Презентация на тему "Тіс-жақ жүйесінің дамуы және деформациясы қалыптасуына тамақтанудың рөлі"

Содержание

• 
  Слайд 1
  

  Қарағанды мемлекеттік медицина университетіБалалар жасындағы стоматология және ортодонтия пропедевтикасыСӨЖТіс-жақ жүйесінің дамуы және деформациясы қалыптасуына тамақтанудың рөлі.

  Орындаған:Қазақбай Б.А 4001 топ Тексерген: Мухтарова К.С Қарағанды 2016

• 
  Слайд 2

  Жоспар

  Кіріспе Негізгі бөлім Сілекей мен ауызқуысысұйықтығыныңқұрамы Ауыз сұйықтығының тұтқырлығы Тамақтанудың маңызы Жүктілік кезінде рационалды тамақтану Табиғи тамақтану ТЖА дамуында тамақтану рөлі Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер

• 
  Слайд 3

  Кіріспе

  Тіссаулығы, тісаурулары мен тістіңкүтімітуралы. «Ас адамның арқауы» дейдіқазақ. Демек, адамның ассызкүні жоқ.Ауызға түскен қатаң астың қандайын болсаөңдеп, баптайтынтіс. Олайболса, адамөмірінде тістің атқаратын рөлі орасанзорболыпкеледі. Дұрыс шайналмайжемесешала шайналыпжелінгентағам асқазанды  бұзады, оданәрі түрлі ауру жамылабереді. Тіс – адамның көркі.Тіссізадамның бет әлпеті бұзылады, еріндеріжымырлап, азу тістеріболмасаұрттары ішкекіріп, ауызыопырылыптұратынын көргенде сауадамның зығыры қайнайды. Тіссөз сөйлеуге ерекшеәсер етеді. Күрек тістертүскен адамдардың сөздері анық айтылмайды, сондықтан да түсініксіз болады. Тісадамөмірінде екіретшығады.Алғашқыда 20 сүт тісішығады. Оларденісаусәбилерде алтыайданбастапекіжарым, кейдеүш жасқа дейіншығып болады. Кейінсүт тістерорнынакәдімгі тұрақты 28 – 32 тістершыға бастайды.

• 
  Слайд 4

  Сілекей мен ауызқуысысұйықтығыныңқұрамы.

  Сілекей— сілекейбездеріненауызқуысынабөлінетін секрет. Сілекейшығаруөзектеріненалынғансілекей, аралассілекейнемесеауызқуысысұйықтығыдепбөлінеді. Соңғысыныңайырмашылығы, секркттенбасқа, құрамындаолардыңөміргеқажеттіөнімдері, десквамирленген эпителий, сілекейденешіктері (лейкоциттер) қызылиекэпителиінебекуіарқылыауызқуысынмигрирлейтінмикроорганизмдерболады. Соныменқатар, ондатағамқалдықтарыболуымүмкін. Тұтқырлық– көлеміөзгергенжәнесілекейдіңсақтаушамасыбойыншаолбіртіндептөмендейді. Сілекейдіңөзектеналынғаннанкейін, дереуОсфальдәдісібойыншаөлшенгентұтқырлығы 1,2 – 2,4 бірлікқұрады. Сілекейтұтқырлығыжоғарыадамдардатістерініңкариеспензақымдануыинтенсивті.

• 
  Слайд 5
  

  Ересекадамдардатәулігіне 1500 мл шамасындасілекейбөлінген. Бірақ секреция жылдамдығыәртүрліфакторлардыңәсерінебайланыстыбірдеймөлшердеемес: ересекжаста (55 – 60 жастанкейінсілекейдіңбөлінбеуібаяулайды), нерв қоздырғыштары, тағамтітіркендіргіштері.  Адам ұйықтапжатқанда, сілекейөте аз мөлшердебөлінеді (0,05мл/мин), жүргенкезде – 0,5мг/мин, ал стимуляция кезінде – 2,0 – 2,3мг/мин – қадейінбөлінеді. Сілекейбөлінбеудіңжылдамдығытістердіңкариеспензақымдануыменбайланысты: сілекейқаншалықтыкөпбөлінсе, тістерсоншалықтыкариеспензақымданады.

