Презентация на тему "Пирамида питания"

Содержание

• 
  Слайд 1
  

  Тамақтану пирамидасы Орындаған:Әлібек П.М Тексерген:Нұржанова Қ. Тобы:ЖМ13-013-01

• 
  Слайд 2
  

  ЖОСПАРЫ Кіріспе Негізгі бөлім 1.Тамақтану пирамидасыдегеніміз не? 2.Баларға арналғантамақтанупирамидасы 3.Жүкті әйелдергеарналғантамақтанупирамидасы 4.Ересектерге арналғантамақтанупирамидасы 5.Жасөспірімдерге арналған тамақтану пирамидасы Ұсыныстар Қорытынды

• 
  Слайд 3
  

  Пирамиданықалай оқу қажет? Пирамиданың астыңғы бөлігінде ең көп мөлшерде қолдануға кеңес берілетінөнімдер орналасқан. Өнімдер неғұрлым жоғары орналасса, олардысоғұрлым сирекқолдану қажет.

• 
  Слайд 4
  

  Біз неге тамақтанупирамидасыныңұсыныстарынқолдануымызқажет? Дұрыстамақтанбауденесалмағыныңтөмендеуіне, өсудіңбаяулауына, әлсіздіккеалыпкеледі. Өз кезегінде, ұсынылған нормаданартық, жоғарғы энергетикалық құрамы бар артық тамақтану семіздіккеалыпкеледіжәне өркениет ауруларының дамуынаалыпкеледі.

• 
  Слайд 5
  

  Дұрыс тамақтану пирамидасықандай? Егертағамның калориялығы орта есеппеналғанда 2-2,2 мың килокалорий болса, пирамида бойынша ас үлесiшамаменкелесiдейболады: пирамиданың негiзiнiң 40%- әртүрлiдәндi-дақылдардантұрады: қарақұмық, күрiш, сұлы, iрiтартылғанұннанжасалғаннан, макарон, картоп. Пирамиданыңкелесiкөтерiлiмiнiң 35 % жемiс – жидектер. Әрiқарайтағамныңақуызтобыол 20% құрайды: сүт, айран, iрiмшiк, йогурт, тауық, балық, ет, соя тағамдары. Пирамиданыңұшындағы 5 % - майлардыңбарлықтүрлерi, қант, кондитер тағамдары, балмұздақт.б. құрайды. Дәлосындайтағамдыққатынасүлестерiн дұрыстамақтануғажатқызады, ал егербұлкөрсеткiштерденауытқулар болса, ондаадамденсаулығына зияндыболыпкеледi.

• 
  Слайд 6
  

  Жармалар, картоп,макарон, нан және нан өнімдері Көкөністер мен жемістер Май мен тұзы аз сүт және сүт өнімдері, құс еті Барлық май түрі, қант, кондитерлік тағамдар, балмұздақ, тәттілер.

• 
  Слайд 7
  

  Көкөністер мен жемістер – табыскепілі Күнделіктімәзірдежемістержәне 100% жемісшырындарыболуықажет. Олар А,С дәрумендерініңкөзіболыптабылады, ал қабықтары бар жемістердежасұнық бар. Жаңапіскенғанаемес, соныменқатармұздатылғаннемесекептірілгенжемістерді де пайдалануғаболады. Осындайжаңапіскен, мұздатылғанжәнекептірілгенжемістерөтемаңызды. Соныменқатар, салаттарғазәйтүнжәнеөсімдікмайынқосудыұмыстпағанжөн.

• 
  Слайд 8
  

  Сүт өнімдерінің құрамында балалардың дұрыс дамуыүшін қажетті кальций бар. Еңпайдалыларыжәне "тазалары" - қатықтаржәнетабиғийогурттар, соныменбірге, жемістійогурттартыңқұрамындақоректірекболыптабылатынқосымшасубстанцияларбар.Басқажастоптарыүшінсүтәдеттемайсыздандырылғанкүйдеұсынылады, ал балаларүшінмайлылық 3,2 %-дықұрауымүмкін. Балалардыақірімшікжеугедағдыландыруқажет, олардыңқұрамындамайлар мен сода аз. Бұл дұрыс тамақтану дағдыларын қалыптастырудың маңызды элементіболыптабылады.

