Содержание
-
Тақырыбы: Білек жарақаттары Орындаған:Қанапиева Ж.Т. Тобы: 11-404-1 Тексерген: Жақсыбаев М. . Кафедра: Травматология
-
Жоспары: І. білек сүйектерінің қалыпты анатомиясы ІІ. білектің шығуы. Сынуы, жарақаттары. Клиникасы, диагностикасы. ІІІ. Білек жарақаттарын емдеу жолдары.
-
-
-
-
-
-
-
-
Білексүйектерінің сынықтары. Білексүйектерінің сынықтары жабық зақымдардың 11,5-тен 30,5-ке дейінжалпысанынқұрайды және ауыржәне күрделі сынықтарға жатады. Анатомо-биомеханикалық ерекшеліктер. Дистальдыжәне проксимальдыбөліктерінде білектітұзуші шыбық пен шынтақ сүйектерінің өрімдері соған сәйкес шыбық-білезік және шынтақ буындардың құрамына кіреді. Бұл сүйектер бойындасүйекаралық мембранаменбіріккен, солардың тартылуыарқылы диафиз сынығы кезіндегісүйектер ығысуының жақындауы болады, бұл басқа сегменттердің диафизсынықтарында болмайды. Бұл деформациялардышектеуқиындықтары жиіоперативтікөрсеткіштерге себепболады. Жақын орналасқан сүйектер арасындағы тығыз байланыссолбірсынықтың бұрыш не ұзындық бойыншаығысуы басқа бірсүйектің сынуынанемесешығуына алыпкелуіментүсіндіріледі. Білексүйектері диафизінің сынықтарында бұлшықеттің созылуыменбайланысқан екіншілікығысу зақымдалу деңгейіне байланысты
-
Әртүрлі деңгейдегі сынықтар кезіндегісынған сынықтарды ығыстыратын білекбұлшықеттері: 1 – иықтың екібастыбұлшықеті 2 – қысқа супинатор 3 және 4 – дөңгелек және квадратты пронаторлар; білексүйектерінің сынық деңгейіндегі жоғарғы үштен бірбөлігінде (I), ортаңғы (II), төменгі (III).
-
Сынған шынтақ өсіндісінің проксимальдыығысуының дәрежесі дистальдыжақта үшбасты бұлшықетпен бекінгеншынтақ өсіндісін қамтитын сіңір талшықтарының зақымдалуына байланысты. Егер осы тығыз дәнекер тіндітүзіліс сынық деңгейінде бұзылса, ондаүшбасты бұлшықет әсерінен шынтақ өсіндісінің фрагменті 5 мм-гежәне оданартық проксимальдыығысады, егербұзылмаса – айқын ығысу болмайды. Білексүйектері шынтақ буынындағы бүккіш-жазғыш қозғалыстарға, соныменқатар білезіктің жазғыш, бүйір және ротациялық «пронация-супинациялық) қозғалыстарына қатысады.Білексүйектерінің сынықтарын емдегенкездешыбық сүйектің қалыпты қисаюын қоса, сүйектердің дұрыс орналасуы мен ұзындығын қалпына келтіругеміндеттітүрде назараударукерек.
-
Жіктелуі. Білексүйектерінің зақымдалуы. Шығу -1. Білектің қос сүйегінің: Артқа; Алға; Сыртқа; Ішке; Ыдыраған; Шыбық сүйектің: Алға; Артқа; Сыртқа; Шынтақ сүйектің. Сыну . 1. Проксимальдыбөлік. шынтақ өсіндісінің; шыбық сүйектің басы мен мойнының; шынтақ сүйектің тәжді өсіндісінің сынуы; Диафиз : Қос білексүйектерінің сынығы Монтеджизақымдалуы – шынтақ сүйек диафизінің шыбық сүйек басының шығуымен қатарласқан сынығы. Дистальдыбөлік: типтіорындағы шыбық сүйек сынығы. бүккіш – Смит сынығы жазғыш – Колес сынығы ығысусыз
-
Білекшығулары. Шынтақ буынындағы сынықтар жиілігібойыншаекіншіорындыаладыжәне көбінесе жастардакездесіп, барлық шығулардың 18-27%-ін құрайды. Анатомо-биомеханикалық ерекшеліктері: Шынтақ буыныиық сүйегінің дистальдыбуындық беткейінен, шынтақ пен шыбық сүйектерінің проксимальдыбуындық беткейіненқұралған және жалпыкапсулаға бекінген3 буынретіндеқарастырылуы мүмкін. Бүккіш-жазғыш қозғалыстар иық сүйегіне қатысты білексүйектерінің қозғалыстарымен жүзеге асады, ротациялық қозғалыстар шыбық сүйегінің басының айналуменжүзеге асады. Білектің алдыңғы-артқы ығысуы алдынан – шынтақ сүйектің тәжді өсіндісімен, артынан – шынтақ өсіндісімен шектелген, сондықтан білектің артқы шығуында тәжді өсіндісінің сынуы, ал алдыңғы шығуда – шынтақ өсіндісінің сынуыболуымүмкін. Буынның бүйірлік тұрақтануы шынтақ пен шыбықтың коллатеральдыбайламдарыменқамтамасыз етіледі. Шыбық сүйегінің басы шынтақ сүйекке сақина тәрізді байламменқозғалмалы бекінген. Диагностика үшін маңызды сыртқы сүйек ориентирлеріиық сүйектің қос төмпешіктері мен шынтақ өсіндісінің жоғарғы шыңы болыптабылады. Жазылған білеккезіндебарлық үш нүктелер біртүзу сызықта – Гюнтер сызығында жатады, ал 90 градусқа бүккен кездетеңқабырғалы Гюнтер үшбұрышын құрайды.
