Содержание
-
Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті Студенттің өзіндік жұмысы Мамандығы: жалпы медицинаКурс: 5Тақырыбы: Омыртқалардын және жұлының зақымдануларын анықтау және жеделжәрдем көрсету алгоритмі Орындау әдісі: презентация Орындаған:Серікқызы Р. Тексерген: Каниева К.Н. Группа 515Б Ақтөбе 2016ж
-
Омыртқа жотасының зақымдалуы Омыртқа мен жұлынның ашық зақымдануын терінің жыртылуына, ал оның іштейзақымдануын терінің бүтіндігіне қарай анықтайды. Омыртқа ашық зақымданып, омыртқа түтігінің тұтастығы бұзылса, тесіпөткен жарақат болғаны.Омыртқа түтігінің тұтастығы бұзылмаған ашық зақымдануы, тесіпөтпеген зақымдану депатайды.
-
-
Омыртқа жотасының зақымдалуының жіктелуі: I. Асқынуына байланысты(жұлын және оның түбіршелерінң зақымдалуы ).+ Асқынған Асқынбаған Жарақат механизмінің сипатынақарай Бүккіш Жазғыш Вертикальды(атылған ) Флексионды –ротациялы II. Компрессиялық сынық Компрессия дәрежелері — I д – компрессия омыртқа денесінің биіктігінің 1/3 не дейін II.д- компрессия 1/3 ден 1/2ге дейін IIIд — компрессия 1/2 жоғары III. Атылған сынықтар
-
Омыртқа жотасының зақымдалуының жіктелуі: I. Асқынуына байланысты(жұлын және оның түбіршелерінң зақымдалуы ).+ Асқынған Асқынбаған Жарақат механизмінің сипатынақарай Бүккіш Жазғыш Вертикальды(атылған ) Флексионды –ротациялы II. Компрессиялық сынық Компрессия дәрежелері — I д – компрессия омыртқа денесінің биіктігінің 1/3 не дейін II.д- компрессия 1/3 ден 1/2ге дейін IIIд — компрессия 1/2 жоғары III. Атылған сынықтар
-
IV. Орналасуынабайланыстымойынбөлімі+ С1 омыртқасының доғасының сынығы –Джеферсонсынығы С2 омыртқасының доғасының сынығы –хэнгмансынығы («асылған » сынық — рис.2,б); С2 омыртқасының тісінің сынығы (рис.2,в) – 1 тип –тістің жиектісынығы 2 тип – тістің негізінің сынығы 3 тип – тістің негізінің және денесінің сынығы. Кеудебөлімі Бел бөлімі Сегізкөз Құйымшақ V. Орналасуынабайланысты денесінің сынығы. денесінің жиектісынығы сүйір өсіндісінің сынығы көлденең өсіндісінің сынығы доғалардың сынығы омыртқа аралық дисктердің зақвмдануы спондилолистез.
-
IV. Орналасуынабайланыстымойынбөлімі+ С1 омыртқасының доғасының сынығы –Джеферсонсынығы С2 омыртқасының доғасының сынығы –хэнгмансынығы («асылған » сынық — рис.2,б); С2 омыртқасының тісінің сынығы (рис.2,в) – 1 тип –тістің жиектісынығы 2 тип – тістің негізінің сынығы 3 тип – тістің негізінің және денесінің сынығы. Кеудебөлімі Бел бөлімі Сегізкөз Құйымшақ V. Орналасуынабайланысты денесінің сынығы. денесінің жиектісынығы сүйір өсіндісінің сынығы көлденең өсіндісінің сынығы доғалардың сынығы омыртқа аралық дисктердің зақвмдануы спондилолистез.