• 
  Слайд 9
  

  Конфеттің орнына---шоколад. Балалартәттілерді рахаттаныпжейді, бірақ барлығын тәттілермен ауыстырумақсатында емес, олардыбалаға қосымша ретіндебергенжөн.Соныменқатар, ақылдыережелердіұстанғанжөн - конфеттіңорнына - шоколад, кремі бар пирожныйдыңорнына - қандай да бірпісірілгеннаннемесе бисквит бергенжөн.

• 
  Слайд 10
  

    Өмірдің жеделзаманауиағымы, оқудан шаршағандық, жарнамалардажәне жастаржурналдарындажарнамаланатынтамақтанудың зияндыәдеттері жасағзаның қызмет етуі мен дамуынакеріәсер етеді. Тіпті, осы кезеңде түзілген тамақтанудың бұрыс әдеттері қалған өмір бойыденсаулыққа қауіп тудыруымүмкін. Жеткіншеккетамақтану мен белсендіуақыт өткізу арасындатепетеңдікті табу қажет. Денешынықтыру сабақтарындағы жаттығулар жеткіліксізКомпьютерменнемесетелевизорменөткізілген белсендіемесуақытты ең болмасакүнделікті сағаттық серуендеуменалмастырған жөн.Бұл үшін тіпті, арнайыжаттығуларды орындаудың қажеттілігі жоқ - велосипед тебу, билеу, итпенсеруендеужеткілікті... Жасөспірімдерге арналған тамақтану пирамидасы

• 
  Слайд 11
  

  Фаст-Фудқа жоламаңыз Жеткіншектердің көпшілігі гамбургерлердіжақсы көреді, бірақ сонда да Fast Food түріндегі тағамдарды көп болсааптасынабір-ақ ретпайдалануға дейіншектеугекеңес беріледі. Оның орнынашамалымөлшердегі майы бар, ағуызға бай, майсызеттіқолданған дұрыс.Ең жақсысы пісірілгентағамдарға, соныменқатар гриль тағамдарына көңіл бөлген дұрыс. Ағуыздың, ағзаға пайдалымайдың және майларменыдыратылатындәрумендердің бай көзі жаңғақтар, дән, ас бұршағы және үрме бұршақ болыптабылады. Чипсылардың орнынажемістер   Жемістер - оқу кезіндежеңіл тамақтанып алудың тамашаәдісі.Ең жақсысы, жеткіншектержақсы көретін чипсылардың немесетәттілердің орнына, олардыжегендұрыс.Жемістердәрумендердің, минералдызаттардың және жасұнықтың бағалы көзі болыптабылады, соныменқатар, олардакөп қант барын, көп мөлшерде оларденсаулыққа зиянекендігінестеншығармаған жөн.

• 
  Слайд 12
  

  Көкөністер мен денсаулық Соныменбірге, күніне көкөністердің 5 үлесін жеугекеңес беріледі. Сарғылт және қошқыл жасылтүсті шикікөкөністерді жеугеболады, олартамашадәмді және дәрумендер мен минералдардың бастыкөзі болыптабылады. Көкөністердің түсі қарқынды болған сайын, олардың құрамында молырақ қоректік заттар бар.Жеткіншіктерүшін жақсы ұсыныс - мұздатылған көкөністер болыптабылады - олардыдайындауоңай, бұл жеткіншектердің өз аспаздық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді.Сүт және оның туындылары Сүт кальцийдің бай көзі болыптабылады. Кальций – сүйектер құрамындағы баға жетпес элемент, сондықтан жаскездекөп сүт өнімдерді пайдаланған өте маңызды.Орауыштағы заттаңбаны тексерудіұмытпаңыз, сүт, сыр және йогурттарқұрамындағы майлартөмен болуымаңызды.