-
Жіктелуі: Өте жиібілектің қос сүйегінің шығуы кездеседі. Шыбық сүйегінің жекеленгеншығуы ересектердесирекболады. Бағыты бойыншабілектің қос сүйегінің шығуын: 1)артқы және 2)алдыңғы шығулар депбөледі. Білектің қос сүйегін шығуы: а) артқы б) алдыңғы
-
Білектің қос сүйегінің барлық шығуларының 90% жағдайында артқы шығуды жиіайтады. Білектің алдыңғы шығуы сиреккездеседі, бірақ мұнда жиітамырлар мен нервтерзақымдалады. Артқы шығудың пайда болу механизмі – шынтақ буынының тымжазылукезіндегіқұлауы. Алдыңғы шығу бүгілген шынтаққа ұрған кездежәне шынтақ өсіндісінің алдыға қарай ығысуы кезіндеболады.
-
Диагностика. Зақымдалғаннан кейінжеделбуынаймағында қатты ауырсынужәне білектің белсендіқозғалыстарының мүмкіндігі болмайды. Буынаймағы көлемді ұлғайған, ауырсынады. Қол мәжбүрлі жағдайда болады. Артқы шығу жағдайларында білек 90 градусқа бүгілген, алдынанқараған кезде – саужақпен салыстырғанда қысқарған болыпкеледі. шынтақ өсіндісі жоғары және айдаршықтар сызығының артындаорналасқан (Гюнтер сызығы). Шынтақ бүгуінде иық эпифизісипапсезіледі. Алдыңғы шығу кезіндебілекжазылған, қараған кездеолсозылған, ал иық қысқарған болыпкөрінеді. Шынтақ өсіндісі буынның артқы беткейіндеанықталмайды.Кейдеиық сүйегінде шынтақ өсіндісі ойығын сипапсезугеболады. Қосалқы болыпшеткінервтер(әсіресе шынтақтық) мен иық артериясының зақымдалуы табылады. бұл зақымдалулар көбінесе алдыңғы шығуларда кездеседі. Сондықтан шеткіқанайналым мен неврологиялық бұзылыстарға дұрыс баға беру шығуды түзетудің алдында және түзетуден кейінқажет болыптабылады. Білектің артқы шығуы жиітәжді өсіндінің сынкыменқатар жүреді.Алдыңғы шығу үшбасты бұлшықет сіңірінің тартылуыменқатар жүруі мүмкін.
-
Радиологиялық зертеу шығуды түзетудің алдындажәне түзетуден кейін де қажетті. Тура және бүйір проекцядағы рентгенография нақты диагностика үшін жеткілікті. Олшығумен қатар жүретін сүйек зақымдалуларын анықтауға мүмкіндік береді.
-
Емі. Шығуды түзету шеткі нерв пен тамырлардызақымдау қаупі бар болғандықтан шұғыл жағдайларда ғана жүргізеді. Түзету кезіндегіжансыздандырудың қолайлы түрі – бұлшықетті максимальдыжазумақсатына бағытталған наркоз. Білектің артқы шығуын түзет үшін науқасты арқасына жатқызады.Қол иық буынындаәкетілген және шынтақ буынындажазылған немесесәл бүгілген.Білектітымжазыпкерегіжоқ. Хирург бірмезеттенауқастың иығын алдынанартқа қарай басыпжәне шынтақ өсіндісін алдыға қарай итеріп бас бармағын шынтақ өсіндісіне қояды. бұл кездекөмекші білектің бүгуіне және ұзындығына байланыстыкүш түсіруді анықтайды . Түзетуден кейіншынтақ буындыөткір бұрышта бүгулі қалпымен 7 күнге артқы гипстық лонгетамен иммобилизация жасайды (егер аса бүгу шеткіқанайналудың бұзылуын шақырса тікбұрышта жасайды). ЕДШ тағайындайды (басындабаяурежимде, 10-шы күннен бастапделсендірежимгекөшеді). Еңбекке жарамдылық 20-30 күннен кейінтұрақталады.
-
Білектің қос сүйегінің артқы шығуын түзету.
-
Білектің алдыңғы шығуын түзетуді түзетілген қолдың қалпынан бастайды.Көмекші қолдың ұзындығы бойыншабілезік пен білектакциясынжүргізе отыра оны біртіндепбүгеді, солмезетте хирург бас бармағын иық сүйегінің соңғы буынынақойып, бірмезеттеқалған саусақтарымен білектіартқа және дистальдыжүргізе отыраиық сүйегін алдыға және проксимальдыкөтереді. Шығуды түзетудің алдындажәне кейінміндеттітүрде рентгенологиялық бақылау жүргізеді.Түрді өзгерту әдісін де қолданады . Түзетуден кейінкөмекші білектітұйық бұрышқа дейінжазады. Осы қалыпта қолды супинацияланған білеккүйінде артқы гипстіклонгетамен 7 күнге бекиді. Ары қарай жүргізілетін ем артқы шығуда жүргізілетін емгеұқсас. Білектің қос сүйегінің алдыңғы шығуын түзету.