-
Асқынған және асқынбаған сынықтарды ажыратамыз. ----****Асқынбаған сынықтар кезіндежұлын мен оның түбіршелерінің зақымдалмай , тек омыртқалард мен байланыстырушыаппараттың зақымдануы болады. ****Ал асқынған сынықтар кезінденеврологиялық бұзылыстар болады.+ *****Тұрақты зақымдану біртірекқұрылымын ғана зақымдайды.Оларға денесінің жиектісынығы, тұйықтаушы пластина сынығы, омыртқа денесінің сына тәрізді компрессиясыжатады.+ *****Тұрақсыз зақымдану екінемесеодан да көп тірекқұрылымының зақымдануымен ерекшеленеді. Бұл өте ауыржарақаттар, осы кездежұлын мен оның түбіршелерінің зақымдануы және омыртқалардың ығысуы менбасылуыболады. Тұрақсызға сынықтар және сынықты шығулар, омыртқаның сына тәрізді деформациясы, флексионды –ротациялысынықтар жатады
-
«Атылған сынықтар » омыртқаның бүгу, жазуқимылын жасамаған кездегіосьтікжүктемеде пайдаболады. Мұндай сынықтар тұрақты және тұрақчсыз да болады. ОМЫРТҚА СЫНЫҒЫ : А — 1/3 ДЕНЕСІНІҢ КОМПРЕССИЯСЫ ; Б —ЖИЕКТІ, (ТҰРАҚТЫ); В — С КОМПРЕССИЯ
-
Асқынған сынық
-
УКП AO / ASIF Халықаралық жіктелуібойыншаомыртқа сынықтарын келесідейжіктейді А типі – омыртқа денесінің компрессиялысынығы, Втипі – алдыңғы артқы комплекстердің зақымдануы, С типі –ротациялыалдыңғы артқы комплекстердің зақымдануы.
-
Омыртқаның мойынбөлімінің анатомиялық құрылымының ерекшелігінебайланыстыөзіндік жіктелуі бар, ал төменгі сегмент зақымдануы тұрақсыз және с типті УКП БОЙЫНША ОМЫРТҚА СЫНЫҒЫНЫҢ ТИПТЕРІ : А — КОМПРЕССИЯЛЫ (ТИП А); Б — ГИПЕРФЛЕКСИОНДЫ (ТИП В); В — ГИПЕРЭКСТЕНЗИОНДЫ (ТИП В); Г — РОТАЦИЯЛЫ (ТИП С).
-
Омыртқаның мойынбөлімінің анатомиялық құрылымының ерекшелігінебайланыстыөзіндік жіктелуі бар, ал төменгі сегмент зақымдануы тұрақсыз және с типті УКП БОЙЫНША ОМЫРТҚА СЫНЫҒЫНЫҢ ТИПТЕРІ : А — КОМПРЕССИЯЛЫ (ТИП А); Б — ГИПЕРФЛЕКСИОНДЫ (ТИП В); В — ГИПЕРЭКСТЕНЗИОНДЫ (ТИП В); Г — РОТАЦИЯЛЫ (ТИП С).
-
Омыртқа денесінің асқынбаған зақымдануы Диагностикасы. Жарақаттан кейінгіертекездегішағымдары зақымдану орнындаауырсыну. Ауырсынуинтенсивтілігінауқастың жалпыжағдайына, жұмсақ тіндердің зақымдануына және сүйектің зақымдану ауырлығына байланыстыболады. Биіктенқұлаған кездеомыртқалардың сынығы табанжәне тізе- сирақ буындарының сынығымен біргеболады, және аяқтағы ауырсынуөте қатты болады, сондықтан омыртқа зақымдануын анықтау қиынға түседі.Сондықтан ең біріншіанамнездітолық жинап, зақымдану механизмінтүсініп, клиникалық тексерудідұрыс жүргізу керек.
-
Науқас денесіндегіқанталау мен сырықтар жарақат механизміменкүшуін анықтауға ынғайлы болады. Мойынбөлімінің сынығы мен сынықты шығуы кезінденауқастар мәжбүрлі жағдайда болады. Арқаны қарағанда физиологиялық иілімдергекөніл аударукерек. Шынайыбүкірлік кейдекездеседі, бел лордозының жазылуы мен кифоздың айқындылығы жиікездеседі. Сколиоздық деформация да кездесуімүмкін. Бұлшықеттері жақсы дамыған науқастарда « божжы симптомы » –зақымданған омыртқалардың сүйір өсіндісінің екіжанынанкеудеұзын бұлшықетінің тартылуыбайқалады Пальпациялағанда сүйір өсінділер зақымданған аймақта ауырсынады. Науқасты қарағанда, оған аз қозғалу керек, яғни егернауқас носилкадажатқан болса, пальпациянықолда науқас астынанөткізіп жасаукерек
-
Омыртқа денесінің сынығы мен көлденең өсінділер сынығын және жұмсақ тіндердің зақымдануларының салыстырмалыдиагностикасындаарқасына жатақан науқастың екіаяғын жоғары көтеріп, сүйір өсінділеріне пальпация жасайды, бұл (Силин симптомы).Байламдардың созылуы мен көлденең өсінділер сынығында ауырсыну аз, ал омыртқа денесі, доғасы, сүйір өсіндісі сынығында ауырсынукүшееді.Бұл симптом омыртқа сынығының кешдиагностикасындаерекшемәні бар.
