнiң актiлерiмен жеке еңбек шартының талаптарына сәйкес еңбек мiндеттерiн орындайтын уақыт; еңбек мiндеттерi - қызметкер мен жұмыс берушiнiң жеке еңбек және ұжымдық шарттармен байланысты мiндеттемелерi; еңбек стажы - қызметкердiң заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк және өзге де қызметпен айналысушы қызметкер немесе жеке адам ретiнде еңбек мiндеттерiн жүзеге асыруға жұмсаған күнтiзбемен есептелген уақыты; еңбек дауы - еңбек туралы заңдардың қолданылу мәселелерiбойынша бұрын қызметкер (қызметкердiң өкiлi) мен жұмыс берушi (жұмыс берушiнiң өкiлi) арасында реттелмеген жеке еңбек, ұжымдық шарттардың талаптарын орындау туралы қызметкер мен жұмыс берушiнiң арасындағы келiспеушiлiк;
-
еңбек жөнiндегiуәкiлеттiмемлекеттiк орган - еңбек қатынастары саласында өз өкiлеттiгiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асыратын орталық атқарушы орган; еңбек жағдайлары - еңбекке ақы төлеу, оны қорғау мен нормалау жағдайы, жұмыс режимi, мамандықтарды (қызметтердi) қоса атқару мүмкiндiгiмен тәртiбi, техникалық, санитариялық, гигиеналық, өндiрiстiк-тұрмыстық жағдайлар, сондай-ақ жеке еңбек және ұжымдық шарттар тараптарының келісiмiбойынша өзге де жағдайлар. еңбек туралы заңнаманың сақталуын тексеру (бұдан әрі - тексеру) - еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган немесе оның аумақтық бөлімшелері жүзеге асыратын жұмыс берушінің немесе қызметкердің Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасын орындауын тексеру;
-
Жеке еңбекшартыдегенімізжұмыскер мен жұмысберушіарасындажазбашаформадажасалынатынекіжақтыкелісім, ондажұмыскербелгілібір, ішкіеңбектәртібінебағынаотырыпжұмысатқаруғаміндеттенеді, ал жүмысберушіжұмыскергееңбекақыныжәнезаңнамада, өзаракелісімдекөзделгенбасқаақшалайтөлемдердіуақтьшыжәнетолықкөлемдетөлептүруға, жұмысқажағдайжасауғаміндетенеді. Жұмысберушіменкелісімгеотырғанжәнежекееңбекшартыбойыншатікелейжүмысатқаратын, белгілібіржасқатолғанжүмыскербіржағынан, солжүмыскереңбекшартьшжасасқан, оғантшсгіжүмысберетінзаңцынемесежекетүлға — жүмысберуші, екіншіжағынан, солжекееңбекшартыныңжақтарыболыптабылады. Еңбекзаңнамасындажұмысқақабылданатынеңкішіжас 16 жасдепбелгіленген. Орта білімалсанемесежалпыбілімберетіноқуорнынтастапкетсе, 15 жасқажеткенадамата-анасының, қамқоршысыныңкелісіміменжекееңбекшартынаотыраалады. Жастардыөндірістікеңбеккедайындауүшін 14 жасқатолғаноқушыны, сабақтан бос уақытында, ата-анасыныңбіреуінің (қамқоршысының) рұқсатымен, денсаулыққазиянкелтірмейтінжұмысқатартуғаболады. Келісімжазбашаформада (арыз) беріледі. Жеке еңбекшартынакәмелеткетолмағанменбіргеата-ана (қамқоршы) да қолқояды (ЕңбектуралыЗаңның 11 бабы).