-
Қолмен түзету қолайсыз болса, түзетуді оперативтіәдіспен түзетуге болады. Бірақ оперативтіәдісті егербуынайналасындаоссификацияболмасағана жасайды; егеролболса(түзетілмеген шығуда оссификация 2 аптаданкейінпайдаболады), шынтақ буынының артродезіннемесеартропластикасынжүргізу керек. Шыбық сүйегінің жекеленгеншығуын түзетуге келмейді(үзілген сақина тәрізді байламның интерпозициясыүшін), ал түзетуден кейін – бекітуқиынға соғады. Бұл жағдайда оперативті ем көрсетілген: түзетуге келмейтіншығуда – сақина тәрізді байламның пластикасынжүргізу арқылы ашық түзету, рецидивтеушішығу кезінде – шыбық сүйектің басыншынтақ сүйекке 3 аптаға спицаментеріарқылы бекітугеболады.
-
Асқынулар қантамырлар мен нервтердің зақымдалуымен, соныменқатар шығуды түзеткеннен кейіндұрыс емдемеуменбайланыстыболуымүмкін. Шынтақ буынының ұзақ иммобилизациясы (3 аптаданжоғары) оның тұрақты контрактурасынаалыпкеледі. Әсіресе жылытупроцедураларын(физиотерапиялық) тағайындау қолайсыз.Олжылдамоссификацияға және шынтақ буынындағы қозғалыстың шектелуінеалыпкеледі. Шынтақ буынының зақымдалу кезіндефизиотерапиялық жылытупроцедураларынтағайындау қарсы көрсетілген.
-
Білексүйектерінің проксимальдыбөлігіндегі сынықтар. 1.1. Шынтақ өсіндісінің сынықтары. Жіктелуі. Көлденең немесеқиғаш көлденең сызықпен сынған шынтақ өсіндісінің сынығы барлық деңгейде: жартыайтәрізді кесіндінің ортасында, негізінде, сиректөбе аймағында өте алады, көп жағдайда шынтақ өсіндісінің сынығы буынішілік (21-В1) – жайжәне жарғақ ошақты болыптабылады. Ығысусыз сынықтар мен 5 мм-денасқан проксимальдыығысумен болған сынықтарды ажыратады. (Мұндай ығысу сынық орындасіңір талшықтарының жыртылуынкөрсетеді, бұл емдіктактиканыанықтайды). Зақымдалу механизмі. Жиі — тура соққы, сирек – иықтң үшбасты бұлшықетінің жеделжиырылыболыптабылады.
-
Диагностика. Шынтақ буынынқараған кездеісінубайқалады.Буынның артқы беткейінің контуры жазылған. Жиіқол мәжбүрлі жағдайда болады: олтік, босаптұрады, денегесауқолмен бекітілген. Шынтақ буынындағы пассивтіқозғалыстар сақталған, бірақ ауырсынады. Шынтақ буынындағы белсендібүгілу болуымүмкін, ығысумен болған сынықта білектің белсендіжазылуымүмкін емес(үшбасты бұлшықет сіңірінің жыртылуы). Білектің белсендіжазылумүмкіндігін тексеруүшін қолды горизонтальдысызыққа дейінәкетеді, білектішынтақ буынында 90 градусқа дейінбүгеді де иықтың жеңіл ішкіротациясынжүргізеді. Мұндай жағдайда науқас ауырлық күшін басу арқылы білектібелсендіжазуға тырысады. Шынтақ өсіндісі аймағын пальпациялағанда ауырсыну, ал басқан кезде – жеделауырсынудытудырады. Ығысумен болған сынық кезіндесынықтар арасынан пальпация арқылы саңылау мен қойнауды анықтауға болады. Шынтақ өсіндісінің шыңы иықтың айдаршықтарын қосатын сызықтан жоғары орналасқан. Гюнтер үшбұрышы теңқабырғалы болмайқалады: бүйір жақтары негізіненкіші бола бастайды. Әсіресе көпжарғақшақты шынтақ буынының сынықтарында шынтақ нервісінің зақымдалуы мүмкін.Бұл жағдайда науқасты зерттегенкездеескеалуқажет.
-
-
Радиологиялық зерттеу. Диагноздынақтылау үшін екіпроекциядағы рентгенография жасаужеткілікті. Ақпаратты мол беретіннегізгісішынтақ буынын 90 градусқа бүгу қалпында орындалатынбүйір проекция болыптабылады. Госпитальға дейінгікөмек. Міндеттітүрде косынкалытаңу немесеиықтың жоғары үштен бірбөлігінен білезіксаусақтарына дейінтранспорттық шинамен иммобилизация жүргізу керек. Жансыздандыру – жалпыанальгетиктер.
-
-
Емі. Консервативтіемдіығысусыз болған немесесәл диастазбен (2-3 мм-гедейін) болған шынтақ өсіндісінің сынықтарында қолданады. Гипстық таңу иықтың жоғары үштен бірбөлігінен алақан-фалангалық буындарынадейін 3-4 аптпға орташажағдайда пронация мен супинация аралығына және білектің шынтақ буынында 90-110 градус бұрышында бүгілу жағдайында қойылады. Екіншікүннен бастапбілезіксаусақтарына, ал үшінші күннен бастап – иық буынына ЕДШ тағайындайды. Қозғалыс толығымен 1,5-2 айдансоң қалпына келеді. Егершынтақтың бүгулі қалпындағы рентгенограммадажазылған қалпында жоғалатын сынықтар арасынанжоғары дәрежелі (5 мм-гедейін) диастаз анықтаса, қолды білектің жазылуқалпында 4-6 аптамерзімінегипстіктаңумен бекиді. Мұндай емдікәдіс науқас үшін қолайлығы аз және асқынуларға бейім: қозғалыстың ертебасталуышынтақ буынындасүйек сынықтарының ығысуын, ал кешбасталуы – буындағы қозғалыстың тұрақты шектелуінеалыпкелуімүмкін. Сондықтан 5 мм-гедейін диастаз кезіндегіемнің ең қолайлы әдісі остеосинтез операциясыболыптабылады.