-
Ауырсынуменқатар сынған омыртқаның сүйір өсіндісі артқа шығып тұрады немесетүсіп кетеді, және сүйір аралық кеңістік алшақтайды.+ Бел омыртқалары сынғанда ауырсынуіште, алдынғы ішастарқабырғасының бұлшықеттері қатаяды. Бұл ішастарартылық гематоманың барынкөрсетеді.Сәулелі өрім мен шекаралық симпатикалық бағанның гематомаментітіркенуікезіндепсевдоабдоминальды синдром пайдаболады, , клиникасында «өткір іш », сондықтан да диагностикалық лапароскопия мен лапаротомия жасалады.
-
Диагностика критерилері: Омыртқа жарақатын мынабелгілерменкүмәнданамыз: 1) локальдыауырсыну 2) жергіліктібұлшық етригидтілігі 3) сүйек контурының бұзылуы 4) омыртқа деформациясы 5) крепитация 6) тырысулар Пальпацияныжәбірленушінің қозғалысынсыз жасаукерек.
-
Жұлын жарақатының клиникалық формаларыжұлынның зақымдалу сипаты мен оның айналасындағы қабаттар менқұрылымдарының зақымдануымен негізделген. Біріншікритерийібойыншабөлінеді. 1. Жұлын шайқалуы 2. Жұлын соғылуы 3. Жұлынның жарқаттық қысылуы (алдыңғы,артқы,ішкі) Біріншікритерийібойынша 1. Ашық арқа жарақаты 2. Жабық арқа жарақаты Егержаралық зақымдалу қапшықтың дуральдықабатын қосса ондажарақатты енгенжұлын ми зақымы ретіндежіктейді. 3 негізгітопқа бөлінеді: 1.Жұлын қызметінің бұзылуынсыз омыртқа зақымдалуы 2.Жұлын өткізгіштігінің бұзылуымен омыртқа зақымдалуы 3.Омыртқа зақымданусыз жұлынның жабық жарақаты.
-
Жұлын жарақаты
-
Жұлын жарақаттарының бөлінуі Морфофункциональдысипаттамасыбойынша: 1) Шайқалу 2) Соғылу 3) Қысылу 4) Толық анатомиялық үзіліс Зақымдалу дәрежесі бойынша: 1) Мойынбөлігі 2) Кеудебөлігі 3) Бел бөлігі 4) Сегізкөз бөлігі Жарақаттаушы снарядтың түріне қарай: 1) пышақпен 2) оқпен 3) жарықшақтармен және т.б. Жараланутүрі бойынша 1.тесіп өткен 2.тұйық 3.жанамалы(тангенциальды) Жұлын өзегі мен жара өзегінің траекториясынақатынасы бойынша 1) Енген 2) Енбеген 3) Паравертебральды
-
Жұлын шайқалуы ( өткінші жарақаттық салдану) Жұлынның морфологиялық бірнешесегментінің ісігіменжәне уақытша ишемиясыменсипатталады. Жарақаттанудан 6 сағаттан кейін, толық салданудың клиникалық көрінісі дамиды,ал 24-48 сағаттан кейінтолық жазылуболады. Жұлын контузиясы. Жұлынның соғылуы, мидың жұмсаруы мен бұзылу ошақтарының қайтымды және қайтымсыз морфологиялық өзгерістерімен біргесипатталады. Ісінужарақаттан соң 1 сағаттан кейінсұр заттың орталық бөлігінен және 8 сағатқа жуық уақыттан кейінақ заттың сыртқы бетіне жетеді.Сұр затта басталып,жұлында аяқталатын микроциркуляцияконтузияданкейінбірнешесағаттан соң тоқтайды.Геморрагиялық инфарктың себебітамырлардың спазмы, стазы, микротромбтарболыпсаналады.