-
Жеке еңбекшартыжазбашанысандакеміндеекі дана етілілжасалады. Тараптарқолқойғаннанкейіноныңбірданасықызметкергеберіледі. Жеке еңбекшартыңдамыналаркөрсетілугетиіс: 1) тараптардыңреквизиттері:жұмысберуші - зандытұлғаныңтолықатауыжәнеорналасқанжері, жұмысберуші — зандытұлғаныңқұрылтайкұжаттарыныңмемлекеттіктіркеунөмірі мен уакыты;жұмысберушінің (оныңөкілінің) тегі, есімі, иесініңаты (егержекебасынкуәландыратынқұжаттакөрсетілсе) жәнеқызметі, ал жұмысберуші — жекетұлғаболғанжағдайдаоныңтұрақтытұрғылықтыжерініңмекен-жайы, жекебасынкуәлан-дыратынқұжаттыңатауы, нөмірі, берілгенкуні;қызметкердіңтегі, есімі, әкесініңаты (егержекебасынкуәландыратынқұжаттакөрсетілсе), жекебасынкуәландыратынқұжаттыңатауы, нөмірі, берілгенкуні; әлеуметтікжеке коды-ныңнөмірі (ӘЖК), салықтөлеушініңтіркелунөмірі (СТН);
-
2) еңбекміндеті (белгілібірқызмет, мамандық, кәсіпбойыншажұмыс);3) жекееңбекшартыныңмерзімі;4) еңбекміндеттерінжүзегеасырубасталатынкүн;5) еңбекжағдайларыныңсипаттамалары, қызметкерлергеауырденежұмысыннемесезияндынемесекдуіптіжағдайлардажұмысістегеніүшінберілетінкепіддіктер мен өтемақылар;6) жұмысуақыты мен демалысуакытыныңрежимі;7) еңбеккеақытөлеужәнееңбектіқорғаужағдайлары;8) жұмысберушініңқұқықтары мен міндеттері;9) қызметкердінқұқықтары мен міндеттері;10) жекееңбекшартынөзгерту, бұзужәнеұзартутәртібі;11) өтемақылартөлеу мен кепілдіктер беру тәртібі;12) тараптардыңжауапкершілігікөрсетілугетиіс.
-
52-бап. Жұмыс уақытының есебi 1. Жұмыс берушiқызметкердiң сол жұмыс берушiде нақты жұмыс iстеген жұмыс уақытының есебiн жүзеге асыруға тиiс. 2. Өндiрiс (жұмыс) жағдайлары бойынша қызметкерлердiң белгiлiбiр санаты үшiн белгiленген апта сайынғы жұмыс уақытының сақталуы мүмкiн емес, үздiксiз жұмыс iстейтiн ұйымдарда, жекелеген өндiрiстерде, цехтарда, учаскелерде, бөлiмшелерде және кейбiр жұмыс түрлерiнде есептiкезең iшінде жұмыс уақытының ұзақтығы аптасына осы Заңда белгiленген қалыпты жұмыс сағаттары мерзiмiнен аспауға тиiстiжағдайда жұмыс уақытының жиынтық есебiн жүргiзуге жол берiледi. 3. Жиынтық есеп жағдайында жұмыс уақытының күн сайынғы немесе апта сайынғы ұзақтығы жұмыс күнiнемесе жұмыс аптасы сағаттарының нормасынан артық немесе кем болуы мүмкiн. 4. Есептiкезең ішiндегі жұмыс уақыты сағаттарының жиынтығы осы кезеңдегі сағаттардың нормасына тең болмауы мүмкiн. 5. Жұмыс уақытының жиынтық есебін жасаған кезде қызметкерлердiң осы санаты үшiн белгіленген орташа жұмыс күнiмен жұмыс аптасының ұзақтығы сақталуға тиісті шектегі кезең есепті кезең болып танылады. 6. Жұмыс уақытының жиынтық есебiн қолдану тәртібі жұмыс берушiнiң актілерiмен айқындалады және ұжымдық шартпен белгіленедi.