-
Оперативті ем. Сынықтардың 5 мм және оданкөп таралуыменжүретін шынтақ өсіндісінің сынығы кезіндеоперативті ем көрсетілген: остеосинтез жүргізеді немесебөлшектенген өсіндіні алыптастайды (оның үштен бірөлшеміне дейін). Шынтақ өсіндісінің сынығы білектің алдыңғы шығуымен қатар жүрген кездешынтақ өсіндісін алыптастауға болмайды, тіптіоның көпжарғақшақты зақымдалу жағдайларында да. Себебіолшығудың рецидивтерінеәкелуі мүмкін.
-
Шынтақ өсіндісінің сынығы кезіндегіоперацияның барлық түрлерінде міндеттітүрде иықтың үшбасты бұлшықетінің сіңірінің тартылуынқалпына келтіруболыптабылады. Онсызшынтақ буынындабелсендіжазылутолығымен қалпына келмейді. Операцияданкейінқолды гипстіктаңу немесеортезкөмегімен білекті 90-110 градуысқа дейінбүгу жағдайында бекітеді.
-
Жайсынық кезінде(жарғақтарсыз)Вебер-Мюллер бойыншасегізтәріздітартатын ілмекпен остеосинтез жүргізу көрсетілген . Шынтақ өсіндісінің Вебер-Мюллер бойыншасегізтәрізді ілмекпен остеосинтез.
-
Олүшін сынықтардан шынтақ сүйегіне параллель спицаларенгізіледі. Шынтақ сүйегі мен спицалардың бос ұштарының үсті арқылы сегізтәрізді етіпілмекжүргізеді. Сынықтарды тартаотырып, ілмектібұрайды.Спицалардың бос ұштарын ілмекүстінен бүгеді де сүйекке енгізеді. Мұндай остеосинтездідинамикалық депатайды. Проволкалыілмекөсіндінің сыртқы қыртысты кернеулігібуынның қыртысты қабатына бағытталған ішкіжағына кернеулігінқамтамасыз етеді. Сегізтәрізді ілмекпендинамикалық остеосинтез операциясынанкейінқолдың қосымша сыртқы иммобилизациясынантолығымен бас тартуға болады, немесе оны операциялық жара дұрыс жазылуүшін операцияданкейін 5-10 күнге жеделкезеңмен шектеугеболады. Шынтақ өсіндісінің қиғаш сынығында сынық сызығына перпендикулярлыжүргізілген тартатыншуруптықосымша қолдануға болады. Жарғақшақты сынықтар кезіндебағытталған спицалардыөткізе алмаған жағдайда аралық фрагменттердің саны мен сипатынабайланыстысегізтәрізді ілмекостеосинтезінөткізуге болады. ЕДШ-дыоперацияданкейін 1-ші күннен бастапжүргізеді. Сынықтар консолидациясы 4-6 аптааралығында басталады.
-
1.2. Шынтақ сүйектің тәжді өсіндісінің сынықтары. Шынтақ сүйектің тәжді өсіндісінің сынығы айтарлықтай сиреккездеседіжәне барлық білексынықтарының шамамен 1% құрайды. Зақымдалу механизмі – бүгілген шынтақ буыныменқұлау. Диагностика. Қарау кезіндеісіну, ал кейін – шынтақ буынының алдыңғы беткейінеқан құйылу анықталады. Шынтақ ойығының контурларыжазылған.Білектің максимальдыбүгілуі қатты ауырсынуларарқасында шектелген, пронация мен супинация бұзылмаған. Тәжді өсіндінің (шынтақ ойығының ішкіжартысы) аймағын пальпациялаған кездежергіліктіауырсынубайқалады.Ығысу кезіндетәжді өсіндінің сынығы (жиіүлкен емес) буынқуысында «блокада» клиникасынжәне білектібүгілуінің айқын шектелуінберуімүмкін.
-
Радиологиялық зерттеу. Қорытынды диагноздыанықтау үшін екістандарттыпроекциядағы рентгенограммаданбасқа, көбінесе қиғаш проекциядағы (3/4) қосымша рентгенограмма, белгісізжағдайларда комьпютерлі томография қажет. Госпитальға дейінгікөмек. Буынқуысына енген аз ғана сүйек фрагментінің өзі де оның қызметінің ауырбұзылыстарына алыпкелуімүмкін. Сондықтан тәжді өсіндінің сынығына күмән тудырған кездекосынкалытаңу немесетранспортты шина иммобилизациясынжүргізіп, қосымша зерттеужүргізу мақсатында нуқасты стационарға жолдайды.
-
Емі. Ығысусыз болған тәжді өсіндінің сынығын консервативтіжолменемдейді. 90-100 градус бұрышта шынтақ буынындабүгілген қолға иықтың жоғарғы үштен бірбөлігнен алақан-фалангалық буынға дейінгипстіклонгетанысалады. Білекке супинация мен пронация аралығында орташажағдай туғызады. Иммобилизацияны 3-4 аптааралығында жүргізеді, еңбекке қабілеттілік 5-6 аптаданкейінтұрақталады. Буынқуысындағы қысылу жағдайында немесетәжді өсіндінің фрагменттерінің сәл ығысуы жағдайында операция көрсетілген: буынқозғалуына кедергіжасайтынұсақ сынықтар алыныптасталады, ал ірісынықтарды ложаға тігедінемесевинтпенбекітіп, 3-4 аптаға гипстіктаңумен иммобилизация жасайды. Еңбекке жарамдылық 6-8 аптаданкейінтұрақталады.