-
Мидың жиізақымдалуынан өткізгіштік функциясының жиібұзылыстары немесежоғалуы болады. Өткізгіштің бөліктік зақымдану синдромы аяқтың парезі, параличі, гипотониямен, арефлексиямен, сезімталдылықтың, жамбасмүшелерінің қызметінің бұзылуымен көрінеді. Өткізгіштік функциясының бөліктік сақталуын зақымдалған деңгейден төмен сезімталдықтың ,қозғалыс дәрежесінің болуыдәлелдейді. Жұлын өткізгіштігінің толық бұзылу синдромы клиникадабұлшықеттерінің салдануы гипотониямен,арефлексиямен,зақымдалған деңгейден өткізгіштік типібойыншасезімталдықтың толық болмауыменнемесемидың қысылуы мен жамбасағзаларының қызметінің ауырбұзылыстарымен көрінеді. Жұлындық шок бұл орталық және сопақша ми жағынан супраспинальдық әсерден айырылғанда, жұлынның жарақаттық тітіркенуәсерінен пайдаболады. Альфа-мотонейрондықозғыштықтың өшу кезеңі айларға созылуымүмкін. Клиникадажұлынның толық көлденең зақымдалуымен көрінеді. Жұлын қызметі бірнешетәулік пен аптаданкейін біртіндепқалпына келеді.
-
Жұлын үзілісі 2 түрде кездеседі: 1) анатомиялық үзіліс-макроскопиялық көріністе жұлын аяқшаларының ажырауыменжәне диастаздың түзілуі. 2) аксональдыүзіліс-мидың сыртқы бүтіндігі сақталған кезде аксондардың ыдырауыжәне анатомиялық бүтіндіктің бұзылуы. Ұзақ уақыт жұлынның қысылуы ишемиямен,кейін нерв өткізгіштігінің өлуімен жүреді. Клиникалық белгілеріжарақат алукезінде(жеделқысылу),оданбірнешесағат өткен соң(ертеқысылу)немесебірнешеайларжәне жылданкейін(кешқысылу)пайдаболуымүмкін. Жеделқысылу омыртқаның сүйектік жиегіменнемесеоның сынықтарымен,дискінің түсуімен шақырылады. Жұлынның ертеқысылуы қабықтық немесе ми ішілікгематоманың (біртіндепдамиды) түзілуінің салдарынанболмасасүйек сынықтарының екіншілікығысуынан (тез дамиды) болады. Жұлынның кешқысылуы- тыртықты-спайкалы үрдістің және екіншілікжұлынды қан айналымының бұзылысының нәтижесі.
-
Жұлынның қысылуы бағытталады: 1) Артынаналдына (қанмен қапталған сарыбайламның үзілуі, омыртқа доғасының жарықшақтары) 2) Алдынанартқа (омыртқа денесінің сүйектік жарықшақтары, омыртқа аралық диск) 3) Ішінен (ми затының жұмсаруы немесеқан құйылуымен дамыған ісік, миішілік гематома) Жұлын қысылуының даму дәрежесі толық және бөліктік болыпбөлінеді. Омыртқаның немесежұлынның ашық жарақатын мидың жарақаттану деңгейін, зақымдаушы қару түріне, мидың қатты қабығының бүтіндігіне байланыстыбөледі.
-
-
Ауруханаға дейінгікөмек. омыртқа зақымданған болса, оған қозғау қимылдары әсіресе бүгу кезіндеомыртқалар орнынанығысуы немесежұлын зақымдануы болады. Мұндай науқастар арнайыносилкада, щитпен, қолтықасты конструкцияда, ортопедиялық матрацпентасымалданукерек. Мойынбөлімі арнайыортезбенбекітілукерек.
-
Ауруханаға дейінгікөмек.