-
6-тарау. Демалыс уақыты 53-бап. Демалуға және тамақтануға арналған үзiлiс 1. Күнделiктiжұмыс (ауысым) ішінде қызметкерге демалу және тамақтану үшін жинақтап алғанда ұзақтығы бiр сағаттан кем болмайтын үзіліс берілуге тиiс. Бұл үзілiс жұмыс уақытына енгізілмейдiжәне қызметкер оны өз қалауы бойынша пайдаланады. 2. Yзiлiс беру уақыты мен оның ұзақтығы жұмыс берушiнің актілерінде, жеке еңбек, ұжымдық шарттарда белгіленедi. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 3-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара) 3. Өндірiс жағдайлары бойынша үзiлiс беру мүмкін емес жұмыстарда жұмыс беруші қызметкерге жұмыс уақытында демалу мен тамақтану мүмкiндігiн қамтамасыз етуге міндеттi. Мұндай жұмыстардың тiзбесi, демалу және тамақтану тәртібiмен орны қызметкерлер өкілдерінің келісімі бойынша жұмыс берушiнiң актiлерiнде немесе ұжымдық шартта белгiленедi. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 54-бап толықтырылды
-
54-бап. Арнаулы үзілістер Жылдың суық мезгілiнде ашық далада, жылу берілмейтін жабық үй-жайларда жұмыс iстейтін, жүк тиеу-түсіру жұмыстарымен айналысатын қызметкерлерге жылыну және демалу үшін арнаулы үзілістер беріледi. Арнаулы үзілістер жұмыс уақытына қосылады. Бiр жарым жасқа толмаған баласы бар жұмыс iстейтін әйелдерге демалу мен тамақтану үшiн берiлетін үзілістен басқа, баланы тамақтандыру үшiн кемiнде жұмыстың әрбір үш сағаты сайын ұзақтығы отыз минуттан кем болмайтын қосымша үзіліс беріледі. Бiр жарым жасқа толмаған екiнемесе одан да көп баласы болған жағдайда қосымша үзiлiстiң ұзақтығы кемiнде бір сағат болып белгiленедi. Баланы тамақтандыру үшiн берiлетiн үзiлiстер жұмыс уақытына қосылады және ақы төлеуге жатады. 55-бап. Күн сайынғы демалыстың ұзақтығы Жұмыстың бiтуiмен оның келесі күнде (ауысымда) басталуы арасындағы қызметкердің күн сайынғы демалысының ұзақтығы 12 сағаттан кем болмауға тиіс.
-
56-бап. Демалыс күндерi 2005.30.12 № 109-III ҚР Заңымен 1 тармақ толықтырылды 1. Қызметкерлерге демалыс күндерi (апта сайынғы үзіліссіз демалыс уақыты ‚ сондай - ақ осы Заңда көзделген өзге де уақыт) берiледi. 2. Бес күндік жұмыс аптасы жағдайында қызметкерлерге аптасына - екі, ал алты күндiк жұмыс аптасында бiр демалыс күнiберіледi. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 3-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара) 3. Жалпы демалыс күнiжексенбiболып есептеледі. Бес күндік жұмыс аптасы кезiнде екiнші демалыс күні жұмыс берушiнiң актiсімен немесе жұмыс кестесімен белгiленедi. Егер ұжымдық және жеке еңбек шарттарында өзгеше көзделмесе екiдемалыс күнiде қатарынан берiледі. 2005.30.12 № 109-III ҚР Заңымен 3-1- тармақпен толықтырылды 3-1. Мұсылман күнтізбесі бойынша атап өтілетін Құрбан айттың бірінші күні, 7 қаңтар- православиелік Рождество демалыс күндері болып табылады. 4. Мерекелiк күндер жұмыс күндеріне сәйкес келген жағдайда және жұмыс уақытын ұтымды пайдалану мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі демалыс күндерiн басқа жұмыс күндеріне ауыстыруға құқылы. 5. Осы Заңның 59-бабында көздеген жағдайларды қоспағанда, қызметкердiдемалыс күндерінде жұмысқа тартуға оның келiсімімен ғана жол беріледi.