-
1.3. Шыбық сүйектерінің басының және мойнының сынықтары. Жіктелуі: Шыбық сүйек басының сынықтарының – ығысусыз, оның шеттіксынықтарының аздаған (1 мм-гедейін) және шамалыығысумен, және ығысумен өткен жарғақшақты сынықтарды ажыратады. Зақымдалу механизмі – тура емес (созылған қолға құлау, соның салдарынаншыбық сүйегінің басы бар күшпен иықтың бастық төмпешігіне соғылады.
-
Диагностика. Шынтақ ойығын қарау кезінде, әсіресе иық-шыбық қосындысы проекциясынанайқын көрінетін ісінуанықталады. Пальпация кезіндеқозғалыс барысындажиілейтінжергіліктіауырсынубайқалады. Белсендіқозғалыстар шектелгенжәне ауырсынады(ең көп шектелген-жазу, әсіресе білектің сыртқа қарай ротациясыауырсынады). Шыбық сүйектің басы пронация мен супинацияға қатыспайды. Осы сүйек осібойыменкүш түсіру ауырсынуменөтеді. Радиологиялық диагностика. Диагноздықою үшін көбінесе екіпроекциядағы рентгенография да жеткілікті.
-
Емі. Шыбық сүйегінің басының және мойнының ығысусыз немесаздаған ығысумен және 20 градусқа дейінбасының иілуіменжүрген сынықтарда консервативті ем 2-3 аптаға қойылады. Алақан-фалангалық қосылыстан иық ортасынадейіншынтақ буынында 90-100 градусқа бүгілу жағдайында және орташа супинация мен пронация аралығы жағдайында гипстіклонгетанықояды. Еңбекке жарамдылық 6-8 аптаданкейінтұрақталады. Мойнының ығысумен және бастың 20 градустан аса иілуікезіндегісынықтарда репозиция көрсетілген. Сынықтардың дұрыс орындалмаған жабық репозиция жағдайында операция көрсетілген:шыбық сүйек басынашық түзету, спицаментрансартикулярлыбекітужәне 2-3 аптааралығына сыртқы иммобилизация. Егербуынбеткейінің конгруэнттылығын қалпына келтіружүзеге аспаса(шыбық сүйектің басы түзетілмесе, сынық көпжарғақшақты болса, басының импрессиясыболса), шыбық сүйектің басыннемесеоның фрагменттеріналыптастайды. Соныменқатар басының 1/3-ден жоғары буынбөлігінің ығысумен өткен сынығы оның алыптасталуынакөрсеткіш болыптабылады. Операцияданкейін 10-15 күнге гипстіклонгетаныиықтың супинация мен пронацияның орташааралығына, шынтақ буының 90 градусқа дейінбүгу қаалпында салады. Соданкейінбуындабіртіндепқозғалыстарды жүргізе бастайды. Еңбекке жарамдылық 1,5-2 айданкейінтұрақталады.
-
Асқынулар. Шыбық сүйек басының сынықтары кезіндеоның қанмен қамтамасыз етілуібұзылады, және адекватты репозиция мен иммобилизацияның болмауындаасептикалық некроз дамуымүмкін. Соныменқатар шынтақ буынының ұзақ иммобилизациясытұрақты контрактураларға әкеледі. Білексүйектерінің проксимальдыбөліктерінің сынықтарының емікезіндежылытупроцедуралары: күшпен жұмсаған қозғалыстардан және шынтақ буыныаймағындағы массаждан бас тартукерек, себебімұның барлығы параартикулярлыоссификаттар мен контрактуралардың дамуынаалыпкеледі.
-
Білексүйегінің диафизарлысынықтары 2.1.Шынтақ сүйегі диафизинің изолирленгенсынығы. Шынтақ және шыбық сүйек диафизісынығының жіктелуі: Сынық сипатынабайланысты: винт тәрізді қиғаш көлденең сынықшақты сегментарлы Орналасуынабайланысты : Жоғарғы 1/3 бөлігі Ортаңғы 1/3 бөлігі Төменгі 1/3 бөлігі. Жарақат механизмі:Жиі тура – сүйек соққы әсерінен сынады.
-
Диагностика:Жалпықарағанда сынық аймағында жұмсақ тіннің ісінуібайқалады.Пальпацияда сынық аймағында жергіліктіауырсыну,патолгиялық қозғалу,сынықшалардың крепитациясы,білекосьібойыншажүктемеде сынық орнындаауырсынубайқалады.Жүктемені жақындатқан сайынсынық орнындағы ауырсынукүшейе түседі.Шынтақ буынында бүгу,жазу, пронация,супинацияқозғалыстары аз мөлшерде ғана анықталады. Радиолиялық зерттеу:Білезікжәне шынтақ буындарын 2 проекциядатүсіріп, клиникалық диагноздынақтылауға сынық сипатынкөруге,сынықшалардың тайқуын анықтауға болады. Госпитальға дейінгікөмек:Иықтың жоғарғы 1/3 бөлігінен саусақ ұшына дейін иммобилизациялау,шынтақ буындарындабүгу, анальгетик қолдану.
-
Емі:Шынтақ сүйегінің диафизарлыбөлігінің изолирленгенсынығында гипстіктаңуды иықтың жоғарғы 1/3 бөлігінен саусақ негізінедейінсалады.Білекшынтақ буынынан 90градуста бүгілген,прпонация,супинация орта арасықалпында бекітіледі.Иммобилизация 10-12 аптаға созылады.Егершынтақ сүйегі сынықшалардың ығысуымен сынса ,онда репозиция жүргізу керек.Онықолмен жүргізуге болады,бірақ тракционды аппарат көмегімен жүргізген дұрыс.