• 
  Слайд 6
  

  Ауызқуысысұйықтығындаорганикалықкомпоненттеркөпмөлшердекездеседі. Оныңқұрамындапротеиндер, көмірсулар, бос аминоқышқылдарферменттер, витаминдержәнет.б. заттар бар. Негізгіорганикалықзатболыпақуызтабылады. Сілекейдеақуызмөлшері   0,8 — 3,0 г/л.  құрайды. Ауызқуысытіндерінқалыптыжағдайдаұстаптұрудамаңызды роль атқаратынферменттер, гликопротеиндер, муцин сілекейбезіндесинтезделеді.. Сілекейдіңмөлшері мен сапасынегізіненмынафакторларғабайланыстыболыптабылады.

• 
  Слайд 7

  Ауыз сұйықтығының тұтқырлығын анықтау

  Ауыз сұйықтығының тұтқырлығын анықтау Освальд вискозиметрі арқылы жүргізіледі. Вискозиметрді капиллярлы ұзындығы 10 см жәнедиаметрі0,4 мм қолданғаныңғайлы. 0,3 г пилокарпина қышқылының 5 тамшысын 15 мл суда ерітіп, сұйықтықтыңбөлінуінстимулдейміз. Оданкейінжиналған5 мл сұйықтықтызерттеугеалынады. Зерттеунәтижесінақты болу үшінвискозиметргесалмасбұрынсұйықтықты 37°С суғаенгізіледі. Тұтқырлықты анықтау формуласы: V = t 1 / t 2 t 1— сұйықтықтың вискозиметрия уақыты ; t2 — судың вискозиметрия уақыты V орташаесебі 1,46 (1,03—3,74)

• 
  Слайд 8

  Тістіңбеткіқабатыныңанатомиялыққасиетіне:

  Тіскіреукесінің фтор мөлшеріменқанығуына,оданбөлінгенфторапатитқышқыләсерінетөзімдіболыпкеледі. Ауызқуысыныңтазалығына:тістіқағынантазартыпотырутісжегісініңалдыналудыңбіржолыболыптабылады. диеталық фактор: жұмсақ, көмірсуға бай тамақтісқағыныңпайдаболуынаәкеліпсоқтырады. Витаминдер мен микроэлементтердіңмөлшерідеағзаныңжалпыкүйінежәнеәсіресесілекейдіңқұрамынаәсеретеді. сілекейдіңмөлшері мен сапасына: сілекейдіңтұтқыр аз мөлшердегітүріөзінебактериянытұтыпалып, тісжегісініңпайдаболуынажағдайжасайды.Тіскіреукесініңтісжегісінеқарсытұруындаслекейдіңбуферлікқасиетініңмаңызызор. генетикалық фактор ағзаныңжалпыкүйі

• 
  Слайд 9

  Тамақтанудың маңызы

  Жүкті ананың тамақтануы Неона-тальдытамақтануы  Тісжегігеқарсы болуыүшін Тісжегігетөзімді болуыүшін Тістің дұрыс дамуымен қалыптасу үшін

• 
  Слайд 10
  

  1 Сүт өнімді тағамдар 2 Жемісжәне жидектер 3 Минеральдызаттар 4 Дәрумендер кешені Тамақтанудың қалыпты жағдайдағы рационында болуы керек:

• 
  Слайд 11
  
• 
  Слайд 12
  

  Жүктілік кезеңінде, профилактикалық іс шара ретінде, анаға деген рационалды тамақтану

  Жүктілік кезеңінің алғашқы триместрінде ананың тамақтануы өте маңызды, себебі осы уақытта негізгі баланың мүшелерінің дамуы, соның ішінде тіс жақ жүйесінің қалыптасуы жүреді. Жүкті ана толыққанды ақуыздар, көмірсулар, майлар, микроэлементтер мен минералдарды физиологиялық мөлшерде қабылдау қажет. Ананың тәуліктік рационында 110 г ақуыз, 75 г майлар, 350 г көмірсуларқабылдауқажет, бұлардыңбарлығыбірігіп2400-2700 ккал энергия сақтап, жүктіананыңтолыққандықажеттілігінтолықтырыпжәнеасқазанішекжолдарыныңжақсыжұмысістеуінеәсеретеді. Анасыныңтағамғадегендәміөзгергенжағдайдақыщқылорамжапырақ, тұздатылғанқиыр, балықжәнеоныңуылдырығынқабылдауғаболады. Жүктіліккезіндетамақтанурационынан сахароза және оны алмастырушызаттардыпайдаланбағанжөн.

