Презентация на тему "Қабыршаққанаттылар отряды"

Содержание

• 
  Слайд 1

  Қабыршаққанаттылар отряды

  Орындаған: Төреханова П. Тексерген: Жексенбай Б.

• 
  Слайд 2

  Жоспар.

  Жүйесі немесе систематикасы. Сыртқы құрылысы. Ішкі құрылысы. Биологиясы және көбеюі. Түрлері. Зақымдану типтері. Күресу шаралары. Пайдаланылған әдебиеттер.

• 
  Слайд 3

  Систематикасы

  Буынаяқтылар класы Жоғарғы сатылы немесе қанатты бунақденелілер класс тармағы Толық түрленіп дамитын бунақденелілер бөлімі Қабыршаққанаттылар отряды.

• 
  Слайд 4
  

  Қабыршақ қанаттылар, көбелектер (гр. Lepidóptera, көне грекше: λεπίς, көне грекше: λεπίδος — қабыршақ және көне грекше:πτερόν — қанат) – жәндіктер класының бір отряды. Бұлардың қазба қалдықтары бор кезеңінен белгілі.

• 
  Слайд 5

  Сыртқы құрылысы.

• 
  Слайд 6
  

  Қанатының құрылысы

• 
  Слайд 7
  

  Екіжұп қанаттары болады, олардың беттерінұлпа қабыршақ басыпжатады(отрядтың атыосыған байланыстықойылған). Бұл қабыршақтар көбелектің қанаттарын алуантүске құбылтып тұрады.Қабыршақтарының құрылысы, ондағы пигмент түсі әрбір түр, жүйеленімдік топтаәр түрлі болады. Қанаттары бір-біріменілмекарқылы жалғасады.Қанатының түсі арқылы күндіз ұшатын көбелектер өз түріне жататынкөбелектерді ажыратады, сондай-ақ қанатының түсі мен оның бетіндегіөрнегінің қорғаныштық та маңызы бар. Қабыршақ қанаттылырдың денесінің ұзындығы 3 – 8 мм-ден 200 – 300 мм-гедейінең ірісі – Оң түстік Америкалық қоңыр көбелек (жайған қанатының ұзындығы 30 см-дей), Еуропа көбелектерінен – еменкөбелегінің қанаты 12 – 15 см. Аузыгүлдің шырынынсоруға бейімделген, ұзын тұмсыққа айналған.Тыныштық күйде олшиыршықталып оралыпжатады. Кейбіртүрлерінде мұндай тұмсық жетілмеген. Денесі бас, кеудежәне құрсақ бөлімдерінен тұрады.Басындабіржұп фасеттікөздері, көзшелері және иіс, дәм сезуқызметін атқаратын мұртшалары орналасқан.Бұлардың көру органы жақсы жетілген. Дәм сезуоргандары тек аузындаемес, кейдеаяғында да болады. Кеудесіндеүш жұп аяқтары және екіжұп қанаттары бар. Құрсағында 2 – 5 қос «жалған» аяқтары болады.

• 
  Слайд 8

  Бас аппараты

• 
  Слайд 9

  Ішкі құрылысы

• 
  Слайд 10
  

  Жершарындакең тараған.Қабыршақ қанаттылырдың 200-ге жуық тұқымдасқа бірігетін 140 мыңдай түрі белгілі. Қазақстанда 3 мыңнан астамтүрі кездеседі.

• 
  Слайд 11

  Көбеюі

  Қабыршақ қанаттылыр түрленіп дамиды, яғни жұмыртқадан дернәсіл сатысынаөтіп, оданқуыршаққа, қуыршақтан ересектүрге айналады. Қабыршақ қанаттылырдың дернәсілі – жұлдызқұрт.Қабыршақ қанаттылырға ғана тән ерекшелік – жұмыртқасының әр түрлі пішіндіболуы. Қабыршақ қанаттылыр өсімдіктің гүл шырынымен, жемістердің тәтті нәрімен, т.б. қоректенеді.

• 
  Слайд 12
  
• 
  Слайд 13
  

  Көптеген түрі кеште, түнде ұшады.Түнде ұшатын жоғары сатыдағы Қабыршаққанаттылырда есіту органы болатыныанықталған. Қабыршақ қанаттылырды 3 отряд тармағына бөледі: жақты көбелектер (Lacіnіata); тең қанаттылар (Iugata) және әр түрлі қанаттылар (Frenata). Қазақстанда кездесетіннегізгітұқымдастары: ақ көбелек, көгілдір көбелек, еменкөбелегі, барқыт көбелек, бұйра көбелек, мүр көбелек, қан көбелек, түн көбелектері, нимфалидалар, т.б. Қабыршақ қанаттылырдың өте сиреккездесетінкейбіртүрлері қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген. Мыс., Тянь-Шань аполлоны, өкшелі сұр көбелек, жолақты тораңғы көбелегі, махаон көбелегі, т.б. Қабыршақ қанаттылырдың 1 мыңнан астамтүрлері – екпеөсімдіктердің зиянкестері. Олардың жұлдызқұрттары өсімдіктерді жейді. Әсіресе күздік дақылдар және бидайқоңыр көбелектері, дән қоңыр көбелегі, беде, жоңышқа, капуста, күнбағыс қоңыр көбелектерін атауға болады. Қабыршақ қанаттылырдың орманш-назиянкелтіретінтүрлері де көп (қарағай көбелегі, сақина көбелегі, т.б.). Ал кәдімгі күйе көбелектері үйде, қоймада тіршілікететіндіктентүрлі тағамдар мен терідентігілгенжәне жүннен тоқылған киімдерді, жиһаз көбелегі ағаштан жасалған жиһаздарды бүлдіреді. Қабыршақ қанаттылырдың табиғатта пайдасы да бар. Мыс., оларгүлді өсімдіктерді, әсіресе, гүлі түнде ашылатынөсімдіктерді тозаңдандырады.Қабыршақ қанаттылырдың кейбіртүрінің жібекпілләсі пайдаланылады(тұт, емен, айлант жібеккөбелектері).

• 
  Слайд 14

  Көбелектің типтері

• 
  Слайд 15

  Күресу шаралары

  Капуста көшетін ертерек отырғызу керек. Міндетті түрде ә жапырағын қарап шыққан жөн. Айналасындағы арамшөртерді уақытылы жойып, Танап тазалығын қадағаласақ, жақсы өнім аламыз амбушем (0,08%), белофосом (0,08%), талкордом (0,08%), анометрином (0,04%), нуреллом (0,03%), рипкордом (0,02%), ровикуртом (0,02%), сумицидином (0,05%), фоксимом (0,2%), цианоксом (0,2%), цимбушем (0,06%), этафосом (0,2%).

• 
  Слайд 16

  Пайдаланылған әдебиеттер.

   Қазақстан Энциклопедиясы Жоғарыға көтеріліңіз↑ БатысҚазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. www.yandex.ru, www.wikipedia.kz.