-
Репозицияданкейінсаусақ ұшынан иықтың жоғарғы 1/3 бөлігіне дейінгипстіктаңу салады.Қазіргі кезде травматологтаржабық репозициядан бас тартып,оперативтікөмек көрсетуді дұрыс көрді.Сүйек үсті остеосинтез және сүйек ішілік штивпеностеосинтез жасайды.Сүйек иммобилизациясы 12-14 аптаға тағайындалады.Еңбекке жарамдалық 16-18 аптадақалыптасады. Білексүйегі сынығында тракционды аппарат көмегімен жүргізген жабық репозиция.
-
2.2.Шыбық сүйегі диафизинің изолирленгенсынығы. Жіктелуі:Сынық линиясыкөп жағдайда көлденең орналасады.Ең жиібілектің төменгі және ортаңғы 1/3 бөлігінде байқалады.Сынықшалардың тайқуы сынық дәрежесіне және бекітетінбұлшықет әсеріне байланысты. Жарақат механизмі:Шынтақтың изолирленгенсынығы тікелейәсердің нәтижесінен туындайды. Диагностика: Шыбық сүйегі шынтақ сүйегінен терең орналасқандықтан оның сынығын анықтау өте қиын.Жалпы қараған кездесынық аймағында сынықшалардың тайқуын және жұмсақ тіннің ісінуінебайланысты деформация байқалады.Пальпация кезіндесынық аймағында ауырсыну,олбассакүшейеді.Пронация және супинация қозғалыстар болмайды.Білектің пассивтіротациялық қозғалысы ауырсынумен.Шыбық сүйегінің басы қозғалыссыз. Радиологиялық зерттеу:2 стандарттыпроекциядарентгендіктүсірім жасайды. Госпитализацияға дейінгікөмек: Жалпы анальгетик беру, шынтақ буыныбүгілген қалпында ,иықтың жоғарғы 1/3 бөлгінен саусақ ұшына дейін иммобилизация жасау.
-
Емі: Сынықшалардың тайқуынсыз сынық болса,ондабілекті 90 градустабүгіп, иықтың жоғарғы 1/3 бөлгінен саусақ ұшына дейін иммобилизация жасау ,яғни консервативті,алтөменгі 1/3 бөлігі сынсатаңуды иықтың төменгі 1/3 бөлігіне салады.Білектің орналасуысынық деңгейіне байланыстыәртүрлі:егер жоғарғы 1/3 бөлігі сынса – нейтральды жағдайда, төменгі 1/3 бөлігі сынса – пронация қалпында жасалады.Иммобилизация 8-10аптаға созылады.Еңбекке жарамдылық 10-12 аптадансоң қалыптасады. Жоғарғы 1/3 бөлігі сынғанда- нейтральдыжағдайда,төменгі 1/3бөлігі сынғанда- пронация қалпында.Иммобилизация 8-10 апта,иммобилизацияданкейін – ЕФК,ФТЛ тағайындалады.Еңбекке жарамдылық 10-12 аптадансоң қалыптасады.
-
2.3.Білектің екісүйегінің де сынығы. Қолдың барлық сынықтарының ішінде 53 % — білектің сынығы алады. Жіктелуі: Екісүйектің сынығының басқа сынықтардан ерекшелігі — сүйек аралық мембрананың созылған сынықшалармен жақындасуы болыптабылады. Зақымдану механизмі:Ол тура және тураемесәсерден пайдаболады. Диагностика:Жалпықарағанда жарақаттанған қол сауқолымен кеудесінежақындатылған.Деформация сынықшалардың сипатынабайланысты,егерығысса ,ондақол қысқарады.Толық білек бойындаауырсынужәне сынық орнында байқалады.Білек қызметі күрт төмендеген. Радиологиялық зерттеу: 2 проекциядарентгенограммаданкөруге болады. Госпитальға дейінгікөмек:Ауырсыну анық болғандықтан аналгетик қолдану керек.Тасымалдаушинасын 3 жақтан салады.
-
Емі: Егерсынықшалардың ығысуы болмасаконсервативті ем қолдануға болады.Олүшін лангетті – циркулярлыгипстітаңуды саусақ ұшынан шынтақ буынынадейін салады.Саусақтар 25-35 градустабүгілген.2-3 күннен кейіншынтақ буынына қозғалыстар жасайды.Иммобилизация 8-10 аптажасалады, болған соң физиотерапиялық ем тағайындалады..Еңбекке жарамдылық 10-12 аптаданкейінқалыптасады.Гипстіктаңу кезіндесүйек сынықшаларының екіншілікығысуы болуымүмкін.Сондықтан рентгенологиялық бақылау жүргізіп отырған дұрыс.Сынықшалардың ығысуында репозициянықолмен немесеарнайыдистракциондыаппарттың көмегімен жүргізеді.Қолдың орналасуыоның сыну деңгейіне байланысты: жоғарғы 1/3 бөлігінде орналасса — білекмаксимальды супинация қалпында орналасса,ортаңғы 1/3 бөлігінде орналасса – білек пронация қалпында болады,алсаусақтар- жартылайпронацияқалпында жатады.Гипстіктаңу салған соң міндеттітүрде бақылау рентгенінжүргізген жөн.Иммобилизация 10-12 апта.Гипстіалған соң физиоемжәне емдік физкультура тағайындалады.Еңбекке жарамдылық 12-14 аптадансоң қалыптасады.