-
Ауруханаға дейінгікөмек. ОМЫРТҚАНЫҢ МОЙЫН БӨЛІМІНІҢ ІШКІ ФИКСАЦИЯСЫ: А — ТОРАКОКРАНИАЛЬДЫ ТАНҒЫШ, Б — ТРАКЦИОННДЫ ОРТЕЗ; В —ҚАТТЫ ОРТЕЗ, Г — ҚАТҚЫЛ ОРТЕЗ
-
Ауруханаға дейінгікөмек. ОМЫРТҚАНЫҢ МОЙЫН БӨЛІМІНІҢ ІШКІ ФИКСАЦИЯСЫ: А — ТОРАКОКРАНИАЛЬДЫ ТАНҒЫШ, Б — ТРАКЦИОННДЫ ОРТЕЗ; В —ҚАТТЫ ОРТЕЗ, Г — ҚАТҚЫЛ ОРТЕЗ
-
Жұлынның зақымдануынсыз омыртқа жарақаты Шұғыл жәрдем - Баралгин 5 мл көк тамырға немесебұлшық етке - кеторолак 30 мг-1,0 көк тамырға немесебұлшық етке - наркоз аппаратының маскасымен 2:1 қатынасымен азот тотығын оттегімен беру - мойынжағасы (омыртқаның зақымдану деңгейіне байланыссыз) зембілгезардапшегушініақырын жатқызу (оны 3-5 адамжасайды: біреуінауқастың иегі мен шүйдесінен ұстап тұрып омыртқасын шамалыжазылукүйінде ұстайды, екіншісіоның тобығынан ұстап әлсін тракцияжасайды, үшіншісі науқастың саны мен иығынан ұстап, омыртқаны ақырын қайырған күйде жатқызады) - Травматикалық немесенейрохирургиялық бөлімшеге жеткізу Жұлынның зақымдануы мен омыртқа жарақаты - қосарланған жарақаттарды (күштемелі пневмоторакс, пневмоторакс, құрсақ қуысы мүшелерінің жарақаты, сыртқы және ішкіқан кетулер) жою
-
Ауруханаға дейінгіжұлын және омыртқа жарақаттарында медициналық жедел-жәрдем көрсету алгоритмі: Негізгіпринциптері: -өмірге қауіпті зақымдануларды емдеу,тынысжолдарының бос өткізгіштерін қалпына келтіру,алжітітынысжетіспеушілігінде-өкпені жасандыжелдендіру -қандай жағдай болмасынзардапшегушініотырғызбау қажет; өйткені шеткіқан тамырларындағы қанның депонирленуіжәне ауысуынабайланыстынемесесоның әсрінен спинальды шок жағдайында коллапс дамуымүмкін. -Ауырсыздандыру,иммобилизация,перифериялық тамырлардың тонусынұстап тұру,метилпреднизолонмен ертеглюкокортикоидты терапия.
-
Негізгідәрі-дәрмектер тізімі: 1. преднизолон 25 мг\мл ампула 2. диазепам 10 мг\2 мл ампула 3. декстран 400 мл;флакон 4. кеторолак 1 мл \30 мг ампула 5. натрий оксибутираты 20% 5 мл ампула Қосымша дәрі-дәрмектер тізімі: 1. Эпинефрин 0,18% 1 мл амп 2. Норадреналин 0,2% -1,0 амп 3. Мезатон 1% -1,0 амп 4. Декстран 200,0 5. Полииондыертінділер (дисоль,трисоль).
-
-
Пайдаланылған әдебиеттер
1. «Болезни нервной системы» /Руководство для врачей /Под редакцией Н.Н. Яхно, Д.Р. Штульмана - 3-е издание, 2003г. 2. В.А. Михайлович, А.Г. Мирошниченко. Руководство для врачей скорой медицинской помощи. 2001г. 3. Рекомендации по оказанию скорой медицинской помощи в РФ / 2-е издание, под редакцией проф. А.Г. Мирошниченко, проф. В.В. Руксина. 2006 г. 4. Биртанов Е.А., Новиков С.В., Акшалова Д.З. Разработка клинических руководств и протоколов диагностики и лечения с учетом современных требования. Методические рекомендации. Алматы, 2006, 44 с. 5. Приказ Министра Здравоохранения Республики Казахстан от 22 декабря 2004 года № 883 «Об утверждении Списка основных (жизненно важных) лекарственных средств». 6. Приказ Министра Здравоохранения Республики Казахстан от 30 ноября 2005 года № 542 «О внесении изменений и дополнений в приказ МЗ РК от 7 декабря 2004 года № 854 «Об утверждении Инструкции по формированию Списка основных (жизненно важных) лекарственных средств».
Нет комментариев для данной презентации
Помогите другим пользователям — будьте первым, кто поделится своим мнением об этой презентации.