Содержание
-
Татарстан Республикасы Питрәч муниципаль районы Питрәч икенчеуртагомумибелембирү мәктәбе КАЗ ӨМӘСЕ Башкарды I категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Абдуллина Фәйрүзә Миннулла кызы
-
-
Шуларның берсе – “Казөмәсе”. Казөмәсе - авылның бизәге, байлык, муллык, матурлыкбәйрәме ул. Татар халкы элек – электән күп итеп каз асарга яраткан.
-
Көз көне казлар үсеп җиткәч, көннәр суыткач,
-
Көзләр җиткәч, авылларда Башланаказөмәсе. Җитез кызларҗыелалар, Килә барыпкүрәсе. Акмамыктайказйоннары Аксүрүләргә тула. Шулмендәрләрдә йокласаң, Йокылартатлыбула.
-
Казларны чистарту бик авыр булган, күп вакыт алган. Шуңа күрә өмә ясап, кызлар чакырып чистартканнар. Өмәгә чакырмасаң, кызлар үпкәли. Чөнки каз өмәсендә катнашу кызлар өчен дан һәм дәрәҗә санала, уңган кызларны гына чакыралар каз өмәсенә. Элекке вакытларда кайбер кызлар “Җиңги, мине каз өмәсенә чакырсаң, бушлай урагыңны урып бирер идем”, - дип, алдан әйтеп үк куя торган булганнар. Иң өлгер һәм үткер, эшнең рәтен белә торган бер кыз өмә башлыгы була. Ул алдан ук килеп, эшкә кирәкле савыт – сабаларны, каз йонын тутыру өчен мендәр тышларын, җәймәләрне барлап куя.
-
Яшьләр буөмәләрдә биктеләп катнашканнар, авырэшләрне дә бәйрәм кебекитепбашкарыпчыгабелгәннәр.Яшьләр казөмәсен аеручакөтеп ала торганбулганнар. Казэшкәртү процессы биккатлаулы. Бар түшкәләрне дә мичягыпҗылытылган өйгә алыпкерәләр. Мондабашланаэш! Берсе казның эченчистарта, икенчесеэчәктән май аера, өченчесе түшкә юа, дүртенчесе баш чистарта. Казның башын да, аягын да – берҗирен дә ташламыйлар, бөтенесен эшкәртәләр.
-
Яшькиленнәр, кызлар, татар халыкҗырларын җырлый-җырлый, каз йолкыды, ә әбиләр һәм әниләр икенче бүлмәдә канат сыдырды. Казкаурыйларыниләккә җыеп бардылар.
-
Күмәкләп җырлый – җырлый, уен – көлке сөйләшеп, казларны олкып, эчен – башын чистартып бетергәч, каз түшкәләрен парлап – парлап көянтә башына элеп, чишмәгә каз юарга төшеп китәләр, каз түшкәләрен салкын суга мана – мана юалар. Бер кызның иңендә иләк. Иләктә – казкаурыйлары, йоннары. Киләсе елда да казларкүп булсын, йортларгабәхет-шатлык тулсындип, казкаурыйларынюлгасиптеләр.
-
Кызларказчайкаганда, авыляшьләре бер-берсенә такмакәйтешеп, уйнап-көлеп, су буен бәйрәм рухына күмде. Кайда өмә – егетләр шунда. Алар чишмәдә кызларны гармуннар белән каршы алып, алар белән төрле уеннар уйнап, кызларны өйгә озатып кайталар.
-
Каз юып кайткан кызларны кайнар чәй, каз маенда пешкән коймаклар көтә, ә кичен кунакларныхушислеказбәлеше белән сыйлыйлар. Казөмәсе табынымиллиризыклардансыгылып тора. Каз шулпасы, казбәлеше, баллы чәк-чәк, казтәбикмәге һәм татар халкының башка миллисыйлары.
-
Казитеннән ниндигенә ризыкларәзерләмәгән татар халкы! Татар туйларыкода-кодагыйларның пар казларыбелән дан тоткан. Туй мәҗлесенең иң олы, затлыкүчтәнәче пар казбулган. Бухәзер дә шулай. Ә пар казны бүлү исә бикмөхтәрәм һәм оста кешегә генә кушылган. Аныһәркем булдыраалмый. Уңган хуҗабикә генә туй күрке булырлыкказүстерә ала! Монда да татар халкының уңганлыгы-булганлыгы сынала.
-
Ә көнкүрештә исә казитентөрлечә кулланалар. Элек-электән җәй өчен казны каклапкуйганнар. Каз мае биккүп авырулардандәва булган. Ә өмәләрдә пешкән казкоймакларынавызитмәгән татар кешесе, мөгаен, юктыр.
-
Татар өен каз йоныннан тутырылган ястык – түшәкләрдән, мамыгыннан тутырылган, өстенә ак челтәр ябылып күпертеп куелган йомшак мендәрләрдән башка күз алдынакитерүе дә кыен. хуҗаларының уңганлыгын, тырышлыгын күрсәтеп тора.
-
Казөмәләре — көзге муллыкбилгесе, хуҗабикәләрнең уңганлыгына-булганлыгына ишарә.Халкыбызның борынгыданкилгән йоласыхәзер татарларгынаяшәгән авылларда түгел, башка милләт халыклары да дус, тату, бердәм яшәгән авылларның да яратканбәйрәменә әверелде. «Казөмәсе» – улнигездә авылтормышының берматурбизәге.Халкыбызның рухы, матурлыгыиң элекшундыйхалыкбәйрәмнәрендә чагыла ул.
Нет комментариев для данной презентации
Помогите другим пользователям — будьте первым, кто поделится своим мнением об этой презентации.