-
Оперативтіемгенегізгікөрсеткіш: жұмсақ тіндеринтерпозициясы сынықшалардың сүйек диаметріненартық ығысуы сынықшалардың бұрыш жасапығысуы. Білектің сынығында сынықшаларға сүйек асты,сүйек ішілік,сүйек арқылы пластиналық остеосинтез жасалады Білектің диафизарлысынығындағы остеосинтез А.Пластина Б.штивпен В.ошақтан тыс штифпенбекіту. Қолға жүкпен остеосинтез операциясынжасағаннан кейіншынтақ буынынан 90 градустабүгіп, гипстілангетаны иықтың жоғарғы 1/3 бөлігінен саусақтық ұшына дейінсалады.Иммобилизация 10-12 апта.4-6 аптаөткеннен соң гипстіктаңуды шынтақ буынынаналыпатстауға болады.Еңбекке жарамдылық 14-18 аптадансоң қалыптасады.
-
Асқынуы: Білектің екісүйегінің де диафиздісынығында патологиялық қозғалыстар кездеседі.Олөз кезегіндежұмсақ тіндердіжаншуқаупін тудырады.Сондықтан иммобилизация дұрыс жасалуыкерек.
-
1.3. Білексүйегінің сынық- шығуы. Олбұрыш сүйектерінің диафизінің сынуыжәне басқа сүйек басының шығуы болыптабылады.Шынтақ сүйегінің сынуыжәне шыбық сүйегінің басының тайқуы – Монтеджсынық –шығуы депаталады,алегер шыбық сүйегінің сынуы мен шынтақ сүйегінің басының шығуы –Галеациисынық- шығуы деп аталады.Әдебиеттерде оларды «тайқу» терминіменаталады.
-
1.3.1 Монтеджзақымдануы. Жіктелуі: Шыбық сүйегінің дистальдысынықшасының ығысу сипатынабайланыстыбүккіш,жазғыш депажыратады Монтеджзақымдануы. А.бүккіш Б.жазғыш В.сынуға әкелетін механизм. Бүккіш түрінде алдыға ашылатынбұрыш түзіледі( алақан жағында) Шыбық сүйегі шынтақ сүйегінің дистальдыбөлігімен біргеығысады.Бұл кездесақиналы байламдыбұза өтіп артқа қарай шығады (қолдың сырт жағы) Жазғыш түрінде керісіншебұрыш қолдың сыртынаашылады. Жарақат механизмі.Бұл зақымданудың негізгісебебібілеккесоққы әсер етуіненболадыжәне қолмен қорғанып құлағанда жиібайқалады.
-
Диагностикасы: Шынтақ сынығының және буынының аймағында ауырсынубайқалады.Шынтақ буыныісіңкіріген,пальпацияда бүккіш сыныққа қарай шыбық сүйегі басының тақуын анықтауға болады,алжазғыш сынықта шынтақ буынына пальпация жасағанда шыбық сүйегінің басы шынтақ аймағында көтеріңкі түрде (выбухания) анықталады. .Иық деформацияланған, қысқарған,Қызметі ауырсынуға байланыстышектелген. Иықты бүгу бүккіш сынықтарға қарағанда жазғыш сынықтарда көбірек шектелген. «Пружиналықарсылық» тайқуға тән симптом болыптабылады.Олшынтақ сүйегі сынықшаларының арасындағы қозғалыстан түзіледі. Иыққа пассивтіқозғалыс жасасанемесе аздапжүктеме түсірсе шынтақ буыны мен сынық орнында ауырсынукүшейе түседі. Радиологиялық зерттеу:Шынтақ буынынқамтып екіпроекцияда рентгендіктүсірім жасап,қорытынды диагноздынақтылауға болады.Бұл зерттеу тек сынықты ғана анықтап қоймай ондағы шыбық сүйегі басының тайқуын да анықтауға көп көмегін тигізеді.Шынтақ сүйегі сынығында міндеттітүрде шынтақ буынынқоса қамтып түсіру керек. Госпитализацияға дейінгікөмек: Саусақ ұшынан иықтың жоғарғы 1/3 бөлігіне дейінтранспортты шина салып, қосымша жұмсақ касынкалы таңумен стационарға жолдайды.
-
Емі: Монтедждің бүккіш сынығында шынтақ сүйегін сүйек ішілік,өткізгіш не жалпыжансыздандыруменжақсылып репонирлеукерек.Хирургсынықшаларды көмекшімен бірге түзетеді.Олүшін науқасты столға жатқызып,аяғын бүгеді.Хирург бірқолымен шыбық сүйегінің басынан арттаналдыға, жоғарыдан төмен итерсе, көмекші оған қарсылық білдіреді,яғни шынтақ ойығынан итереді.Шыбық сүйегінің басы негізіненоңай түзеледі.Иық супинация қалпында қалады.Кейбіртравматологтар манипуляциянышынтақ сүйегінің сынығында репозиция жасаудан бастайды.Бұ кездешыбық сүйегіңі басы қосымша күштеусіз орнынакелуі мүмкін.Қолды гипстілангетамен иықтың супинация қалпынан саусақ фалангасы мен алақан қосылған жеріненқолтық ойығына дейін бекітеді.2-3 күннен кейінсаусақтарды және иық буынынанқозғалыстар жасайды.Соныменқоса науқасқа 10-12 апта иммобилизацияда ырғақты түрде бұлшықеттеріне қозғалыс жасаптұруын айту керек.Бүккіш котрактураның алдыналу мақсатында 4 аптадансоң иықты тікбұрышқа дейінкелтіру керек.2 айдансоң шынтақ және білезікбуындарындақамту үшін тұйық таңуды ауыстырады.Еңбекке жарамдылық 12-16 аптадансоң қалыптасады. .