-
57-бап. Yзiлiссiз жұмыс iстейтiн ұйымдардағы демалыс күндерi Өндiрiстiк-техникалық жағдайлары бойынша немесе халыққа үнемiүзілiссiз тұрақты қызмет көрсету қажет болуы себептiдемалыс күндерiжұмысты тоқтату мүмкiн болмайтын ұйымдарда, сондай-ақ үзілiссiз өндiрiс жүргізілетін ұйымдарда жұмыс берушiнің актісiмен бекiтiлген ауысым кестесiне сәйкес, қызметкерлердің әрбiр тобына демалыс күндерiаптаның әртүрлiкүндерінде кезекпен беріліп отырады. 58-бап. Мереке күндеріндегі жұмыс Өндiрiстiк-техникалық жағдайлары бойынша немесе халыққа үзiлiссіз тұрақты қызмет көрсету қажет болуы себептiдемалыс күндері жұмысты тоқтату мүмкiн болмайтын ұйымдарды қоспағанда, Қазақстан Республикасында белгiлеген мереке күндерi жұмыс жүргізілмейді.
-
59-бап. Демалыс күндерiнде жұмысқа тарту Демалыс күндерiнде жұмысқа тартуға мынадай жағдайларда: 1) төтенше жағдайларды немесе дүлей апатты, өндiрiстiк аварияны болғызбау не олардың зардаптарын дереу жою үшiн; 2) жазатайым оқиғаларды, мүлiктiң жойылуын немесе бүлiнуiн болғызбау және оны тергеу үшiн; 3) тұтас алғанда ұйымның немесе оның жеке бөлiмшелерiнiң одан әрiқалыпты жұмыс iстеуiтез орындалуына байланысты болатын шұғыл, алдын ала күтпеген жұмыстарды орындау үшiн жол берiледi.
-
60-бап. Ақы төленетiн жыл сайынғы еңбек демалысы 1. Жеке еңбек шарты бойынша жұмыс iстеушiлерге жұмыс орны (қызметi) мен орташа жалақысы сақтала отырып, ақы төленетiн жыл сайынғы еңбек демалысына кепiлдiк берiледi. 2. Еңбек демалысына ақы төлеу ол басталғанға дейiн күнтiзбелiк үш күннен кешiктiрiлмей жүргiзiледi. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 3-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара) 3. Егер басқа нормативтiк құқықтық актiлерде, жеке еңбек, ұжымдық шарттарда және жұмыс берушiнiң актiлерiнде қызметкерлердiң жекелеген санаттары үшiн көп күн көзделмесе, қызметкерлерге ұзақтығы кемiнде күнтiзбелiк он сегiз күн болатын жыл сайынғы еңбек демалысы берiледi.
-
2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 4-тармақ жаңа редакцияда (бұр. ред. қара) 4. Ақы төленетiн жыл сайынғы қосымша еңбек демалысы еңбек жөнiндегі уәкілеттiмемлекеттiк орган белгілейтiн өндiрiстердiң, жұмыстардың, кәсiптер мен лауазымдардың тiзбесiне сәйкес ауыр дене еңбегiмен еңбек жағдайлары зиянды (өте зиянды) және қауiпті (өте қауiптi) жұмыстарда iстейтiн қызметкерлерге беріледі. Ақы төленетiн жыл сайынғы қосымша демалыста жүрген қызметкердiосы демалыстан керiшақыртуға болмайды. 5. Ақы төленетiн жыл сайынғы еңбек демалысын берудiң талаптары мен тәртiбiжеке еңбек, ұжымдық шарттармен белгiленедi. 6. Қатарынан екiжыл бойы еңбек демалысын бермеуге тыйым салынады.