• 
  Слайд 13

  Табиғи тамақтандыру

  Табиғи тамақтану тіс жақ жүйесінің қалыптасуында жетекші рөл атқарады. Баланы емізу, оның бұлшақ еттерінің дұрыс жұмыс істеуіне әсер етеді. Ананың сүті барлық ақуыз, майлар мен көмірсілардың балансталуы арқасында баланың тамақтануының ең қажетті тамақ болып табылады. Тамақтану барысында сүт баланың жақтарымен әсерлесе отырып, оның болашақта жақтыраның дамуына әсер етеді. Жасанды тамақтану барысында бұлшық еттердің жұмысы өзгеріп, олар алвеола доғаларының дамуына әсер етеді. Бұдан сақтану үшін жасанды тамақтану техникасын сақтап, дұрыс өткізу керек.

• 
  Слайд 14

  Баланың туылғаннан кейінгі тамақтану әдісі

  Нәрестетөмеңгіжағыныңдистальдыбағыттаорналасқантүріндетуылады(физиологиялықретрогения). Нәрестенің сору актысышайнаубұлшықетіне көп күш түсіреді . Осы функциональдышайнаужәнеинтенсивтітүрдетөмеңгіжақтыңалғақарайжылжуы лактация кезінденәрестедетістердіңнейтралдыорналасуынаәкеледі. Жасандытамақтандырутехникасындұрыссақтамаужәнежасандысүтұнтақтарынпайдаланубалаланыңдұрыстамақтанбауынажәнеәлсіреуінеәкеледі, яғни бала сору кезіндекөпкүшжұмсауынабайланысты.

• 
  Слайд 15

  Баланың туылғаннан кейінгі тамақтану әдісінің бұзылысы

  Баланың туылғаннан кейінгі тамақтану әдісін дұрыс сақтамау және тамақтыңқұрамыныңрациональдыболмауыалыпкеледі: Тіс-жақжүйесініңдеформациясына; Тіс-жақжүйесініңқалыптасуыныңбұзылысына; Тістеманомалиясына; Тісдоғасыныңдеформациясына; Тісжегіге; тісұрықтарыныңдамуыныңаномалиясына; Тістіертежұлуғаалыпкеледі

• 
  Слайд 16

  Жалпы терапиялық жұмыстар

  Жаңа туылған баланың иммунитетін жоғарылату және профилактикалық іс шаралар жүргізу мақсатында жалпы терапиялық жұмыстар жүргізіледі. Олар тіс жақ жүйесінің ауықуларын алдын алу мақсатында жүргізіледі. Стоматолог және педиатр дәрігер бірігіп балада гипотрофиялық аурулар (рахит), асқазан ішек, инфекциялық, вирусты және созылмалы ауруларды анықтап, емдеу іс шараларын жүргізеді. Жас баланың ағзасында зат алмасу процесстерін жақсарту мақсатында рационалды тамақтану тағайындалады: сүт өнімдерін, минералды заттар мен витаминдерді қоса пайдалану жүргізіледі. Сүйектерінің синтезін стимулдеу мақсатында балаларда кальций және фосфор препараттары тағайындалады. Бұл препараттар бір ай бойы аптасында 3ретішкеқабылданады.

• 
  Слайд 17
  
• 
  Слайд 18

  Тағамның құрамы

  Балалардыжұмсақтағамментамақтандыру, интенсивтішайнаудықажететпейтін , балалардашайнауғадеген «еріншектік» дамиды. Бұлшайнаубұлшықетініңдамымауынаәкеледі, жәнеальвеолярлыөсіндініңдамымауыменжалғасынтабады. Бұндайшайнаудыңдамуыуақытыжұмсақтамақтанқаттытамаққаауыспауболыптабылады, бұлуақытшатістемніңқалыптасуыменсәйкесжүреді. Кейінненшайнаубұзылысытістердіңшығууақыты мен оныңреттілігіңбұзылысынаалыпкеледі. Жұмсақжәнеклейлітағамтіскежабысадыжәнедұрыстазаланбайды, оданәріқарайкариоздыауруларғажағымды орта қалыптастырадыжәнеосыменбайланыстыуақытынанертесүттістердің экстракция алыпкеледі.