• 
  Слайд 13
  

  Тәрелкедегі дән Желінетінпісірілгеннанның жартысыірілейтартылған ұннан болуықажет.Әрқашан құрамдас бөлшектер тізімінмұқият тексергенжөн, өйткені барлық нандарбірдейпайдалыемес. Ірілейтартылған ұннан пісірілгеннанның жеңіл пісірілгеннаннанайырмашылығы - оның құрамында жасұнық мол. Нандыжеукезінде, оныменбіргежелінетінтағам өте қоректі болмауымаңызды.Жеткіншектержарнамасындағы ең танымалқауыздарға көңіл аударыңыздар, олардың ең пайдалысыарпадан, бидайданжәне қара бидайданжасалғандары.Түсті және пайдалымюслилердіжаңа піскеннемесекептірілгенжемістердіқоса отырып, азаңғы астыөзің жасауға болады. Газдалған сусындардың орнына су Тәтті газдалған сусындардысуменалмастырған жөн, өйткені олағза үшін әлдеқайда пайдалырақ.Соныменқатар, ондакалориялар аз және жасандыбояғыштар жоқ

• 
  Слайд 14
  

  14-17 жастағы жасөспірімдердің тамақтану рационыңда 93г ақуыздар болуыкерек, соның ішіңде май  өнімдері ақуызы 56г, майлар 93г, малдың майы 20 г, көмір суттегі 267г. Көптеген жасөспірімдер құнарсыз тамақтанады, ас мәзірінде мүлдем жеміс –жидектер, етөнімдері, балық ,сүт өнімдері жоқ.  Бұл  жасөспірімдердің  өңі жүдеу, тез шаршайды, жұқпалы инфекция ауруларыменжылына  3-4рет аурады. Асты   уақтылы ішіп,    күнделікті ас мәзіріне жеміс-жидектерді, жұмыртқа, сүзбе, піскенет, балық,  сүт өнімдерін молынанпайдаланып, таза ауадакөбірек серуендеп, денешынықтырумен айналысуларықажет.  Дұрыс тамақтану – бұл ең алдыментұрақты тамақтану.  Тұрақты тамақтану дегенімізкүніне 3-4 реттен кем емес, дәл белгіленгенуақытта тамақтану, ал кешкіасты 19.00-ден кешқалдырмаған жөн.

• 
  Слайд 15
  

  Жүкті әйелдің емдәмі біздің әрқайсысымыздың тамақтануымыздың ұтымды тәсілінен өзгеше ерекшеленбейді. Әйелдіңқұрсағындағыжаңаөміргебайланыстыдәрумендерге, минералдыққосылыстар мен ағуыздарғақажеттіліктіңартатыныөзалдына, осыныңсалдарынанқажетті энергия мөлшеріартады. Біріншітриместрдекалорияныңбіркүндікқолданылуы150 ккал-ғаұлғаяды, ал кейінгіекітриместрдекүніне орта есеппен350 ккал-ғадейінартады.

• 
  Слайд 16
  

  Ақуыз – өсу үшін ауыстырылмайтынзат. Сондай-ақ ағуыз анасының құрсағындағы баланың дамуыүшін өте маңызды.Оныңарқасында бала өсеалады. Жеңіл сіңірілетін ағуызды мал өнімдерінен де: жұмырт қадан, тауық етінен, ірімшіктен, балықтан, сиыретінен, сондай-ақ өсімдік өнімдерінен де: сұлы, жүгері және бидайқауыздарынан, макароннаннемесеқоңыр күріштен табуға болады. Көкөністер мен жемістердіүнеміқолданудыұмытпаңыз. Емдәм дәрігерлері күніне 4-5 ретжемістер мен көкөністер жеугекеңес береді.

• 
  Слайд 17
  

  Дәнжәне су Еленбегенұннан пісірілгенөнімдер жасыұлғайған адамдарүшін тамақтану пирамидасының негізіболыптабылады. Оларғананөнімдері, ботқалар, күріш, макарон өнімдеріжәнет.б. жатады. Соныменқосапирамиданың "суда" құрылғанынескерукерек. Ағзанысұйықтықпенқамтамасызетуөтемаңызды, күніне кем дегенде 8 стакан су ішугекеңесбереміз. Бұлбүйрекпенжәне ас қорытуменболатынқиыншылықтардыңалдыналуғакөмектеседі.