-
61-бап. Жыл сайынғы еңбек демалысына құқық беретiн жұмыс стажын есептеу және жыл сайынғы еңбек демалысын беру тәртiбi 1. Еңбек демалысы күндерiне дәл келетiн мереке күндерiн есептемегенде, жыл сайынғы еңбек демалыстарының ұзақтығы, қолданылып жүрген жұмыс режимдерiмен кестелерiне қарамастан, күнтiзбелiк күндермен есептеледi. 2. Жыл сайынғы еңбек демалысына құқық беретiн еңбектегiжұмыс стажына: 1) жұмыс жылы iшiнде нақты жұмыс iстеген уақыт; 2) жұмыстан заңсыз босату кезiнде амалсыздан бос жүрген уақыт; 3) емделуде болып, еңбекке уақытша жарамсыздық парағымен расталған уақыт;
-
2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 4) тармақшамен толықтырылды 4) қызметкер шын мәнiнде жұмыс iстемеген, бiрақ белгiленген тәртiппен жұмыс орны (лауазымы) мен жалақысы толық немесе iшiнара сақталған уақыт қосылады. 3. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен алып тасталды (бұр. ред. қара) 4. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен алып тасталды (бұр. ред. қара) 5. Қызметкердiң қалауы бойынша жыл сайынғы еңбек демалысы бөлiнiп берiлуiмүмкiн. 69-бап. Оқу демалысы Бiлiм беру ұйымында оқитын қызметкерлерге емтихандар тапсыру, диплом жобасын (жұмысын) дайындау және қорғау, бiтiрушiлер емтихандарын тапсыру кезеңiнде ақы төленетiн немесе ақы төленбейтiн қосымша демалыс беріледі.
-
7-тарау. Жалақы және еңбекті нормалау 70-бап. Жалақы 1. Жұмыс берушiосы Заңға, жеке еңбек, ұжымдық шарттарға сәйкес қызметкердiң еңбегiне ақы төлеуге мiндеттi. 2. Қызметкерлердiң еңбегiне ақы мерзiмдiк, кесiмдiтүрде немесе еңбекке ақы төлеудiң өзге де жүйелерiбойынша төленедi. Ақы төлеу еңбектiң жеке және/немесе ұжымдық нәтижелерiүшiн жүргізiлуі мүмкiн. 3. Қызметкердiң жалақысы орындалатын жұмыстың саны мен сапасына, күрделiлiгiне қарай белгiленедi. Қызметкерлердiң өндiрiс тиiмдiлiгiмен жұмыс сапасын арттыруға материалдық мүдделiлiгiн күшейту үшiн жыл iшiндегiжұмысының қорытындысы бойынша сыйлық, сыйақы беру жүйесiжәне материалдық көтермелеудiң басқа да нысандары енгiзiлуiмүмкiн. 4. Ұйымдарда еңбекке ақы төлеу жүйесiұжымдық шарттармен немесе жұмыс берушінің актілерімен белгiленедi. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 5-тармақ жаңа редакцияда (бұр. ред. қара) 5. Жұмыс беруші қызметкерлерге қойылатын біліктiлiк талаптары мен жұмыстардың белгiлiбiр түрлерiнiң күрделілігін жұмыстардың және жұмысшылар кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы, басшылар, мамандар мен басқа да қызметшiлер лауазымдарының бiлiктілік анықтамалығы негізінде белгілейдi. Аталған анықтамалықтарды әзірлеу мен оларды қолданудың тәртібін еңбек жөнiндегiуәкiлеттiмемлекеттiк орган айқындайды. Жұмыс берушiорындалатын жұмыстарды белгілiбiр күрделiжұмысқа жатқызуды және қызметкерлерге біліктілік разрядтарын беруді жұмыстардың және жұмысшылар кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығында және басшылар, мамандар мен басқа да қызметшілер лауазымдарының анықтамалығына, сондай-ақ қызметкерлердiң жекелеген санаттары үшін белгiленетін үлгілік бiлiктiлiк талаптарына сәйкес дербес жүргізедi. 71-бап. Жалақының мөлшерi Жалақының мөлшерiн жұмыс берушiдербес белгiлейдiжәне ол Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген ең төмен жалақы мөлшерiнен кем болмауы керек.