-
Монтедждің жазғыш сынығында шыбық сүйегінің басын және шынтақ сүйегі сынықшыларын қолмен немесе дистракциялыаппараттардың көмегімен түзетеді.Иық супинация қалпында шынтақ буынында 90 градстабүгілген.Көмекші репозицияны иықтың алақан жағынан сынықшығы қысым келтіріпшынтақ сүйегінің сынықшаларын орнынақоюдан бастайды. Сынықшаларды қойған соң шыбық сүйегінің өзі қалпына келеді.Егерқалпына кемесе басыналдыға –артқа итереді.Репозицияданкейінсаусақ фалангаланының алақанға қараған жағынан иықтың жоғарғы 1/3 бөлігіне дейінгипстітаңу салады.2-3 күннен кейіниық буыны мен саусақтарға қозғалыс жасай бастайды.Науқас ырғақты түрде қайталап жасапотыру керек.4-5 аптаднасоң гипстітаңуды алып, иықты супинация мен пронация арасындағы қалыпқа келтіріпжаңадан таңу салады.Таңуды алған соң буындарға пассивтіденактивтігедейінқозғалыстар жасайды.
-
Егербірмезеттірепозицияданкөмектеспесе қайталап жүргізбейді.Онда шыбық сүйегіне оперативтітүрде түзету және шынтақ сүйегі сынықшаларына остеосинтез жасайды.Шыбық сүйегінің басынконсервативтітүрде келтіугетырысады,соданкейін барыпқана шынтақ сүйегіне металлдыостеосинтезжасайды. Егершыбық сүйегінің басы осыданкейіншықпаса операцияны аяқтайды.Егер басы ұстамаса, ондаашық түзету жүргізеді және Киршнерспицасименбекітеді.Спицанышыбық сүйегінің басыарқылы және шынтақ сүйегі арқылы өткізеді. Спицаны 3-4 аптаұстайды.Ерсектердеескішығулар болса, шыбық сүйегінің репозициясынжасайды.Бұдан кеінгілерінің барлығы консервативтітүрде емделеді
-
1.3.2.Галеация зақымдануы. Жіктелуі: Басқа сынықтарға қарағанда сирек кездеседі.Ондабүккіш және жазғыш болады.Бүккіште – шыбық сүйегі сынғанда бұрыш алақан жаққа ашылады,алшынтақ сүйегі сырт жаққа ығысқан.Жазғышта- шыбық сүйегі сынғанда бұрыш сыртжаққа ашылған ,ал шынтақ сүйегінің басы алақанға ығысқан. Көп жағдайда жазғыш сүйекті сыну жиібайқалады. Галеациясынығындағы сынықшалардың ығысуы Жарақат механизмі :Олкөбінесе иықтан қатты соққы алғанда ,сирекқолды тірепқұлағанда болады.Шыбық сүйегі негізінен кривизна аймағында сынады.Бұл кездедистальдысынықша ені ,ұзындығы бойыншағана емес, ротатор әсерінен пронацияланып та кетеді.
-
Диагностикасы: Білекбуынындаауырсынужәне ауырсынуиық сүйегіне дейінберіледі.Осьбойыншажәне сүйекті жақындататын қозғалыстар жасасаауырсынкүшейеді. Жалпықарағанда ,пронациялық қозғалыста иықтың жоғарғы 1/3 бөлігі мен білезікбуынында деформация анықталады.Шынтақ сүйегінің басы буыннантыс пальпацияланады,басса жеңіл ығысады,бірақ қысымды болдырмасақалпына қайта келеді. Жазғыш сынықтарда иықтың сырт жағында шыбық жағында ішінекіруанықталады,ал алақан жағында – шығыңқы байқалады,олсынықшалардың ығысқанын көрсетеді.Ал шынтақ бетінде ісіңкі,сырт жағында ішкекірген,олшынтақ сүйегі басының алақанда ығысқанын көрсетеді.Біккіш сынықтарда керісіншеісіңкі –иықтың сырт жағында және білезік буынында ,ал ішкекіру алақан жағында байқалады. Радиологиялық зерттеу:Білезікбуынынқамтыт 2 проекциядарентгендік түсірім жасағанда диагноздықорытындылауға болады.Ол тек сынықты ғана анықтап қоймай,шынтақ сүйегі басының ығысқанын да анықтайды. Госпитализацияға дейінгікөмек: Саусақтан иықтың жоғарғы 1/3 бөлігіне дейінтранспортты иммобилизация және қосымша косынкалытаңу салыпстационарға жолдайды.
-
Емі:Шынтақ сүйегін түзеу және сынықша репозициясыөте қиын,себебі басының қайталанып тайқуы мүмкін.Қолға репозиция жасаған соң саусақ негізінен иықтың жоғарғы 1/3 бөлігіне дейінгипстітаңу салады.Ол 6-8 апта, соданкейінауыстырып 10-12 аптадансоң жалпыға ауыстырыпжалғастырады.Егертүзету және шынтақ сүйегінің басынұстай алмаған жағдай болса, оперативті ем қолданады.Ең қолайлы жололшыбық сүйегінің ашық репозициясы.Сүйек үстінен пластикалы остеосинтез бен шынтақ сүйегінің басынспицаменбекітуоперациясыболыптабылады.Егерашық түзету жасалмасаоған резекция жасалады.Компрессионды –дистракциялық аппарат көмегімен репозиция және иммобилизация жасалады.,олішкібекітуқажет етпеуімүмкін.
Нет комментариев для данной презентации
Помогите другим пользователям — будьте первым, кто поделится своим мнением об этой презентации.