• 
  Слайд 18
  

  Егде жастағы адамдардың тамақтануы Материалдық жағдайға байланысты, көп жағдайларда, жасыүлкен адамдардың емдәмінде пайдалызаттар мен дәрумендер жетіспейді. Олар, көбінесе, консервілердітаңдайды және көкөністер мен жемістерсияқты өнімдерден бас тартады, өйткені оларды тез бұзылады, ал өзі жайлы – сатыпалуүшін жиібаруға мүмкіндігі жоқ депсанайды. Жасыүлкен адамдарәдетте тамақ дайындауүшін көп уақыт жұмсамайды.Тістерменбайланыстықиыншылықтар да емдәмге әсер етеді – жасыүлкен адамдар, көбінесе, оңай шайнауға болатынтағамдарды таңдайды, ал бұл ас қорыту қиыншылықтарын тудырады. Мінекей, сондықтан, оларжасұнықтарға бай өнімдер, жемістернемесеірілейтартылған дәнді өнімдер туралыжиіұмытады. Осылардың орнынаоларәрдайым пайдалыемес – мысалы, бидайұнынан дайындалған тағамдар сияқты оңай сіңірілетін өнімдерді таңдайды.

• 
  Слайд 19
  

  Осындайтамақтанудың нәтижесі, көбінесе, артық салмақ немесекерісінше – жүдеу, соныменқатар солардың әрқайсысымен байланыстықоректік заттардың жетіспеушілігіболыптабылады.Осы қиыншылықтардан аулақ болу үшін, өз емдәміңді өте мұқият дайындауқажет. Соныменқатар, әр жасыүлкен адамның жекеқажеттіліктерін және, мысалы, қант диабетінемесе атеросклероз жағдайында оның емдәм дәрігерінің кеңестеріне көңіл аударуқажет. Ақуыз және минералдықосылыстар – жасыүлкен адамдардың мәзіріндегі маңызды элементтер Дәрумендер мен майлықышқылдар маңызды орыналады

• 
  Слайд 20
  

  Емдәмдіауыстырушыларғақарсыдәрумендержәнеминералдар Емдәмді ауыстырушыларемес, нағыз тамақтар басымболуыкерек. Егердәстүрлітамақтанунәтижесіндеағзағасонда да бірдеңежетіспесе, ондақандай да бірқосымшаларғаназараударуғаболады. Әсіресежасыұлғайғанадамдарға кальций, B12дәруменіпайдалы, өйткеніқартайғанағзаоның аз жұтылуынабейімкеледі, сондай-ақD дәрумені де пайдалы, өйткеніжасымызұлғайғансайынкүнніңкөзінде аз уақытөткіземіз. Қандай да бірқосымшалармәселесібойыншадәрігерменкеңесукерек.

• 
  Слайд 21
  

  Ұсыныстар Күніне көкөністердің 5 үлесін жеугекеңес беріледі. Сарғылтжәнеқошқылжасылтүстішикікөкөністердіжеугеболады, олартамашадәмдіжәнедәрумендер мен минералдардыңбастыкөзіболыптабылады. Көкөністердіңтүсіқарқындыболғансайын, олардыңқұрамындамолыраққоректікзаттар бар.Жеткіншіктерүшінжақсыұсыныс - мұздатылғанкөкөністерболыптабылады - олардыдайындауоңай, бұлжеткіншектердіңөзаспаздыққабілеттеріндамытуғамүмкіндікбереді.

• 
  Слайд 22
  

  Ұсыныстар

• 
  Слайд 23
  
• 
  Слайд 24
  

  Қорытынды Дұрыс тамақтану салауатты өмір қуанышын ұзарту.Әр адам өз денсаулығын қадағаласа, дұрыс тамақтанып, салауатты өмір салтын ұстанса Қазақстанда адам жасы орта есеппен 70 емес 100 болары еді. Ал жүз жасаудың бір ғана құпиясы бар ол тиімді тамақтану мен дұрыс энергия жұмсау.

• 
  Слайд 25
  

  Пайдаланылған әдебиеттер тізіміТөрегелді Шарманов, Алматы, «Қайнар», 1996 ж., «Ас ішудің әліппесі”А. Алдашев, Алматы, 1994 ж., «Тағамжәнеденсаулық» И. М. Скурихин, В. А. Шатерников, Алматы, «Қайнар»,З. Жөкебайқызы, С. Сейсенбекқызы Алматы, «Рауан», 1993 ж. С. А. Досмұхамедов, Т. М. Сыздықов, Алматы, «Нұр-кітап» http://www.bonduelle.kz/tamaktanu-piramidalary http://baq.kz/regional_media/post/51214

• 
  Слайд 26
  

  Назарларыңызға рахмет!!!