-
72-бап. Қызметтердiқоса атқару (қызмет көрсету аймақтарын кеңейту) және жұмыста уақытша болмаған қызметкердiң мiндеттерiн орындау кезiндегiжалақы 1. Белгiлiбiр ұйымда өзiнiң жеке еңбек шартымен келiсiлген негiзгiжұмысымен қатар өзiнiң негiзгiжұмысынан босатылмастан басқа қызмет немесе уақытша болмаған қызметкердiң мiндетiбойынша қосымша жұмысты орындайтын қызметкерлерге қосымша ақы төленедi. 2. Қызметтердiқоса атқарғаны (қызмет көрсету аймақтарын кеңейткенi) немесе жұмыста уақытша болмаған қызметкердiң мiндеттерiн орындағаны үшiн қосымша ақылардың мөлшерiн қызметкермен келісiм бойынша жұмыс берушiбелгiлейдi. 73-бап. Мерзiмнен тыс жұмыстарға, мереке және демалыс күндерiндегiжұмыстарға ақы төлеу. Түнгiуақыттағы еңбекке ақы төлеу 1. Мерзiмнен тыс жұмысқа ақы бiр жарым есе мөлшерiнен кем төленбейдi. 2. Мереке және демалыс күндерiндегiжұмысқа ақы екiеседен төмен болмайтын мөлшерде төленедi. 3. Мереке және демалыс күндерiндегiжұмыстарға төленетiн өтемақы қызметкердiң тiлегiбойынша қосымша демалыс күнiмен ауыстырылуы мүмкiн. 4. Түнгiуақыттағы жұмыстың әрбiр сағатына ақы бiр жарым есе мөлшерiнен кем төленбейдi. 74-бап. Бос тұрып қалған уақытқа ақы төлеу 1. Жұмыстың бос тұрып қалған уақытына ақы төлеудiң тәртiбiмен талаптары жеке еңбек немесе ұжымдық шарттармен белгiленедi. 2. Қызметкердiң кiнәсiнен бос тұрып қалған уақытқа ақы төленбеуге тиiс. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 3-тармақпен толықтырылды 3. Жұмыс берушінiң кінәсінен болған iркiлiс уақытына ақы төлеудiң тәртiбiмен талаптары жеке еңбек шартымен немесе ұжымдық шартпен айқындалады және ол орташа айлық жалақының елу процентінен кем болмайтын мөлшерде белгiленедi.
-
8-тарау. Қызметкерлерге кепілдіктер беру мен өтемақы төлеу 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 80-бап жаңа редакцияда (бұр. ред. қара) 80-бап. Қызметкердiң мемлекеттiк және қоғамдық мiндеттердiорындауы кезiндегiкепiлдiктер Басшы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қызметкердiң жұмыс орнын және лауазымын сақтай отырып, оны мемлекеттік және қоғамдық мiндеттердiорындау уақытына жұмыстан босатады. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 81-бап толықтырылды 81-бап. Жұмыс беруші медициналық тексеруге жiберетiн қызметкерлерге және донорларға арналған кепiлдiктер Мерзiмдiмедициналық тексеруден өту кезiнде жұмыс берушiнiң есебiнен осындай тексеруден өтуге мiндеттiқызметкердiң, сондай-ақ донордың тексерiлетiн және қан құю үшiн қан тапсыратын күндерінде жұмыс орны (қызметi) мен орташа жалақысы сақталады. 2004.23.12 N 20-III ҚР Заңымен 82-бап толықтырылды 82-бап. Бiлiктiлiгiн арттыруға және қайта даярлауға жiберiлетiн қызметкерге арналған кепiлдiктер Жұмыс берушiқызметкердiөндiрiстен қол үзiп, бiлiктiлiгiн арттыруға және қайта даярлауға жiберген кезде оның жұмыс орны (қызметi) мен орташа жалақысы сақталады, сондай-ақ тараптардың келiсiмiне сәйкес басқа да шығындар өтеледi. 