• 
  Слайд 19

  Өте қатты тағамдар

  Көпжағдайдаата-аналарбалаларынтымертеқаттытағамдарментамақтандырабастайды. Балаларғаертеайлардақаттытағамбергеболмайды, еңболмағанда жарты жылөткенсоңжайлапберугеболады. Соныменқатар тек алты ай өткенсоңжаймендепқаттылаутағамберебастауғаболады. Зерттеулербойынша 93 пайызжағдайдааналарбалаларынаертеайларындақаттытағамберебастайды, соныңішіндеоларкөбінежасаналарболыптабылады. Бұлайқаттытағамментамақтанубалалардатістүбірініңертерезорбциясынаәкеледі,яғнисүтжәнетұрақтытістемде.

• 
  Слайд 20
  

  Кальций Витамин D Фтор Тістің шығуымен сақтауына алмастырылмайтын заттар:

• 
  Слайд 21

  Кальций

  Кальций тіс-жақ сүйектерінің құрылыс материалы болыптабылады, соныменқатар тістің шығуымен тістісақтау үшінде. Ересекадағакүніне 1 грамм кальций қолданғандұрыс, жүктіліккездеоғандегенұсыныс 2 граммғажоғарлайды. Бұл элемент көбіне сүт тамақтарда, бірақ организмге Д витаминітүрінде түседі.

• 
  Слайд 22
  
• 
  Слайд 23

  Д дәрумені

  Д дәрумені барлық тамақ құрамында болады , мысалы,балықта,соныменқатар организмнің өзнен пайдаболадыультракүлгін сәулесімен ауажұтқанда.Бұл дәрумен майдаериді, сондықтан майдан тұратын тамақ құрамында болады. Біржасқа дейінгібалалардабұл дәрумен жоқ,соның әсерінен балаларда рахит және тістің шығуы баяулайды.

• 
  Слайд 24
  
• 
  Слайд 25

  Фтор

  Бала организмі осы минеральдізаттыңмикроөлшемінқажететеді , бірақ осы фтор тіс-жақжүйесініңдамуынажәнетістіңшығуынакөпәсеретеді.Фторшайқұрамында, нантағамдарындаұннанжасалған, етте, крупада , соныменқатарминеральды суда.  Бірақ естеұстаған абзалегер фтор тағамда шамадантыскөп болсатіскіреукесінің бұзылысына әкеледі. Флюоорозсияқты ауруларға әкеледі,яғни тістетісжегілідақтың пайдаболуына. 

• 
  Слайд 26
  
• 
  Слайд 27

  Қорытынды

  Тісмықты болу үшін, өзгемүшелердей, оныңөзі де жұмысістеуікерек. Олүшін күнделікті тағамда шайнапжейтінқатқыл тамақ болуы да қажет. Қазақарасындатістерібүтінқарттардыңжиікездесетінінсебебі, оларжұмсақтамақтангөрішайнамалықатқылтамақты, яғни  кесек – кесекет, ірімшік, құрт, табанан, тары , бидайжәнетағыдасолсияқтытағамдардыкөбірекпайдаланады. Егерауыздытолтырыпжақсы шайнаса, тісщеткелегендейәбде тазалаады. Адам тамақтытек біржағыменшайнаса, екіншіжағындағытістергешоғырланыптасжабысады. Ендешеастыекіжақпен бірдейкезек – кезекшайнаутістердің тазалығына, мықтылығын, беріктілігінарттырадыдептүсіну керек. Балалардың тістеріауырмаса да жылынаекі – үш ретқаралып, бұзыла бастаған тістерікезіндеемделгеніжөн. Ересекадамдар да тісінкүтіп, жатаралдындатіспастасыменщеткілептазартыпжатқаныдұрыс. Тамақ ішкенненкейінауыздышайып, жылынаекіреттістідәрігерге көрсетуді әдетке айналдыруқажет.

• 
  Слайд 28

  Пайдаланылған әдебиеттер

  Н.Г.Аболмасов , Н.Н. Аболмасов Ортодонтия 2008. Э.А.Базикян Пропедевтикалық стоматология 2015 Л.С. Персин Ортодонтия 2015ж аударылған.