83-бап. Қызметтiк iссапарлар кезiндегі өтемақылар Қызметтiк iссапарларға жiберiлетiн қызметкерлерге: 1) iссапарда болған уақыты үшiн тәулiкақылар; 2) тағайындалған жерге барып-қайту жолы бойынша шығындары; 3) тұрғын үй-жай жалдау жөнiндегiшығындары төленедi. 84-бап. Қызметкердiұйыммен бiрге басқа жердегiжұмысқа ауыстыру кезiндегі өтемақылар Қызметкердiұйыммен бiрге басқа жердегiжұмысқа ауыстыру кезiндегiшығындарды өтеудiң тәртiбiмен мөлшерiтараптардың келiсiмiмен белгiленедi. 85-бап. Еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтiк жәрдемақылар тағайындау Еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтiк жәрдемақылар жалпы ауруларға байланысты (жарақат алуға, жүктiлiктiжасанды жолмен бұзуға, карантинге байланысты, туберкулез немесе кәсiптiк ауру себебiнен уақытша басқа жұмысқа ауыстырылған кезде) еңбекке уақытша жарамсыздық жағдайларында және заңдарда белгiленген басқа да жағдайларда тағайындалады. 86-бап. Жүктiлiк және босану бойынша әлеуметтiк жәрдемақылар мен бала асырап алған әйелдерге (еркектерге) әлеуметтiк жәрдемақылар тағайындау Жүктiлiк және босану бойынша әлеуметтiк жәрдемақылар, сондай-ақ тiкелей перзентханадан бала асырап алған әйелдерге (еркектерге) әлеуметтiк жәрдемақылар жүктiлiк пен босану бойынша бүкiл демалысқа немесе бала асырап алған күннен бастап, сәбидiң туған күнiнен елу алты күн өткенге дейiнгiкезең үшiн демалысқа тағайындалады.
-
94-бап. Тәртiптiк жазалар 1. Еңбек тәртiбiн бұзғаны үшiн, яғни қызметкердiң кiнәсiнен оған жүктелген еңбек мiндеттерiнiң орындалмағаны немесе тиiсiнше орындалмағаны үшiн жұмыс берушiтәртiптiк жазалардың мынадай түрлерiн қолдануға: 1) ескерту жасауға; 2) сөгiс беруге; 2-1) қатаң сөгiс беруге; 3) осы Заңның 26-бабының 9)-12) тармақшаларына сәйкес жеке еңбек шартын бұзуға құқылы. 2. Осы Заңда көзделмеген тәртiптiк жазалау шараларын қолдануға жол берiлмейдi.
-
12-тарау. Осы заңның сақталуын бақылау 2006.05.06 № 146-III ҚР Заңымен 102- бап толықтырылды 102-бап. Еңбек туралы заңдардың сақталуын бақылау Осы Заңның және еңбек туралы өзге де нормативтiк құқықтық актiлердiң сақталуын бақылауды Қазақстан Республикасының Үкiметiбекiткен Ережеге сәйкес еңбек жөнiндегiуәкiлеттiмемлекеттiк органның мемлекеттiк еңбек инспекторлары жүзеге асырады. Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы қатысушыларының осы Заңды және еңбек туралы өзге де нормативтік құқықтық актілерді сақтауын - бақылауды Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның мемлекеттік еңбек инспекторлары жүзеге асырады.
-
109-бап. Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасы бұзылғаны үшін жауаптылық Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасының бұзылуына кiнәлiтұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылықта болады. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев
Нет комментариев для данной презентации
Помогите другим пользователям — будьте первым, кто поделится своим мнением об этой презентации.